Tarihe makas değiştirten nedir?

 

Büyük Asoka- Büyük İskender mukayesesi kitabın en dikkat çeken bölümlerinden. Maddeyi ruhun hizmetine veren Hint imparatoru ve maddeyle teselliyi bulamayan İskender... Bugün hala İskender’in anılıp Asoka’nın pek de bilinmemesi neyle ilişkilendirilmeli?

 

Kitabın esasta anlattığı noktanın, modern insan diye bir şeyin olmadığını, insanın hep aynı insan olduğunu dillendirilmesi olduğunu ifade etmiştim. Sorduğunuz soru bu anlayışı tamamlar nitelikte bir vurgudur. Çünkü tarihi düz bir çizgi olarak algılamak, ileriye doğru hep iyi şeyler olacağını söylemek ve modern insanı kutsamak Batı düşüncesinin iddiasıdır. Kitapta ikinci vurguyu da bu iddianın geçersizliğine yaptım. Batı düşüncesi her ne kadar çoğulculuktan bahsetse de aslında kendi tezlerini biricik doğru olarak tüm yeryüzüne dayatır. Düpedüz tekelcidir. Kendisinin iddiaları bilimsel, akılcı ve biricik gerçektir. Öteki medeniyetleri iddialarını ise fantastik ve eğlencelik renkler olarak görür, ciddiye almaz. Asyalı bir millet olan biz Türklerin asıl yenilgiye uğradığımız nokta bu Batılı zihinsel tezleri ön şartsız kabul ettiğimiz noktadır. Kitapta büyük kral olarak İskender ve Asoka’yı kıyaslamamın temelinde bu var. Tüm yeryüzüne İskender’i hayatının en ince kıvrımlarına kadar ezberlettiler. Ama kral Asoka’yı Hint tarihine merak salan üç beş araştırmacı dışında bilen yok. Oysaki İskender hayatı güçle ele geçirebileceğini sanan, sadece gücü kutsamış biri. Tam tipik bir Batılı. Oysaki Asoka da güçlü bir kral. Gücü deneyimlemiş ama sonra götürüp tüm gücü maneviyatın emrine vermiş tipik bir Asyalı. Bambaşka bir iddiası var ama bilen yok. Neden? Çünkü yoğun bir Batılı tarih anlatımı propagandasına maruz bırakıldık. O zaman yapmamız geren Batı dışında insanoğlunun başka birikimlerine bakmak, kendimiz için hisse çıkarmak ve ona göre bir tarih dili kullanmak olacaktır diye düşünüyorum.

 

Var olmak ve varlıklı olmak birbirini tüketmekle mi yükümlü?

 

Tam öyle değil aslında. Ama mesele önceleme meselesi diye düşünüyorum. İnsan varlık karşısında bu ikilemden hangisini öncelerse hayata karşı bir duruş geliştiriyor. Bu duruş tutumlarını, tutumlar da aklınıza gelecek her şeyi belirliyor. Bu tür soruları sormak ve yanıtını almak cidden önemli. İşte o zaman kendinizi bilme kavramı hem bireysel hem toplumsal olarak  gelişiyor. Çünkü bir toplumun yol haritasını çizen üç nokta var: Tabiat karşısındaki tutumu, aile karşısındaki tutumu, ölüm karşısındaki tutumu. Toplumun rengini bu üç duruş belirler. Buna baktığınızda bir Fransız toplumu ile Türk toplumunun neden farklı tutumlar geliştirdiğini anlayabiliriz diye düşünüyorum.

 

Asyalıların rolü her zaman öteleniyor verdiğiniz örneklerde. “Güneşin doğduğu diyarda yaşayanların hakikatleri var ama bu hakikatleri pazarlayacak reklamcıları yok” diyorsunuz. Reklam ve hakikat, biri diğerini reddeder daima. Öyle değil mi?

 

İlk bakışta öyle görünüyor ama değil bence. Asyalılar varlığın sırlarını çözme yöntemlerinde daha deruni metodlara sahipler. Batılı insan daha yüzeysel düşünüyor. Ama gelgelelim çözdüğünüz bu hakikatleri bir şekilde dillendirmeniz gerek. Bunu anlamak için daha basitçe örneklendirirsek; Ortaçağda İngiliz halk hikâyelerinde mevcut olan bir haydut var adı Robin Hood. Hikayeler Robin Hood sayesinde İngiltere’nin en ünlü ormanlarından biri olan Sherwood Ormanı’da geçer. O dönemki İngiliz halk zihniyetinde isyan psikolojisinin tercümanı olmuştur. Ama bu İngiliz halk hikayesi öyle bir pazarlanmıştır ki bu konu vurgulanınca akla sadece Robin Hood gelir. Dünyanın neresine giderseniz gidin Robin Hood’u herkes tanır. Oysaki Anadolu’dan Kafkasya’ya oradan İran’a kadar Türk halk muhayyilesinin böyle bir kahramanı vardır. Tabii ki Köroğlu! Ama bırakın dünyanın Köroğlu’nu tanımasını, nerdeyse biz unutacağız Köroğlu’nu. Sanırım tam olarak anlatmaya çalıştığım bu. Eğer biz Asyalılar karşı zihinsel sembollerimizi yeryüzüne haykırmaz ve hep savunma pozisyonunda kalırsak tekelci Avrupa karşısında kaybetmemiz mukadderdir.