Suriye’nin geleceği Türkiye’ye bağlı

Ülkemizde bulunan Suriyeli mültecilerin yarısını çocuklar oluşturuyor. Savaşın ne zaman biteceği belli olmadığı için daha ne kadar mülteci olarak yaşayacakları belirsiz. Bu anlamda devlet, onların temel ihtiyaçlarının karşılanması ve sosyal uyumlarının sağlanması bakımından çeşitli çalışmalar yapıyor. Bu programlar içerisinde eğitim önemli yer tutuyor. Başlangıçta Geçici Eğitim Merkezleri’ne (GEM) giden Suriyeli çocuklar artık devlet okullarına da gitmeye başladı. Şu ana kadar Suriyeli çocukların yüzde 60’ı okullaştı. Ancak hâlâ okula ulaşamayan büyük bir kesim de var. 

BİR BUÇUK MİLYON OKUL ÇAĞINDA ÖĞRENCİ VAR

Türkiye’de Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre 1 milyon 153 bin 5-18 yaş aralığında yani okul öncesi ile birlikte temel eğitim çağında Suriyeli çocuk bulunuyor. Ayrıca 0-4 yaş aralığında olan 533 bin Suriyeli bebek ve çocuk var. Bu rakam Türkiye’de doğmuş ve eğitim çağına yaklaşmakta olan ciddi bir nüfusun varlığını gösteriyor. Okul çağındaki çocuklardan 2018-2019 eğitim öğretim yılı için Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre 549 bini devlet okulunda 96 bini GEM olmak üzere 645 bin Suriyeli çocuk eğitim almakta. Yine GEM’lerle birlikte okul öncesinde yaklaşık 32 bin, ilkokul düzeyinde 370 bin, ortaokul’da 170 bin ve lisede 60 bine yakın Suriyeli çocuk eğitim görmekte. Ayrıca 10 binden fazla çocuk ise lise hazırlık kursları ve açık liseye devam etmekte. Eğitime erişmiş çocuklar arasında en büyük katılım ilkokul düzeyinde. Lise düzeyindeki çocukların eğitime erişimdeki en büyük engelleri ise maddi sıkıntılar. Peki bu çocukların eğitim seviyeleri ne durumda? Devlet okullarındaki öğrenciler ve öğretmenlerle uyum içindeler mi? Problemleri neler? Sorularımızı Geleceğin İnşası Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi adlı kitabın yazarı Müberra Nur Emin’e yönelttik.

DEVLET OKULLARINA GİTMEK İSTİYORLAR                             

MEB tarafından 2012 yılında Suriyelilerin kısa süre içerisinde ülkelerine geri dönecekleri varsayılarak eğitim politikaları belirlenmiş ve daha çok kamp içindeki Suriyeli çocuklara yönelik eğitim çalışmaları yapılmış. Kamp dışındaki Suriyeli çocukların eğitimlerinin ise daha çok STK’lar aracılığı ile yürütüldüğünü belirten Müberra Nur Emin, “STK’lar sadece dil kursları, din eğitimi, mesleki eğitim gibi yaygın eğitim bağlamında değil bizzat Suriyeli çocukların yarıda kalan örgün eğitimlerinin telafisi için de önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Suriyeliler 2014’te kendilerine geçici koruma statüsü verilmesi ile sağlık, eğitim ve sosyal yardım hizmetlerine erişim imkânı elde etti. Bunun üzerine MEB Suriyeli çocuklara devlet okullarında eğitim alma imkânı sağladı.” diyor ve ekliyor: “Türkiye Suriyeli çocukların eğitimlerine yönelik iki model var. Bunlardan ilki acil eylem planı kapsamında GEM’ler idi. Bu merkezler hem kamp içinde hem kamp dışında faaliyet gösteren, Suriye müfredatına bağlı, Suriyeli öğretmenler tarafından Arapça eğitim sunan merkezler. Ancak GEM’lerden mezun olan bir öğrencinin diplomasının uluslararası geçerliliği yok. Bu duruma ilişkin MEB, Suriyeli çocuklara Türkiye’deki devlet okullarında Türkiye müfredatında ve Türkçe eğitim almalarına imkân sağladığı ikinci bir model sundu. Böylece Suriyeli çocuklar devlet okullarında eğitim almaya başladı. GEM’lerin bir kısmı kapatıldı, bir kısmı da çocuklar için devlet okullarına oryantasyon merkezlerine dönüştü. Ancak GEM’ler ara sınıf kademesindeki öğrenciler için hâlâ önemli bir alternatif.” Suriyeli çocuklar arasında en fazla okullaşmanın ilkokul kademesinde gözüktüğünü belirten Emin, okula erişememiş ilkokul çağındaki çocukların da olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Gözlemlerimize göre dil bilmeme, ailenin eğitim imkanları hakkındaki bilgisizliği ve Suriyeli ailelerin illler arasındaki hareketliliği çocukların okula devamı konusunda ciddi bir engel teşkil ediyor.” 

MÜLTECİ ÇOCUKLARA EĞİTİM ŞART