Büyük Açlık’ta Osmanlı merhameti

1845 yılında İrlanda’da baş gösteren ve İrlandaca’da Gorta Mor olarak anılan Büyük Kıtlık felaketi, 19. yüzyılın en büyük kitlesel yıkımlarından biriydi. O yıllarda Birleşik Krallığın bir parçası olan İrlanda topraklarında yaşanan bu felaket, başta İngiltere olmak üzere batılı devletlerce göz ardı edildi; yok olmanın eşiğine sürüklenen İrlanda halkının bu trajedisi karşısında Osmanlı Padişahı Abdülmecit Han dışında hiçbir hükümdar samimiyetle harekete geçmeyi tercih etmedi.

İRLANDA’YA GİZLİ YARDIM

Sultan Abdülmecit, İrlanda halkına 8 bin sterlinlik nakdi yardımda bulunmak istedi. Ancak, dönemin İngiltere Kraliçesi Victoria, muhtaç İrlanda halkına daha önce yalnızca 2.000 sterlin göndermekle yetindiği için Sultan’dan nakdi yardım miktarını 1.000 sterline düşürmesini istedi. Bunun üzerine Sultan, 1847 yılında Kraliçe Victoria’dan gizli olarak yardımların geri kalan kısmını erzak yüklü gemiler vasıtasıyla İrlanda halkına ulaştırmak üzere yeni bir plan geliştirdi...

BİR GERÇEĞİN ROMANI

 İrlanda’ya Osmanlı yardımlarının 170. yıldönümünde bugüne dek birçok yönüyle bir sır olarak kalan bu tarihi realite, Cem Yılmaz Budan’ın kaleminden çıkan “Büyük Açlık” romanı ile Türk okuyucusunun ilgisine sunuldu. Romanda Sultan Abdülmecit ile Kraliçe Victoria arasında bu dönemde yaşanan politik gerilim ekseninde, bir halkın açlıkla imtihanı, Osmanlı yardımlarını İrlanda’ya ulaştırılması ve İngilizlere karşı verilen mücadele anlatılıyor. 

KURTLAR SOFRASI YÜZYILI

Batılılaşma sürecindeki Osmanlı’nın en zor döneminde dahi cihan imparatorluğu vasfıyla üzerine kurulu olduğu geleneksel değerler adına mazluma inayet elini uzatma sorumluluğu, romanda Sultan Abdülmecit’in şahsında somutlaştırılıyor. Bu itibarla roman, aynı zamanda Osmanlı’nın “kurtlar sofrası”nda, kendi değerleriyle ayakta kalma mücadelesi verdiği bir dönemin kaotik siyasal atmosferinin, batılılaşma sancılarının, savaşların ve iç isyanların gölgesinde yabancısı olduğu bir halka yardım elini uzatmaktan geri durmamasının anlatısını kurmaca bütünlüğü içinde okuyucuya sunuyor. 

Cem Yılmaz Budan