Faşizmin gölgesinde umutla yazılan Fallada romanı

1893’te Almanya›nın Greifswald şehrinde dünyaya gelen Şubat 1947’de hayata gözlerini yuman Alman edebiyatının önemli isimlerinden asıl adı Rudolf Wilhelm Friedrich Ditzen olan, Hans Fallada’nın Küçük Adam, Ne Oldu Sana?’sı Everest’in Modern Klasikler Dizisinden yayımlandı. Ünlü Alman yazar Thomas Mann’ın “Yaşanan gerçeklere sadakati inanılmaz... Uzun zamandır Küçük Adam, Ne Oldu Sana? kadar ilgi çekici bir kitap okumadım” dediği, Hans Fallada edebiyatına giriş için muazzam bir seçenek olan bu kitap aynı zamanda Hermann Hesse’in “Fallada, yaşananları bu derece gerçekçi ve doğru bir şekilde, böylesi yakınlıkla aktardığı için övgülerin en büyüğünü hak ediyor” şeklindeki tespitini de net bir şekilde görebileceğimiz bir yapıt.

Rudolf Wilhelm Friedrich Ditzen, Hans Fallada takma adını 1920’de yayımlanan ilk romanından, Der Junger Goedeschal’den itibaren kullanıyor. 1909’da bir kaza geçiren, ertesi yıl da tifoya yakalanan Fallada’nın, bu rahatsızlıkları sırasında kullandığı ağrı kesiciler yüzünden uyuşturucu problemi başlar. Çevresine, hayata, okula kısacası birçok şeye uyum sağlamayan Fallada sayısız kez intihar teşşebbüsünde bulunur. Yattığı sanatoryumda edebiyatla olan ilişkisini derinleştiren yazar, adını 1931 yılında yayımlanan Köylüler, Kodamanlar ve Bombalar’la duyurur. 1932’de yayımlanan Küçük Adam, Ne Oldu Sana? büyük başarı yakalayıp Yahudi yapımcılar tarafından filme çekilince, 1935’te Nazi Partisinin tehlikeli yazarlar listesine girer. 1944’te eski eşine öldürmek için ateş eden Fallada, eşi tarafından bayıltılarak polise teslim edilir; bu  onun için, Nazilerin akıl hastanesindeki günlerinin başlangıcı demektir.  Otobiyografik bir yapıt sayılabilecek Der Trinker’i burada, akıl hastanesinde şifreli bir şekilde yazmıştır. Nazi Partisinin dağılmaya başladığı 1944 kışında buradan salındıktan sonra bu sefer de uyuşturucu sorunu yüzünden hastaneye yatırılır. Herkes Tek Başına Ölür’ü bitirdikten sonra Şubat 1947’de hayata veda eder.

85 YIL SONRA YAYINLANDI

1932 yılında büyük sükse yaratan Fallada’nın Küçük Adam, Ne Oldu Sana? isimli bu eserinin, aktarılan durumların, gerçeklerin, sert siyasi tespitlerin bu şekilde verilmesinden rahatsız olan kitabın yayıncısı tarafından sansüre uğratıldığı, Fallada’nın elyazmaları incelendikten sonra ortaya çıkarılmıştı. Fallada’nın Naziler tarafından tutsak edilmesine yol açan bu başyapıtı 85 yıl sonra sansürsüz biçimde ilk kez okurlarının karşısına çıkıyor. Küçük Adam, Ne Oldu Sana? İkinci Dünya Savaşı öncesinde Nazilerin güçlenmeye başladığı, ekonominin çöktüğü insanların yoksullaşmaya başladığı zamanlarda geçiyor. Üç kişilik ailesine bakmaya çabalayan, Johannes Pinneberg üzerinden “küçük adamlar”ın onurlu yaşamak için nelerle mücadele ettiğini belgeliyor kitap. Faşizmin gölgesinde insanların  her şeye nasıl da umutla bakmaya çabaladığını görmek de mümkün bu kitapta.