Moda, Müslümanlara önyargıyı yıkar mı?

Dünya modasının gözü Müslüman kadın stilinin üzerinde... Podyumlarda ve markaların kampanyalarında artış gösteren muhafazakar giyim, San Francisco’da Young Müze tarafından incelemeye alındı. ‘1,8 milyar Müslüman, 53 tasarımcı ve 1 global sergi’ sloganıyla izleyiciyle buluşan ilk Müslüman moda sergisi, New York Times’dan Vogue’a kadar en önemli basın yayın organları tarafından tanıtıldı. Son yıllarda küresel moda endüstrisinin önemli bir parçası olarak ‘Müslüman kadın giyimi’ konusunda bir farkındalık söz konusu. İslami normlara ne kadar uygun olduğu tartışılırken bahsi geçen tarzın yeni dönem Müslüman kadınlardan ilham aldığı bir gerçek. Dünyanın dört bir yanından genç Müslüman bloggerlar, Müslüman tasarımcılar ve körfez ülkelerindeki moda endüstrisini yakından takip edip yüksek meblağlar ödeyen Müslüman kadınların fitilini ateşlediği bu yeni akımın sergisi de hazır! San Francisco’da ‘’Contemporary Muslim Fashions’’ (Çağdaş Müslüman Modası) adıyla anons edilen ekspozisyon, dünya çapında Müslümanlara özgü giyim kodlarının kompleks ve farklı doğasını araştıran, modern Müslüman kıyafet kurallarını keşfetmeye adanmış ilk büyük müze sergisi olma özelliği taşıyor. Sergi, popüler Müslüman kadınların, başlarını örtsün ya da örtmesin, kendi toplumlarının içinde ve ötesinde sosyal medyayı, özellikle Instagramı kullanarak nasıl bir stil gurusu haline geldiklerini ve kitlesel medyanın ilgisini nasıl çektiklerini inceliyor. Bununla birlikte Batı dünyasının kısıtlı özgürlüğe sahip olduğunu sandığı Müslüman kadınların tek tip değil aksine çok çeşitliliğe sahip olduğunu, çok kültürlülüğünü ve toplumsal normlarla nasıl şekillendiğini göstermeyi amaçlıyor. İslam dini çok kültürlü olduğu için Müslümanların giyim tarzı ilk önce dini prensiplerle yola çıkıyor olsa da yerel gelenekler ve küresel moda trendlerinden de etkileniyor. 

TESETTÜRÜN ANATOMİSİ BU SERGİDE

San Francisco Güzel Sanatlar Müzesi’nde 6 Ocak’a kadar sürecek olan sergiye 13 ülkeden 53 tasarımcı katıldı. Sergilenen parçalar için mekan, klasik İslam mimarisinden esinlenerek oluşturulmuş, etkileyici bir görsel metafor eşliğinde ziyaretçileri Müslüman dünyasına davet ediyor. Sergide, İtalyan fotoğrafçı Alessia Gammarota tarafından Endonezya’nın hızla gelişen İslami moda sahnesinin enstantane görüntüleri dünyanın dört bir yanından Müslüman kadınların sokak stili portreleri ile eşzamanlı olarak sunuluyor. Görüntülerle giysilerin bağdaştırılmasına yardımcı olunurken izleyenler Müslüman kadınların bakış açısıyla düşünmeye teşvik ediliyor. Müslüman kültürlere ışık tutan sergide ABD ve İngiltere’de yaşayan Müslüman bloggerlar ve sosyal medya ünlülerine de ayrı bir bölüm verildi. Müslümanların ön yargılar nedeniyle bilinmeyen yönünü aydınlatan sergide hem geleneksel giysiler hem de daha modern kıyafetlerin moda ve stil kodları inceleniyor.  Sergide Trump yönetiminin ‘Müslüman yasağı’ na cevaben baskılı eşarpların bulunduğu bir koleksiyon çıkartan Amerikan aktivist moda markası Slow Factory de yer alıyor. Serginin bir diğer bölümü, dünyanın her yanından baş bağlamaya yönelik yaklaşımları araştırıyor. Çağdaş sanat, belgesel ve moda fotoğrafçılığı ile başörtüsü, burka ve türban gibi çeşitli Müslüman baş örtülerinin yanı sıra Nike’ın çıkardığı spor bonesi gibi daha yeni ticari yaklaşımlar da bu müzede yer bulmuş. Bu bölüm fotoğrafların, haber küpürlerinin ve bu giysilerin giyildiği kültürel içerikleri araştıran videolarla detekleniyor.

"İslam dini çok kültürlü olduğu için yerel gelenekler ve küresel moda trendlerinden de etkilenerek şekilleniyor."

MÜSLÜMAN MODASINDA ENDONEZYA ÖNDE

Her ne kadar Türkiye 1990’larda Müslümanların muhafazakar giyimin ticari tasarım ve üretimine öncülük etse de, günümüzde Müslüman moda endüstrilerinde Güney ve Güneydoğu Asya bir başka lider olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle Endonezya’da bölgenin zengin tekstil ve kostüm gelenekleri, lüks kumaşların, canlı renklerin ve karmaşık desenlerin kullanılması ilgiyi bu tarafa çekiyor ve ayrıca bir bölümde de bu kesimin önemli tasarımcıları Blancheur, Itang Yunasz, Dian Pelangi ve Bernard Chandran yer alıyor. 80’den fazla kıyafetin bulunduğu sergide gayrimüslim tasarımcıların kıyafetlerini de görebilmek mümkün. 

Moda, değişimler için adeta bir sihirli değnek gibidir. Dün hoşlanmadığınız bir şeyi bugün size sevimli gösterebilme gücüne sahiptir. Engelleri anlamak, anlatmak için olumlu bir değişim aracı olabilir. İslamafobinin en yaygın olduğu ülkelerden birinde Müslüman kadın stilinin mercek altına alınması bu değişimin bir başlangıcı belkide...