Mültecinin ruh travması

Koşturamadım sokaklar boyu, dizlerim bile kanamadı

Dün bir şey düştü bu sokağa, annem  ağladı.

Sonra apar topar kalktık düştük yollara.

Borçlu kaldım yıllara, yıllar ise bana.

İnsanlığın turnusol kağıdı olan, “insan hakları” diyerek kendilerinden kilometrelerce uzaklıktaki ülkeleri işgal eden Batı dünyasının gerçek hüviyetini tüm çıplaklığıyla sergileyen onlar... Denizde boğulan bebeler, organ mafyasının kaçırdığı çocuklar, fuhşa zorlanan kadınlar, karın tokluğuna çalıştırılan erkekler... Mülteciler!..

Mülteci nedir, bir mültecinin yaşadığı travma nedir? Bunları en iyi yansıtabilecek kişiler hiç şüphesiz şairler. Kökler Derneği Yayınları’ndan Halit Develioğlu’nun derlediği Mülteci Şiirler isimli kitap, çap olarak küçük, ancak mânâ olarak büyük şeyler barındırmakta. Mülteci Şiirler, mültecinin “ruh hâlinin” şiirselleşmiş hâli... Şiir Arapça “şuur” kelimesiyle müştak. Bu kitabın da vermek istediği mânâ: Mültecinin yaşadıklarının bizce idrak edilmesi, onları fark etmemiz.

“Derinden Seziş” alt başlığa yayımlanan derlemenin takdiminde, “Suriye’den, Irak’tan, Afganistan’dan ve dünyanın dört bir köşesinden ülkemize iltica eden kardeşlerimizin duygu yoğunluklarını hissedebilmek” gayesiyle mülteciliği anlatan şiirlerin bir araya getirildiği yazılmış.

İNSANLIK NEDİR?

Afganistan’dan, Suriye’den, Mısır’dan, kendi vatanından göç etmek ‘zorunda’ kalan, iltica eden insanların, çocukların, yaşlıların, velhâsıl o toprağın insanının iltica ettiği sırada ‘ruhunun mevsimlerini’, ‘ruhunun yolculuğundaki özel ve trajik bir olayı’ ve travmaları anımsatabilmek, bizlerin de şuuruna aksettirebilmek gayesiyle derlenen eserde Mahmut Bıyıklı, Fatma Gülşen Koçak, Arif Ay, Mustafa Özçelik, Zafer Özdemir, Elyasa Koytak, Şafak Ergün, Zafer Acar, Şakir Kurtulmuş gibi isimlerin şiirleri yer alıyor. Mülteciler ve mültecilik üzerine yazılan şiirler “insanlık nedir” sualine verilecek cevaba götürecek bir harita niteliğinde. Tam da bu yüzden Bilal Sarıgül şiirinde şöyle soruyor: “Kaç dilde haykırmam lazım insanlığınızı?/ Unuttunuz mu içinizde olan vicdanınızı?”

Derlemeyi hazırlayan Develioğlu, mülteci şiirler antolojisi yapmak gayesiyle yola çıktığını ancak şairlerimizin bu mevzuyu es geçtiklerini gördüğünü söylüyor. Uzun uğraşlar neticesinde ancak 80 sayfalık bir kitap oluşturabilmiş. Ümit ediyoruz ki bu eser ülkemizde hem ‘mültecinin travmasına yönelik’ ruhumuzda bir şeyleri kımıldatsın, hem de ‘ilhâm perileri’ şâirlerin ruhlarına bu konuda ilhâmlar aksettirsin ki “insanlık nedir” sorusunun cevabını tez zamanda bulalım.