Kıdem tazminatı hesaplama, gelir vergisi kesintileri iade edilecek (2019 kıdem tazmitanı tavan ve şartları)

 Kıdem tazminatında kesilen gelir vergisi iadelerinin nasıl alınacağı başvuruların nasıl yapılacağı, Sosyal Hizmetler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesiyle vatandaşlar tarafından araştırılmaya başlandı.  Geçmişte işverenle anlaşarak, işinden ayrılıp, kıdem tazminatı alanlardan yapılan gelir vergisi kesintileri iade edilecek. Yeni düzenleme 27 Mart 2018 tarihinden 5 yılda işinden ayrılıp da tazminat alanları kapsıyor. İade alabilmek için dava açmamış olmak, süren davalardan da vazgeçmek gerekiyor. 27 Mart 2018’den önce işverenle anlaşıp, ikale adı verilen sözleşmeyi imzalayarak, aldıkları kıdem tazminatının tamamından gelir vergisi kesintisi yapılan çalışanlar, kesilen bu vergileri iade alabilecek.

 

 

İADE TUTARI NEYE GÖRE HESAPLANACAK?

 

İşçinin, tazminatını aldığı tarihteki, bulunduğu vergi dilimine göre iade tutarı belirlenecek. Ücretlilerden kesilen gelir vergisi oranı gelire göre değişiyor.

 

27 MART 2018 TARİHİ NEDEN ÖNEMLİ?

 

Bu tarihe kadar çalışanlara ödenen tazminatlardan gelir vergisi kesilirken, bu tarihte yapılan bir düzenleme ile kıdem tazminatının yıllık tavanına kadar olan kısmı gelir vergisinden muaf tutuldu.

 

 

 

İşte vergi iadesinden yararlanmak için adım adım yapılacak işlemler…

 

HANGİ TAZMİNATLAR İÇİN VERGİ İADESİ YAPILACAK?

 

İşçi ile işveren arasında karşılıklı anlaşmayla iş akdinin sona erdirildiği durumlarda ödenen iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları, bonus ödemesi, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi adlar altında yapılan ek tazminatlar üzerinden kesilen gelir vergisi iade edilecek.

 

BAŞVURU NEREYE YAPILACAK?

 

Vergi iadesi başvuruları, işverenin muhtasar vergi yönünden mükellefi olduğu vergi dairesine yapılacak. Şubeleri nedeniyle ayrı vergi dairelerinin mükellefi olan işyerlerinde, ilgili şubenin mükellefi olduğu vergi dairesine başvurulacak.

 

İADE BAŞVURUSUNDA İSTENECEK BELGELER NELER?

 

İlk defa iade başvurusunda bulunacak kişiler haberimizin altında örneği bulunan dilekçe ile birlikte, işverenden temin edilen ikale sözleşmesi örneği; bu sözleşmeye istinaden yapılan ödemelere ilişkin kesinti tutarlarını gösterir belgeyi (ücret bordrosu vb) vergi dairesine sunacak. Daha önce iade başvurusunda bulunanlar ise sadece vergi dairesinin isteyeceği ilave belgeleri sunacaklar.

 

İŞVEREN BELGELERİ VERMEK ZORUNDA MI?

 

Tebliğ uyarınca, işverenler, iade işleminin yapılabilmesi için işçinin kendisi, vekili veya vergi dairesince istenilen bilgi ve belgeleri, ivedi bir şekilde temin ve ibraz edecek.

 

VERGİ DAİRESİNE BAŞVURU NASIL YAPILACAK?

 

Başvuru dilekçeleri elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine verilebileceği gibi İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda da başvuru yapılabilecek.

 

27 MART 2018’DEN SONRASI İÇİN VERGİ İADESİ YAPILACAK MI?

 

Vergi iadesinden yararlanılabilmesi için karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesinin 27 Mart 2018 tarihinden önce düzenlenmiş ve ödemenin de bu tarihten önce yapılmış olması gerekiyor.

 

 

ZAMAN AŞIMI SÜRESİ DOLAN VERGİ İADE EDİLECEK Mİ?

 

Vergi iadesinde, işten ayrılma tarihinden itibaren beş yıllık zaman aşımı uygulanacak. Beş yıllık zaman aşımı süresi içinde yapılmış olması şartıyla, 30 Ocak 2019 tarihinden önce yapılan ve şikayet aşamasında bulunan talepler üzerine de vergi iadesi yapılacak. Başvuru yapıldıktan sonra inceleme devam ederken zaman aşımı süresinin dolması, vergi iadesine engel teşkil etmeyecek.

 

DAVA AÇMIŞ OLANLAR İADE ALABİLECEK Mİ?

 

Vergi iadesinden yararlanabilmek için dava açılmaması gerekiyor. Vergi iadesinden sonra her ne sebeple olursa olsun iade işleminden dolayı dava açılması halinde, yapılmış olan iade tutarı, ceza ve faiz uygulanarak geri alınacak.

 

KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?

 

"Çalışana; her bir yıl için, 30 günlük (aylık brüt ücret) tazminat ödeniyor. Toplam tazminat tutarı da, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor. Örneğin, son aldığınız brüt ücret 2 bin 500 liraysa, aynı işyerinde 7 yıldır çalışıyorsanız ve işvereniniz sizi işten çıkarttıysa; kıdeminiz 17.500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.Peki, kıdem tazminatının bir limiti yok mu? Var; buna da tavan deniyor ve devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. İşte, bu tutar, 2018 ile birlikte arttı ve 5.001,76 lira oldu. Geçen sene ise bu rakam, 4.732,48 liraydı. Yani bu sene emekli olanlar, geçen seneye oranla tazminatını yüzde 5,6 zamlı alacak. Bu rakam, 1 Ocak-30 Haziran arası için geçerli. Hazirandan sonra kıdem tazminatının tavanı daha da artacak.

 

Yeri gelmişken, çalışanların kıdem tazminatı hesaplamasında sıkça yaptıkları bir yanlışa da değineyim. Özellikle yüksek ücretle çalışanlar, aylık ücret ile çalıştıkları yılı çarparak, çıkan rakamı tazminat olarak alacaklarını zannediyor. Oysa tazminata konu olacak tavan aylık bu yıl için 5.001,76 liradır ve bunun üzerinde ne kadar maaş alınırsa alınsın tazminat hesabı 5.001,76 lira üzerinden yapılır. Örneğin, brüt ücretiniz 6 bin lira olsun, işyerinde de 5 yıldır çalışıyor olun. 6 bin liranın 5 yıl ile çarpılması sonucu çıkan 30 bin liralık kıdem tazminatı yanlış hesaptır. Doğrusu, 5.001,76 liranın, 5 yıl ile çarpılması sonucu çıkan 25.008,8 liradır."

 

 

 

1)KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

 

Çalışanların çeşitli sebeplerle ayrıldıklarında çalıştıkları yıllara karşılığında işverence kendilerine ödenen para kıdem tazminatını oluşturuyor.

 

2) KİMLER TAZMİNAT ALABİLİR?

 

Kıdem tazminatını aynı iş yerinde en az 1 yılı doldurmuş olan çalışanlar alabiliyor. 1 yılı doldurmamış çalışanlar ayrıldıklarında tazminat alamıyorlar.

 

3) MEMURLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİYOR MU?

 

Kıdem tazminatı kamuda ya da özel sektörde çalışan işçileri kapsıyor. Kendi işini yapanlar yani Bağ-Kur'lular ve 4C'li dediğimiz memurlar tazminat alamıyor. Memurlar emeklilik ikramiyesi alıyor.

 

4) ŞARTLARI VAR MI?

 

Genel anlamıyla kıdem tazminatını alabilmek için kişinin kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılması gerekiyor. İşçi herhangi bir sebep olmadan istifa edip ayrılırsa o zaman kıdem tazminatı alamıyor.

 

5) KENDİ İSTEĞİ İLE AYRILANLAR ALAMIYOR MU?

 

Genel anlamıyla baktığınızda istifa edenler kıdem tazminatı alamıyorlar. Ancak bunun istisnaları var.

 

-İş Kanunu 24. Maddede sayılan haklı fesih şartlarının oluşması durumunda istifa edenler tazminat alabiliyor.

 

-Emekli olanlar kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyor.

 

-Zorunlu askerlik görevine gidenler ayrılıp tazminat alabiliyor.

 

- Evliliğinin üzerinden 1 yıl geçene kadar ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor.

 

-9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar SGK'dan 15 yıl 3.600 gün şartlarını tamamladıklarına dair yazı aldıktan sonra kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyorlar.

 

-Vefat halinde de yakınlarına tazminat ödeniyor.

 

6) DOĞUM YAPAN KADINLAR TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

 

Bu sebeple işten ayrılma durumunda kıdem tazminatı alınamıyor. Sağlık sebepleri ile tazminat alınabilmesi için belli şartlar bulunuyor. Bunun için işyerinde bir hastalık bulaşma riski olması gerekiyor. Bunun dışındaki sağlık sorunları (malullük ve sakatlık hariç) tazminat alma gerektirmiyor.

 

7) TAZMİNAT NASIL HESAPLANIYOR?

 

Kıdem tazminatı hesabı yapılırken işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş hesaplanıyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılıyor. Yani 3 yıl çalışan ve brüt maaşı 2 bin lira olan bir çalışan 6 bin lira tazminat alıyor. Bu işçi 3 yıl 3 ay çalıştığında bu 3 aylık kısımda hesaba katılıyor ve tazminat miktarı 6 bin 500 liraya çıkıyor.

 

8) DÜŞÜK GÖSTERİLEN ÜCRET Mİ GEÇERLİ?

 

Çalışanların brüt ücretleri hesaplanırken öncelikle SGK'ya bildirilen prime esas kazanca bakılıyor. O yüzden maaşı yüksek olup da asgari ücretten gösterilenler tazminat sorunu yaşıyor. Gerçcek maaşı bordroya göstermeyen işverenleri mutlaka ALO 170'e bildirin.

 

9) GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRET NEDİR?

 

Kıdem tazminatında kullanılacak brüt ücret sadece maaştan oluşmuyor. Çalışana düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen ödemeler (yol parası, yemek parası, düzenli ödenen ikramiyeler gibi) brüt ücrete ekleniyor. Örneğin brüt ücreti 3 bin lira olan bir çalışana her yıl 500 lira ikramiye ödeniyorsa brüt ücreti 3.500 lira olarak alınıp çalıştığı yıl ile çarpılıyor. Burada düzenli ödenmeyen mesai, prim gibi ödemeler dikkate alınmıyor.

 

10) TAZMİNAT MİKTARINDA BİR SINIR VAR MI?

 

Evet kıdem tazminatı her yıl belirlenen tavan ücret kadar oluyor. Maaş ne kadar olursa olsun brüt ücret bu belirlenen rakamı aşamıyor. 2019 yılında bu rakam 6 bin 17 lira olarak uygulanıyor. Basın İş Kanunu'na tabi çalışan gazetecilerde ise tazminat tavanı uygulanmıyor.

 

11) TAZMİNATTAN HANGİ KESİNTİLER YAPILIYOR, TAKSİT OLUYOR MU?

 

Kıdem tazminatından damga vergisi dışında kesinti olmuyor. İşveren tazminatı hemen, ve tek seferde bankaya yatırarak ödemek zorunda. İşçinin rızası olmadan taksit yapılamıyor

 

 

 

 

 

12) TAZMİNAT ALMANIN SINIRI VAR MI? HER İŞYERİNDEN ALINABİLİR Mİ?

 

Tazminat almanın bir sınırı yok. Şartlar oluştuktan sonra her iş değiştirdiğinizde tazminat alabilirsiniz. Tabi son işyerinizdeki çalışmanın 1 yılı doldurması gerekiyor.

 

13) GAZETECİLERDE KIDEM TAZMİNATI FARKLI MI?

 

Basın İş Kanunu'na tabi çalışan gazetecilerde tazminat hak etme süresi farklıdır. Meslekte en az beş yıl çalışmış olan gazetecilere kıdem tazminatı hakkı veriliyor. Bu süre son gazetedeki değil meslekteki kıdemine göre belirleniyor.