Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA

eyesilada@yeditepe.edu.tr

Çilek, iltihaplı bağırsak hastalığında şikayetleri dindiriyor

Çilek, günümüzde yaygın seracılık uygulamaları ile artık yaz-kış bulunabilen bir meyve oldu. Ama mevsiminde güneş altında olgunlaşan çileğin koku ve lezzetinin verdiği haz bir  başka oluyor. Verdiği hazzın dışında, tüm meyveler gibi, çilek de bir sağlık savaşçısı. Çileğin sağlığımıza olan yararları üzerinde yayınlanan bazı çalışmalardan daha önce de bahsetmiştim. Amerika’da Massachusetts Üniversitesi’nde yürütülen bir çalışmada her gün bir bardağın dörtte üçü kadar çilek tüketilmesinin iltihaplı bağırsak hastalığında şikâyetler üzerinde yararlı olabileceği tespit edilmiş. İltihaplı bağırsak hastalığı (İBH), lifli besinler bakımından fakir, yüksek şekerli ve hayvansal yağ içerikli beslenme ve hareketsiz yaşam tarzının yol açtığı kalın bağırsak ve rektumda iltihaplanma ile karakterize bir sağlık sorunu. Yürütülen bilimsel çalışmalar meyve ve sebze bakımından zengin diyetin sağlıklı bireylerde İBH gelişimi riskini düşürdüğünü, İBH hastalarında ise kolondaki iltihaplanmanın azaltılarak şikayetlerin hafifletebileceğini gösteriyor. Özellikle fenolik bileşikler bakımından zengin etli renkli meyvelerin bu bakımdan etkili oldukları biliniyor. Bu nedenle söz konusu çalışmada bu tip bir meyve olan çilek kullanılmış. Fareler dört gruba ayrılarak üç grup hayvanda deneysel olarak İBH oluşturulmuş, sağlıklı bırakılan gruba ve İBH’li gruplardan birine normal diyet uygulanırken diğer iki İBH’lı gruba diyetlerine iki farklı miktarda çilek tozu ilave edilmiş. Uygulama sonrasında çilek tozu verilen gruplarda kalın bağırsak dokusunda iltihaplanmanın azaldığı, diyare gelişimin önlendiği, bağırsaklarda yararlı bakteri (probiyotik) sayısının arttığı gözlemlenmiş. Araştırıcılar sonuçlar üzerinde yaptıkları yorumda insanlarda günde dörtte üç bardak çilek tüketilmesi ile yararlı sonuçlar alınabileceğini vurguluyor. Tabi çileğe alerjisi olanlar için bu şekilde bir uygulama önerilmez.

Pazardaki çilek fiyatlarını gözönüne aldığımızda bu önerinin oldukça pahalı olduğunu düşünüyorum. Ancak yukarıda da belirttiğim gibi, bu etki sadece çilek için değil, tüm renkli etli meyveler için geçerli. Bir başka uyarım da, sağlıklı beslenme ve besin destekleri ile ilaç tedavisinin etkilerini birbirinden ayırt etmekte güçlük çekenlere. Yani çilek yiyince hemen iyileşeceklerini ümit edenlere. Bir fil ile bir karıncanın cüssesini karşılaştırmak mümkün mü? Ama milyonlarca karınca bir araya geldiğinde fil ile aynı cüsseye erişebilir. Besinler ve besin destekleri de öyle, çeşitlilik bakımından sağlıklı beslendiğinizde vücudunuzda sağlığınızı koruyabilecek, şikayetlerinizi hafifletebilecek biyolojik cevaplar sağlayabilir.