Babür Camii katliamının baş sorumlularından biri olan Thackeray, aynı isimli filmde katliamlarda evleri yıkılmış olan Müslüman bir aileyi odasına davet eder. Bu arada yaşlı adam “Namazım geçiyor” dediğinde ona hemen bir seccade getirtir. Kendi odasında yanı başında namaz kılmasına müsaade eder. Mesaj açıktır: bazı Pakistanlılarla sorun yoktur, ama bazı Pakistanlılar yaşamamalıdır.

Peyami Safa’ya göre Çin’de yaşayan biri de Rusya’da yaşayan biri de Avrupalı bir kafaya sahip olabilir. Her iki medeniyetin çatışmasından değil uzlaşmasından yanadır Peyami Safa: “Biz bu iki dünya arasındaki terkibin muvazenesini bulmaya memur bir milletiz. Ağırlığımızı ikisinden yalnız birine yüklediğimiz gün batarız” der.

Kemal Karpat’a göre biz Türklerin üç çeşit tarihi vardır. Bir resmi tarih, iki Avrupalıların yazdığı tarih, üç halkın zihninde kalmış, nesilden nesile aktarılan tarih. Karpat açık bir biçimde ilk ikisini şüpheli bulur. Özellikle Abdülhamit’e karşı yapılan çirkin yakıştırmaların Batılı tarih yazımındaki iftiralar olduğunu söyler.

Karpat’ın yaşamında önemli bir kırılma anı olarak değerlendirdiği bir olay vardır. Türkiye’de ve dünyada gençlik hareketlerinin şiddetle iç içe geçmeye başladığı 1967 yılında, Karpat’ın İngilizce olarak beş yıl önce yayınlanmış bir eseri Türkçeye çevrilir. Ancak kitap ne sağcılardan ne de solculardan ilgi görür, hatta özellikle bir kısım solcular tarafından boykot edilir. Kitabın yayıncısı Karpat’a kitaplarını “Kimse almıyor” diyerek teslim eder. Karpat evin bir odasına yaklaşık 3 bin kitabı doldurur. Küçük bir çocuk evindeki bir oda dolusu kitabını görünce “Amca bunların hepsini sen mi yazdın?” diye sorar. Bu kitapları Karpat bir yıl sonra bir işportacıya satarak odasını ancak boşaltabilir.

Yaptığımız anketlerle, sosyal yardımlara ihtiyaç duyan vatandaşların iradelerini yok sayarcasına yapılan “sosyal belediyecilik hizmetleri ile dar gelirli vatandaşların oylarının sosyal yardımlarla satın alındığı” iddiaların hiçbir geçerliliğinin olmadığını gördük. Yaş, cinsiyet ve eğitim gibi demografik faktörlerin kırılımlarında farklılıklar görülse de katılımcı belediyecilik, yüzde 21.3 gibi bir oranla en çok tercih edilen sonuç.

Kimine göre Descartes ateşli bir gribal hastalık sonrasında ölmüş, kimine göre ise Kraliçe’yi etkilediği için arsenik zehirlenmesine maruz kalmıştı. Baillet, Descartes’ın ölümünü gayretli ve dindar bir Katoliğin öteki dünyaya karakteristik gidişi olarak anlatır.

“İster istemez kendimize döneceğiz” diyordu Ziya Gökalp. “Ben kendime rehber olarak Durkheim’i seçtim” diye ekliyordu. Dönemin aydınlanmacı-pozitivist ve fazlasıyla materyalist düşünürleri göz önüne alındığında Durkheim gibi birini seçiyor olması da yadırganacak bir durum değildi. Rehber olarak önerdiği isimlerden birisi de Bergson olacaktı.

Marksizm’in dine karşı olumsuz ve katı bakış açısı üzerinde konuşmaya bile gerek yok. Katı olan her şey buharlaştı ama bu bakış açısı hala kaskatı yerinde duruyor. Marksistlerin dine yaklaşımı karşısında dindarların da Marksizm’e karşı aynı katılıkta olumsuz görüşleri var. Ancak kimi zaman dindarların Marksizm’e ve Marx’a karşı bu olumsuz bakış açıları yumuşamakta hatta bazı durumlarda hayranlık derecesine bile çıkmakta…

Sistem tartışmaları bir sonuç doğurduğu, bir sorunu çözdüğü ve somut bir adım atıldığı sürece elbette faydalıdır. Ama herkesin farkında olması gereken küçük bir gerçek var: Sistemi değiştirmeye gücümüz yetmeyebilir ama sınıfımızı, ders verme yöntemimizi, öğrencilerimizi değiştirmek bizim elimizde.

Her ne kadar BM’nin dünya barışını sağlama konusunda göstermiş olduğu eksik, taraflı, ABD hegemonyasındaki yanlı kararları her zaman eleştiriliyor olsa da dünyada bağımsız, tarafsız, ilkeli ve ahlaki temeller üzerine kurulmuş ulus-üstü kuruluşlara ihtiyaç var.

Geleneği yok saymak kadar geleneği olduğundan çok daha fazla merkezi bir konuma yerleştirmek de sakıncalıdır. Toplumu terk etmeyen, toplumla birlikte varlığını sürdüren gelenek dinamiktir, değişime açıktır. Kültürler ve toplumlar arası etkileşimi kendisi için yok edici bir tehdit olarak algılamaz.

Türk sağı, resmi söylemin ve devlet destekli propagandist yaklaşımlarının yerine tabandan gelen beklentileri doğru okudu ve bu doğru okumalarla paralel olarak doğru söylemler inşa etti. Türk sağının başarısının altında sadece dini söylemlere sahip çıkmasının olduğunu söylemek, resmin bütününü doğru okuyamamaktır. Toplumsal yapının en önemli unsurlarından olan dini, İslamcıların bütün eleştirilerine rağmen, kendi söylemi içinde doğru eksende konumlandırdı.

Lewis eserlerinde sık sık tarihçinin tarafsız ve nesnel olması gerektiğine vurgu yapar yapmasına ama Yahudi kimliğinin etkisiyle olsa gerek İsrail şiddetine tek kelime etmez. Bunun yerine Filistinlileri eleştirir. Ona göre tüm sorun Filistinlilerdedir. Sadece Filistinlilerde olsa iyi, daha geniş bir evren olan tüm İslam dünyasında Müslüman kimliği taşıyan her bir bireydedir.

Seçim kampanyalarında sosyal medyanın aktif olarak kullanılması son derce doğal bir süreç. Ancak sosyal medya yönetimini bilmeden, acemice ve bıktırıcı bir biçimde yapılan paylaşımlar siyasiler için beklenen olumlu etkiyi doğurmuyor.