19 Nisan 2024 Cuma / 11 Sevval 1445

İkinci Yeni’de Karakoç etkisi

Modern Türk şiirinin önemli dönemeçlerinden biri olan ‘İkinci Yeni’ akımının kilometre taşları nasıl döşendi? Osman Özbahçe’nin ‘İkinci Yeni’nin Doğuşu’ adlı kitabına göre Sezai Karakoç’un öncü rolü inkar edilemez.

Yunus Emre Altuntaş15 Mart 2018 Perşembe 07:00 - Güncelleme:
İkinci Yeni’de Karakoç etkisi

Şiir, edebiyatımızın en hareketli türü kuşkusuz. Özellikle son yüz yılı hesaba katarsak şiirimiz önemli mesafeler katetti. Modern şiirimiz her haliyle ülkemizin geçirdiği dönemlerle değişti, dönüştü. Bu durum daha çok toplumsal yapıdaki değişimle alakalı. Bu sebeple de Türk şiirinin kaderi her zaman ülkenin kaderiyle alakalıdır diyebiliriz. Modern anlamda ilk şiir hareketini başlatan Orhan Veli ve Garip Akımı 1940-50 yılları arasına mührünü vurdu. O dönemde neredeyse bütün şairler bu akımdan etkilendi veya akımı taklit etti. Fakat şiirimiz burada kalmayarak yeni imkânları aramaya devam etmek zorundaydı. 

İşte İkinci Yeni tam da bu arayışın bir cevabı olarak 1950’lerin başında ortaya çıktı. İkinci Yeni’yi diğerlerinden ayıran pek çok husus var; her hangi bir bildirisi/manifestosu veya planlaması olmadan ortaya çıkmış olması bu hareketin en ayırıcı vasfı olsa gerek. İkinci Yeni ismini dahi üçüncü şahıslar koydu veya tanımladı. Kimi Bir nevi kendiliğinden neşet eden, ortak anlayış ve imgeleri şiirine taşıyan şairlerin ismi olarak kabul edildi İkinci Yeni. Modern Türk Şiirinde etkisi en derin, yapısal olarak şiirimizde devrim gerçekleştiren ve en geniş kitlelere ulaşan bir akım özelliğini kazandı. 

Objektif bir eser

Buna rağmen İkinci yeni hakkında yapılan çalışmaların sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Bu çalışmaların ekserisi subjektif bakış açısıyla kaleme alınmıştır. Özellikle akımın en önemli dinamosu konumundaki Sezai Karakoç’un bu tarz çalışmalarda adeta görmezlikten gelinmesi bunun en bariz göstergesi olsa gerek. 

İşte bu sebeple olsa gerek İkinci Yeni üzerine daha tutarlı ve kaynakları objektif bir gözle değerlendiren bir çalışmaya ihtiyacımız vardı. Osman Özbahçe’nin Ebabil Yayınlarından çıkan “İkinci Yeninin Doğuşu” isimli kitabı bu ihtiyaca cevap verecek türeden bir çalışma. İkinci Yeniyi en başından itibaren hem karşılaştırmalı metinler üzerinden hem de dergilerde/gazetelerde yapılan tartışmalar üzerinden takip ederek hakikatleri ortaya çıkarmaya çalışmış. Kitap, günümüz şiirini daha sağlam bir bakış açısıyla ele almak bakımından da bizlere büyük imkân sağlıyor.

EKSİKLER GİDERİLDİ

Osman Özbahçe’nin yeni kitabı, şiirde İkinci Yeni akımına dair yapılan diğer çalışmaların eksiklerini tashih etmesi bakımından önemli.