Kimileri konuştu kimileri yaptı ve yaşadı

Hüseyin Yorulmaz 

Hoca’ma Bir Dağ Nasıl Söylerse Öyle’ye dair iki soru:

Kitaba uzunca bir Zarifoğlu portresi hazırlamışsınız… Bu portreye bakarak Zarifoğlu’nun Türk şiiri tarihi içinde ayırıcı vasıfları sizce nelerdir?

Fatih Andı’nın sunuş yazısında aktardığı, Mithat Cemal’in Mehmet Akif için söylediği “Bir dağ silsilesini gezer gibi her defasında bir başka zirvesini gördüğüm adam” tesbiti önemli. Buradan yola çıkarak, her fani öldükten sonra nisyana terk edilirken Zarifoğlu’nun her geçen yıl adeta yeniden keşfedilmesi ve gündeme gelmesi aynı tespitin bir tezahürü olarak görülebilir. Cahit Zarifoğlu arkadaşlarından farklı olarak edebiyatın hemen hemen her alanında kalem oynatmış bir şair ve yazardır. Şiirden hikayeye, romandan senaryoya, günlüklere, çocuk masallarına, fıkra yazılarına kadar geniş bir yelpazede at koşturmuştur. Bunu yaparken de mümin bir sanatçı duyarlılığını elden bırakmayarak kararlı bir duruş sergiler. Arkadaşları ile birlikte çıkardığı Mavera’nın geride bıraktığı duruş işte bu kararlı duruştur. Bir elin nesi var, iki elin sesi var misali, onlarınki bir ömür boyu sürmüş, birlikte yola çıkılmış bir edebiyat yolculuğudur. 

Zarifoğlu ile anılan bir yalnızlık biçimi var, desek yeridir. Etrafında dostları var. Fakat onun kendine has bir yalnızlığı var. Nasıl anlamalı bu yalnızlığı?

Cahit Zarifoğlu’nun, İslamın yaşandığı bir aile ortamında doğduğunu ve çocukluğunu geçirdiğini görüyoruz. Henüz birkaç yaşındayken bir Nakşi şeyhi, çocuk yaştaki Zarifoğlu’nun bakışı ve duruşu dikkatini çekmiş olacak ki “bu çocukta iş var” tespitinde bulunur. Nüfuz-ı nazar sahibi bu kişi onda ne gördüyse artık. Şeyhin Zarifoğlu’nda gördüğü şey muhtemelen sizin bahsettiğiniz yalnızlıktır. Bu yalnızlık onda kendine özgüdür. Babasının üst üste yaptığı evlilikler, ailevi sorumluluğun annesi ve abisi üzerinde kalması bu şairi biraz sarsmış ve savurmuştur. Ancak çabuk toparlanır ve bütün bu yaşadıkları ona bir duruş kazandırır. “Gecenin bütün renkleri”ni daha o yaşta görür. “Yollarında kezzaplar akan” büyük şehirlerde söz konusu ettiğimiz bu yalnızlığı daha da artar. Başını alıp tenha ve sessiz sokaklara dalar. Kendi kendine konuşur. Kendi dünyasının iç sesini daha çok dinlemeye başlar. İşte bu yalnızlık Zarifoğlu’nun yazdıklarında uç verir. Onun adıyla okuduğumuz şiirler, denemeler, günlükler, masallar bunun sonucunda ortaya çıkmıştır. Yalnızlığını şiirlerinde kapalı bir şekilde görürüz. “Herkesin anladığı, herkesin aradığını bulduğu bir Yunus Emre olmak isterdim” sözü de aslında bu yalnızlığının ifadesidir. Şiirinde bu kapalılığını eleştirenlere “tarzım bu, ne yapayım?” diye cevap verir. Sanat eserinin insana söylemesini bilen bir ağzı olması gerektiğine inanır. Kendi yazdıklarının aksine şair adaylarına anlaşılır şiirler yazmalarını tavsiye eder. Son olarak bu vesile ile şunu da söyleyelim: Yalnızlığın onu İslam dünyasının sorunlarıyla ilgilenmeye ve çocuklar için yazmaya ittiğini de söylemek mümkün.