Batı’nın Doğu’sundan dünyaya bakış

Öfke Çağı, Günümüzün Bir Tarihi dünyanın mevcut ekonomik-politik iklimine dair yorum ve değerlendirmelerin pek çoğunun neredeyse aynı zihnin kaleminden çıkmışçasına sıkıcı, sürekli bir tekrar duygusu uyandıran hissiyatına nitelikli alternatif sunan bir kitap. ‘Sağ ve sol’, ‘milliyetçilik ve evrenselcilik’, ‘Doğu ve Batı’, ‘radikal İslamcılar ve diğerleri’ gibi artık neredeyse hükmü kalmamış ikilikler çerçevesinde tarif edilmeye çalışılan mevcut durumun derinlemesine bir analizi. Bu sıfatlardan hangisine daha yakın hissettiğimizin önemi olmaksızın hem bu ezbere değerlendirmelerin tarihsel ve ekonomik anlamda neye karşılık geldiğine, nasıl evrildiğine hem de kolay tarafından bu değerlendirmelere sarılma eğilimimizle ‘yabancılaştırdıklarımıza, ötekileştirdiklerimize’ ve aslında bize tutulan bu aynanın aksinde ‘kendimize’ bir bakış.

 

Kavramsal olarak hem çok yüklü ve hem de çok bayatlamış söz konusu ikiliklerin ötesinde günümüze dair bir değerlendirme sunan bu kitap, benzerleri gibi üst bir dille okuru yoran, akademik bir dille teorik yaklaşımlara değinen bir çerçevede değil daha ziyade bunların yaşamsal, toplumsal ve psikolojik karşılıklarını yer yer son derece mizahi bir dille olaylar ve anekdotlar aracılığıyla anlatıyor. Başka bir deyişle aslında teorinin yaşamdan nasıl süzüldüğünü, kimliklerimizi aidiyetlerimizi inşa eden anlatılara nasıl dönüştüğünü gösteriyor. 

 

Batı’nın Doğu’sundan dünyaya bakan Mishra insandan ve insanı anlamaktan yana taraf tutuyor. İdeolojik kamplaşmaları aynı mesafeden eleştiriyor. Kitabı okurken yeryüzünün hemen her köşesinde muhtemelen hepimizi bağlayan bir tür duygusal ergenliğin yapı taşlarının, soy kütüğünün gözlerimiz önünde serildiğini fark ediyoruz. Yazar, iletişim araçları vasıtasıyla her an haberdar olduğumuz, dehşet yaratan ve bizi uyuşturan daimi bir şiddet maskaralığının kime, neye hizmet ettiğini ve belki de en önemlisi bunun temel unsurlarından biri olan erkeklik krizini tüm çıplaklığıyla anlatıyor. 

 

TANPINAR’IN ÇEVİRMENİ

 

Türk okuru Mishra’yı çok iyi tanımıyor. Ancak Mishra, Türkiye’ye ve Türk yazın dünyasına oldukça aşina. Ahmet Hamdi Tampınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün Penguin Yayınları tarafından ‘The Time Regulation Institute’ başlığıyla çevirerek bastığı kitabın önsözünü o yazmış. 

 

Öfke Çağı, Günümüzün Bir Tarihi, Mishra’nın yedi kitabının sonuncusu. Amerikan edisyonu 2017 yılında basılan bu son kitap onun Türkçeye çevrilen iki kitabından biri. Asya’nın Batıya İsyanı isimli kitabı da 2013 yılında yine Alfa’dan çıkmış. Mishra, hem modern Batı’yı hem de ‘geç-modern’ Doğu’yu - ve elbette güney yarımküreyi- son derece iyi biliyor. Ve daha da önemlisi kimi dinamikleri farklı da olsa her ikisini de bağlayan tekinsiz bir duygu dünyasının nedenlerini çok anlaşılır bir dille ifade ediyor. Kitabı okumak bile dünyanın bu boğucu, akla mantığa sığmaz görünen hallerini önemli ölçüde anlamlandırdığı için iyi hissettiriyor.