Ailesinin 150 yıllık kayıp halkasını Suriyeli mülteciler içinde buldu

Bu hikaye Sabahat Kaplan ve onun gibi Türkiyeli Çerkeslerin hikayesi. 150 yıl önce Çarlık Rusya Çerkeslere sürgün ve soykırım uyguladığında bu olacaklar tahmin edilemezdi. Aileler, büyük büyük dedeler ayrılıp trenlere bindirildiğinde nereye gideceklerini bilmiyorlardı. Ayrıldılar. Farklı bölgelere dağıtıldılar. Babaannem Sabahat Kaplan’ın anneannesi Kuzey Kafkasya’dan göç eden aileler içindeydi. Yolları bilmeyen, kimseyi tanımayan o insanlar Türkiye’ye getirildiklerinde farklı bölgelerde kaldılar. Dağıldılar. En son Yalova’ya geldiklerinde şu anki köyümüze yerleştiler. Köyün isminin Soğucak olmasını istediler. En azından Kafkasya’dan, ayrıldıkları öz vatanlarından bir isim kalsın istediler. 

TREN GOLAN’DA DURDU

Diğer tarafta bir başka hikâye vardı. 150 yıl önce o trenler başka yerlerde de durdu. Çocukları aynı kuyudan su içmiş aileler koparıldığında, onlardan bazıları da Suriye’yi vatan edindi. Golan tepeleri, Şam ve Halep, Çerkesler’in yerleştiği yerler oldu. Golan Tepeleri de Filistin’in işgali sonrası 1967’de İsrail’in istilasına uğradı. 11 Çerkes köyü vardı ve Çerkesler bir kez daha sürgün edildi. Alıştıkları köylerinden çıkıp Şam’ın merkezine yerleştiler. Zamanla Şam’ın güney mahalleleri Suriyeli Çerkeslerle doldu. Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi Çerkesler aile içinde ve kendi aralarında dillerini korudu. 

Mart 2011, Suriye’de iç savaş başladı. Suriye’den Çerkesler göç etmeye başladı. Ürdün ve Lübnan yakındı, bazı Suriyeli Çerkesler o bölgelere geçti. Fakat 150 yıl önce ayrıldıkları Kafkasya veya Türkiye onları daha çok cezbediyordu. Bir yerde mülteci olmak vardı, diğer tarafta ise misafir olmak. Onlar misafir olmayı tercih ettiler. 2000 Suriyeli Çerkes Kafkasya’ya gitti. Onları orada bekleyenler de vardı. 150 yıl önce ayrıldıkları öz yurtlarına geri dönmüşlerdi.

900 KÖY İÇİNDE KADER YOLUNU ÇİZDİ

Türkiye’de 900 kadar Çerkes köyü vardı. Ancak bu köylerin sayısı azalıp nüfusları küçüldü. ‘Anadolu’daki Kafkasya’ tümüyle Türkiye’ye kaynaştı ve aynılaştı. Bir de ‘Suriye’deki Kafkasya’ vardı. Savaş, işte o Kafkasya’yı dağıttı. 

Türkiye’yi tercih edenler oldu. Bazı sivil toplum kuruluşları ve Çerkes dernekleri devreye girdi. Suriyeli Çerkesleri Türkiye’deki Çerkes köylerine götürmek için mücadele verdi. Uçaklar hazırlandı ve karşılamalar düzenlendi. O ailelerden bazıları da bizim köyümüze geldi. Yalova’ya, Soğucak Köyü’ne. 

TANRI MİSAFİRİ DEDİ KUZEN ÇIKTI

Arapça bilmeyen Türkiyeli Çerkesler, Türkçe bilmeyen Suriyeli Çerkeslere evlerini açtı. Onları kucakladı. Çerkesçe, onlar için büyük bir lütuf oldu. Türkiye’de “Suriyeli” denilince zihinlerde uyanan anlamlara benzemiyordu onların yaşadıkları. Çünkü kendilerini misafir olarak görmeyen insanların arasındalardı. Türkiyeli Çerkesler, Suriyeli akrabalarını aileden gördü. Evlerini Suriyeli Çerkes’lere açanlardan biriydi Sabahat Kaplan. Çerkesçe sohbet tatlı tatlı ilerlerken, hikaye ortaya çıktı. Konuştuğu Nurhan adlı kadın dedesinin akrabasıydı. Uzaktan kuzenler geçen yüzyılı aşkın yaşananlar, büyüklerinden duyulan hikayeler paylaştılar. 

CAMİ AVLUSUNDA HALUJ

Yalova’nın Soğucak Köyü’nde şimdi Suriyeli Çerkes aileler geleneksel Çerkes yemekleri yaparak hayatlarını idame ettiriyorlar. Köy camiinin altında kendilerine verilen bir dükkânda ‘Haluj’ yani Çerkes mantısı üretiyorlar, satıp geçimlerini kazanıyorlar. Eğitimli olanlar iş bulup çalışıyor. Çünkü Türkiyeli Çerkesler artık onlar. Türkçe’yi de yavaş yavaş öğreniyorlar.

Yalova’da geçen 5 yılın ardından artık Suriyeli olduklarını unuttular. Ortak ana dilleri hayatlarını kolaylaştırdı. Çünkü onlara kimse siz bizim misafirimizsiniz demedi. Evini, kucağını açan herkes onları aileden biri olarak gördü. Fakat köyün dışına çıkanların tecrübeleri de oldukça önemli.