Savaş gibi yüksek maliyetli bir seçenek yerine neredeyse hiçbir maliyeti bulunmayan yaptırımlar kozunu kullanmak ABD için en kârlı seçenektir. Kaldı ki Trump’ın İran politikası hem Tahran’ı köşeye sıkıştırmakta hem de Suudi Arabistan’ı bu politikaları finanse etmek zorunda bırakmaktadır.Trump, İran’a karşı en azından 2020 seçimlerine kadar savaş seçeneğini tercih etmeyecektir.

Bölgede yükselen tansiyon tarafların pozisyonlarını sonuna kadar koruma çabasının bir tezahürüdür.İki tarafın birbirlerinin silahlı kuvvetlerinin önemli bir bölümünü terör örgütü listesine almış olması aralarında yaşanacak ufak çaplı çatışmaların büyük çatışmalara kapı aralama potansiyelini barındırmaktadır.

İran nükleer krizi, patlak verdiği Eylül 2003’ten beri uluslararası kamuoyunun gündeminden hiç düşmedi.

Son olaylar, rejim karşıtlarının artık çekinmeden tepkilerini ortaya koyabileceklerini göstermektedir. İran toplumu üçe bölünmüş durumdadır: Rejim yanlısı muhafazakar çevreler, rejim karşıtı olmayan ama dönüşümden yana olan reformist çevreler ve rejim karşıtları.

Son 5-6 yılda Irak, Suriye ve Yemen’de izlediği politikalar İran’ın elindeki kartları sonuna kadar kullanmaktan çekinmediğini kanıtlamıştır. Lübnan’da patlak verecek bir çatışmanın Suudi Arabistan’ın içine sirayet etmesi an meselesi olacaktır. Bu durum ise, İran ve Suudi Arabistan’ı direkt bir çatışmanın eşiğine getirecektir.

Balistik füze geliştirme programları ve İran’ın bölgede istikrarsızlık kaynağı olduğu konusunda AB ile ABD arasında artan fikir birliği kaygıyı artırmakta. Çin ise CAATSA yaptırımlarının devreye girmesiyle şimdiden İranlı tüzel ve özel kişilerden bankalarındaki hesaplarından paralarını çekmelerini isteyerek bu konuda ABD’ye rağmen İran ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeyeceğinin sinyallerini vermiştir. Bu nedenle önümüzdeki süreçte İran’ı hayli zor koşullar beklemekte.

Küresel ve bölgesel güvenlik konularında diyalog ve iş birliğini savunan Ruhani bu noktada Hamenei-Devrim Muhafızları ekseni ile zıt düşmektedir. Ruhani’nin ödün vermemesi, hükümet ile müesses nizam arasındaki sürtüşmenin siyasi veya askeri bir darbeyle sonuçlanma ihtimalini giderek artmaktadır.

ABD Başkanı D. Trump’ın mayıs ayı sonlarında Ortadoğu’ya yaptığı ziyaretin hemen ardından yaşanan gelişmeler, bölgedeki krizin takip edeceği seyre ilişkin soru işaretlerini beraberinde getirmiştir.

İçeride açılımlar yapmaya hazırlanan Hasan Ruhani bir yandan ülke içindeki statüko ile zorlu bir güç mücadelesine girecek, diğer yandan da küresel ve bölgesel baskıları yumuşatmaya çalışacaktır. Ruhani’nin bu iki mücadeleyi eşzamanlı yürütmesi ise oldukça güç olacaktır. ABD ile gerilimli ilişkileri aşamamış bir İran’ın küresel ve bölgesel ilişkileri bu gerginliğin gölgesinde kalmaya devam edecektir.

Yaptığı açıklamalarla akıl hocası Rafsancani’nin yolunu sürdüreceğini belirten Ruhani, reformistlerin uç talepleri ve müesses nizamın beklentileri arasında oluşturacağı dengeyle kendisini İran siyaset sahnesinde daha uzun bir süre tutabilecektir.