25 Nisan 2024 Perşembe / 17 Sevval 1445

Refahtan silaha

İran’da ekonomik taleplerle başlayıp hükümet karşıtı kalkışmaya dönüşen gösterilerde işin rengi değişti. Silahlı eylemciler bazı kentlerde karakol ve askeri üsleri işgal etmeye çalıştı. Hayatını kaybedenlerin sayısı 12’ye yükseldi.

2 Ocak 2018 Salı 07:00 - Güncelleme:
Refahtan silaha

İran’ın Meşhed kentinde hayat pahalılığı, işsizlik, yüksek enflasyon yolsuzluğa tepki olarak başlayıp kısa sürede ülkenin dört bir yanına yayılan protesto gösterilerinin seyri değişti. Rejim karşıtı kalkışmaya evrilen gösterilerde dün eylemciler, askeri üsleri ele geçirmeye çalıştı. Devlet televizyonu ülke çapındaki gösterilerde hayatını kaybedenlerin sayısının 12’ye yükseldiğini duyurdu.

GENEL GREV KARARI

IRIB’in haberine göre, beşinci günü geride bırakan protestolarda göstericiler bu defa silah ve mühimmat ele geçirebileceği yerleri hedef aldı. Silahlı eylemcilerin bazı kentlerde polis merkezi ve askeri üsleri ele geçirmeye çalıştığını belirtilirken, güvenlik güçlerinin kalkışmayı püskürttüğü kaydedildi. İkisi İzeh’te olmak üzere 12 kişinin hayatını kaybettiği açıklanırken, olaylar başkent Tahran’a da sıçradı. Polis Tahran’daki Enghelab Meydanı’na girmeye çalışan küçük grubu göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla dağıtırken, 200 kişi gözaltına alındı. Tahran Vali Yardımcısı Ali Asgar Nasırbaht, kentte gözaltına alınanlar arasındaki 40 kişinin ‘yasa dışı gösterileri organize edenler’ olduğunu açıkladı ve öğrenci olduğu tespit edilenlerin serbest bırakıldığı bilgisini verdi. İsfahan ve Ahvaz’da okulların kapatılırken, Eşark El Evsat gazetesi eylemcileri şiddete sevk eden içerikler nedeniyle kesilen internetin yeniden kullanıma girdiğini yazdı. 

Öte yandan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, protestoculara itidal çağrısı yaptı. Kabine toplantısının ardından açıklama yapan Ruhani, eylemcilere seslenerek “Sesinizi duyduk” dedi. 

ELEŞTİRİ HAKKI VAR

Halkın ‘eleştiri hakkı’ olduğunu vurgulayan İran lideri, eleştirinin, şiddet ve kamuya açık alanlara zarar vermekten farklı olduğunu da sözlerine ekledi. İran’daki protestolarda eylemcileri hükümeti devirmeye teşvik eden ABD’nin tutumunu da değerlendiren Ruhani, “Henüz birkaç ay önce İran ulusunu terörist olarak tanımlayan Trump’ın protestolara yönelik duygularını ifade etme hakkı yok” diye konuştu.

BBC DEVREDE

Başta Gezi kalkışması olmak üzere dünyanın pek çok yerinde Batı’ya karşı çıkan liderlere yönelik gösterileri destekleyen medya kuruluşları İran’da da devreye girdi. İngiliz BBC Farsça, gösterileri engellemek için İran hükümeti tarafından uygulanan sosyal medya yasaklamalarını nasıl kırılacağının yollarını gösteren paylaşımlarda bulundu. 

Trump: Değişim zamanı

Meşhed’den başlayarak İran’ın dört bir yanına yayılan ve gösteriler hakkında açıklama yapan Batı ülkeleri, protestoculara destek verdi. 

ABD:

- ABD Başkanı Donald Trump, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “İran Obama yönetiminin kendileriyle yaptığı berbat anlaşmaya rağmen her seviyede başarısız oluyor. Mükemmel İran halkı yıllardır baskı altında. Onlar yiyecek ve özgürlüğe açlar. İnsan haklarıyla birlikte, İran’ın varlığı yağmalanıyor. Değişim zamanı!” ifadelerini kullandı. 

- Beyaz Saray, “İran halkının kendini barışçıl bir şekilde ifade etme hakkını destekliyoruz” ifadeleriyle protestoculara açık destek sundu.

- Başkan’ın kızı ve danışmanı Ivanka Trump, Twitter’dan yaptığı açıklamada “Tiranlığa karşı özgürlük arayan İran halkının yanında olacağız” dedi.

- ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, ‘uzun süredir bastırılmış’ Tahran hükümetinin kendi vatandaşları tarafından sınandığını savundu. 

İSRAİL:

- İsrail İstihbarat Bakanı Yisrael Katz, İran’daki protestoların başarılı olmasını umduğunu söyledi ve “Devrimcilere başarılar diliyorum” dedi.

İNGİLTERE:

- İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson “İranlıların gösteri düzenleme hakkına sahip olmaları hayati bir konudur” şeklinde konuştu.

KANADA:

- Kanada Dışişleri Bakanlığı, İran devletini insan haklarına ve demokrasiye saygı göstermeye çağırdı.