Komplonun ilacı teorisi değil

Zor bir sene geçti, hem Türkiye hem de dünya için. Suikastlar, terör hadiseleri ve felaketlerle doluydu. Dolayısıyla karamsarlığa kapıldık. Belirsizlik, sanırım, 2016’da hissedilen en güçlü duyguydu. Zaten terörizmin amaçlarından biri de budur: Tekinsizlik yaymak. Hayatı durdurmak. Fakat en nihayetinde insanoğlu çözüm odaklı, içinde bulunduğumuz sürecin adını koymak ve gelecekle aramızdaki perdeyi aralamak için didindik durduk. Bu arayış da komplo teorilerinin yaygınlaşmasına neden oldu: Özellikle sosyal medya amatör semiyologlardan geçilmiyor: Filmler, kitaplar, gazete ve dergi kapaklarından yakında karşılaşacağımız ‘facialara’ dair ipuçları arıyorlar!

GELECEK HER ZAMAN BELİRSİZDİR

Gerçek şu: Bugüne dek yaşadığımız komplolara bakarsanız, komplo teorilerinin ne denli zayıf kaldıklarını anlarsınız. Gelecek denen müphemliği alt etmiş bir amatör semiyolog ya da komplo teorisyeni tanımıyorum. Fazla uzağa gitmeyip, mesela, FETÖ’nün 2016’daki iki icraatına bakalım: Rusya’nın Ankara büyükelçisi Andrey Karlov suikastı ve 15 Temmuz darbe girişimi. Hangisini önceden tahmin edebilirdiniz? Hangi komplo teorisi bu iki hadise ile ilgili bize bir ipucu sunuyor? 15 Temmuz’dan evvel her birimiz en az bir kere şu cümleyi kurmuşuzdur: 21. yüzyılda ne darbesi?

Türkiye, tamam. Ya dışarıda? Terör örgütü DEAŞ’ın 2016’da gerçekleştirdiği iki saldırıya bakalım: Medine’de, Mescid-i Nebevi yakınındaki bir güvenlik noktasına düzenlenen bombalı saldırı ve Brüksel’deki Zaventem Havalimanı ile Maelbeek metro istasyonunda gerçekleşen üç patlama... Birine evvelden söyleseniz her iki olay için de alacağınız cevabın ‘daha neler’ olacağından eminim. Biri kutsal topraklar. Diğeri Avrupa Birliği’nin başkenti denilen yer. Bunlara Fransa’nın Nice kentinde bir teröristin tırla gerçekleştirdiği katliamı da ekleyin.

DÜŞMAN ÇALIŞMADIĞIN YERDEN GELİYOR

Demek ki şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Komplolardan kurtulmanın yolu, önceden, bizi takıntılı bir hale döndürecek enteresan referanslardan tahminler yürütüp güvenliğe abanmak değildir. Çünkü neyi, ne zaman ve ne şekilde korumanız gerektiğini tam olarak bilemezsiniz. İstendiği kadar teorisi üretilsin, komplolar hep beklenmeyen/’bu da olmaz ki canım’ denen yerden geliyor. Evet, başımıza komplo adından bir çorap örülüyor, bu inkâr edilemez, fakat düşman hep -teorileri ve güvenliği boşa çıkarıp- çalışmadığınız noktaya vuruyor.

Elbette 2017’de insanlık düşmanlarının bir kenara çekileceklerini beklemiyoruz: Aklınıza gelen ilk ihtimalleri unutun, şu an tahmin yürütseniz ‘olmaz, olamaz’ şeklinde bir karşılık alacağınız planlar yapıyorlar. Bunu elbette ‘karamsarlığa kapılalım’ diye söylemiyorum. En azından Türkiye’nin iyi yolda olduğu noktasında emin olun. İşte size bir ters orantı: Komployu üzerinize, komploları boşa çıkaracak denli gelişiyorsanız çekiyorsunuz. Büyüyoruz, bizimle birlikte imtihanımız da büyüyor. ‘Türkiye şu şu şunlardan vazgeçsin, terör biter’ diyenler bunu boşuna söylemiyor.

GEÇMİŞİ UNUTMA KONU TEKRAR YAŞATIR

George Orwell’dan bir söz: ‘Geçmişi denetim altına alan geleceği de denetim altına alır. Şimdiyi denetim altına alan geçmişi de denetim altına alır’. Demek geleceği bilmek, tasarlamak, geçmişi bilmek ve hatırlamaktan geçiyor. Bu da İspanyol filozof George Santayana’dan: ‘Geçmişi anımsayamayanlar, onu tekrarlamaya mahkûmdur’. Anımsamak, geleceğe yönelik yapılan ilk hamle.

2016’da ‘moda’ olan ve sizi karamsarlığa iten ‘komplo teorilerini’ unutun. 2016, 2017’de ne ya da nelerle karşılaşacağımızın bilinmiyor olmasının tam ifadesiyle teminatıydı. Kendi adımıza söyleyeyim: Düşmana vurabileceğimiz en sert darbe, unutmamak, her ne iş yapıyorsak daha iyi yapmak ve tam klişe tabiriyle kenetlenmektir; yapabileceğimiz bu. Ne de olsa bela, birbirimizin arasındaki boşluklardan sızıyor.