Kuzey Kore Çin'i zora soktu

Çin'de Kuzey Kore'nin dün gerçekleştirdiği nükleer deneme ülke genelinde şaşkınlığa ve büyük rahatsızlığa neden oldu.

Olayın ardından birçok Çinli uzman, Kuzey Kore'nin denemesinin bu ülkeyle yakın ilişkileri olan Çin'i de uluslararası arenada zor duruma soktuğu görüşünü dile getirdi.

Pyongyang yönetiminin nükleer denemelerinin önüne geçme adına Kuzey Kore'ye yaptırımlara başlanması veya daha etkili önlemler alınması gerektiği düşüncesinde olan bazı uzmanlara göre, Pekin'in insani yardımlarının kesilmesinin çözüme katkısı olabilir. Fakat bunun da ötesinde, "Pekin yönetiminin Kuzey Kore ile ABD arasında yaşanacak olası bir savaş durumunda bölgeye asker yollamayacağını ilan etmesi" gibi daha radikal bir tutum sergilemesi düşüncesini savunanlar da mevcut.

Uluslararası alanda, Kuzey Kore'nin nükleer denemelerde kullandığı malzemelerin Çin'den gittiği kanaatinin hakim olması, Kuzey Kore'ye gösterilen tepkilerin Çin'e de yönelmesine neden oluyor.

Çin resmi basınındaki temel vurgular, Kuzey Kore'ye ulusal güvenliğini sadece nükleer çalışmalarla sağlayamayacağı, ekonomik ve sosyal kalkınmaya da önem vermesi gerektiği noktasında birleşirken, "aynı hataya düşen ve dağılan Sovyetler Birliği'nin durumu" örnek gösteriliyor. Bu nedenle Kuzey Koreli yöneticilere "Çin usulü ekonomik kalkınma modelini hayata geçirmeleri" tavsiyesinde bulunuluyor.

Çin resmi basınına göre, Çin Dışişleri Bakanı Yang Cieçı'nın Kuzey Kore'nin Pekin Büyükelçisi'ni çağırarak tepkisini ciddi şekilde ortaya koyması, Pekin'in Pyongyang'a nükleer denemeler konusunda müsamaha gösteremeyeceğinin işareti.

-Geçmişteki nükleer denemeler-

Kuzey Kore bundan önce iki nükleer deneme yapmıştı. 9 Ekim 2006'daki denemenin gerekçesi, "yüksek refah içinde güçlü bir sosyalist ulus inşası" olarak açıklanmıştı. Güney Kore yetkilileri bu denemenin Kuzey Kore'nin kuzeydoğu sahili Hwadaeri yakınlarında yapıldığını ve 3,58 şiddetinde sarsıntı hissedildiğini duyurmuştu. BM Güvenlik Konseyi Kuzey Kore'ye yaptırım kararı almış ve kitle imha silahlarının ortadan kaldırılması ve nükleer programını sona erdirmesi amaçlayan altılı görüşmelere dönme çağrısında bulunmuştu.

Kuzey Kore ikinci nükleer denemesini 25 Mayıs 2009'da yaptı. Bu denemenin amacı ise "ülke savunmasında nükleer gücü artırma" şeklinde açıklanmıştı. Güney Koreli yetkililer Kuzey Kore'nin Kuzey Hamkyong eyaletindeki Poong kye-ri yakınlarında 4,5 şiddetinde suni sarsıntılar tespit ettiklerini açıklayarak, bunun nükleer denemeyi işaret ettiğini kaydetmişti.

Bunun üzerine BM Güvenlik Konsyi, Kuzey Kore'yi "en güçlü ifadelerle kınayan" bir karar ve bazı yeni yaptırımlar uygulanmasını kabul etmişti.

-Füze denemeleri-

Kuzey Kore nükleer denemelerinin dışında birçok kez uzun menzilli roket ve uydu denemeleri yaptı ancak birçoğu başarısızlıkla sonuçlandı.

31 Ağustos 1998'deki ilk uzun menzilli füze denemesinde Kwangmyongsong-1 adlı uydusu, Pekdosan-1 taşıyıcı roketleriyle gönderilmeye çalışıldı. Ancak ABD ve Güney Kore fırlatmayı teyit ederken uydunun yörüngeye giremediğini açıklamıştı.

İkinci deneme ise 5 Nisan 2009'da, Kwangmyongsong-2 adlı uydunun Unha-2 tipi taşıyıcı roketlerle fırlatılmasıyla yapıldı. Ancak uydunun yörüngeye yerleşip yerleşmediği konusunda kesin bir sonuca ulaşılamadı.

Kuzey Kore geçen yıl iki ayrı uzun menzilli roket denemesi yaptı. Bunlardan ilkini 13 Nisan 2012'de göndermeyi denedi. Kwangmyongsong-3 uydusunun ilk versiyonu Unha-3 taşıyıcı roketleriyle gönderilmeye çalışıldı. Ancak diğerlerinden farklı olarak Kuzey Kore, bu uydunun yörüngeye giremediğini açıkladı.

Son uydu fırlatma denemesi geçen yıl 12 Aralık'ta yapıldı. Kwangmyongsong-3 uydusunun ikinci versiyonunu Unha-3 taşıyıcı roketleriyle fırlatıldı ve ülkenin resim haber ajansı uydunun başarılı bir şekilde yörüngeye yerleştiğini açıkladı.

-Askeri varlığı-

Dünyanın en kapalı toplumlarından olan ve Kuzeydoğu Asya'daki gerginliklerde büyük rol oynayan Kuzey Kore, "ulusal güvenliği gerekçesiyle nükleer ve uzun menzilli füze, uydu gibi denemeler yaparken, yaptığı her hamle uluslararası camia da sert tepkiler ve yeni yaptırımlarla karşılanıyor.

Ülkenin askeri varlığı ve teknolojisi hakkında birçok bilgi bulunuyor ancak askeri varlığına ilişkin net bilgiler mevcut değil. Örneğin Kuzey Kore 1,2 milyon askeri olduğunu bildiriyor ancak bu rakamın gerçekte en fazla 700 bin civarında olabileceği tahmin ediliyor.

Çin kaynaklarında dahi Kuzey Kore'nin askeri unsurlarına ilişkin rakamlar birbiriyle çelişiyor. Bu ülkenin silah envanterine ilişkin bazı bilgiler basına yansıyor.

Çin'in resmi yayın organlarına göre, Kuzey Kore'de Pokbung ve T-55 tipi tanklar, M270 modeli roket bataryaları, M1978 topları, 240 milimetrelik uzun menzilli roketatarlar, KN-02 kısa menzilli balistik füzeler; Taepondong-1, Taepondong-2, No-dong, Hwasong-5, Hwasong-6 (Scud-C) tipi balistik füzeler, Musu-dan orta menzilli balistik füze, Sang-go küçük denizaltıları, Ranji tipi fırkateyn ve hücumbotlar ile Mig-21 ve 29 tipi savaş uçakları mevcut.

-İkili ticaret artıyor-

Çin, Kuzey Kore'nin dış ekonomik ilişkisi en güçlü olan ülke durumunda. Hatta bu konuda ilişkilerinin büyük bölümünün tek başına Çin'le olduğu söylenebilir.

Gümrük verilerine göre Çin-Kuzey Kore ticareti 2011 yılında rekor seviyelere ulaşarak 5,67 milyar ABD dolarını buldu. Bu rakamın önceki yıla göre yüzde 62 oranında arttığı bildiriliyor.

Batı medyasındaki haberlere göre ise, Kuzey Kore'nin dış ticaret hacminin yüzde 70'i Çin, kalanı ise Rusya ile.

Çin'in bin 334 kilometrelik Kuzey Kore sınırındaki kıyı şeridi olan Dandong kenti iki ülke arasındaki ticaretin kalbi durumunda. Buradaki 800 Çin şirketinin 500'ü Kuzey Kore ile ticaret yapıyor.

Güney Kore resmi haber ajansı, Kuzey Kore'nin uluslararası yaptırımlara karşı direnebilmek için bu yıl Çin ile ticari işbirliğini daha da geliştirme yönünde adımlar atmayı hedeflediğini duyurmuştu.