Öze dönüş başladı toprak bizi çağırıyor

Son dönemde sıklıkla karşılaşıyoruzdur tabiatla iç içe olmak isteğiyle. Birçoğumuzun çevresinde bunu hayata geçirenler de vardır, geçiremeyip lafta bırakanlar da. Bizler de doğanın ve insanlığın kurtuluşunun doğa ile insanın tekrar birleşmesinde olduğunu düşünenlerdeniz. Toprakla, tabiatla aramıza mesafe koydukça duygularımız, hayata, dünyaya, canlılara bakışımız başkalaşıyor. İnsanların kendine, başka insanlara ve canlılara karşı tahammülsüz ve acımasız olmasının altında büyük ölçüde topraktan uzaklaşması yatıyor. Bunun farkında olmaya başladıkça doğaya dönüş de bir trend haline geliyor. Yeniden bir bütün olmak, birçoğumuzun en büyük hedefi. Doğa ile iç içe yaşamak, biraz deniz, biraz toprak kokusu şehir insanlarının son zamanlarda en çok özlediği yaşam şekli olarak çıkıyor karşımıza. Bu koşuşturmalı metropol yaşamının tüm enerjisini tükettiğini düşünenler, organik süt içip, domates biber yetiştirip tavuk yumurtası yiyerek yaşamak için küçük de olsa bir çiftlik sahibi olmayı hayal ediyor. Yaş, ekonomik düzey, eğitim durumu gözetmeyen bu hayale cesaret eğiliminde bulunan birçok kişi de orta yaş grubundan çıkıyor. Bizler de bu hafta şehir hayatından kaçmak isteyenlere tavsiyeler vermek ve yazar Mustafa Kutlu, yazar İbrahim Tenekeci, yönetmen Semih Kaplanoğlu ve sunucu Serdar Kılıç’ın insan-toprak ilişkisine dair yazdıklarını, söylediklerini hatırlayalım istedik. Hikayelerinde bir kasabadan bakarak bütün memleketin resmini yapan, okuyucuyu bir kuşun kanadında manevi bir alemi keşfe çıkaran Mustafa Kutlu’nun da en temel meselelerinden biri insan-toprak ilişkisi. Kutlu’nun kahramanlarının neredeyse hemen hepsi toprağı sever, üretkendir. Yerleştiği yeri mamur eder, ağaçları, çiçekleri, kuşları tanır. 

2000’li yıllardan sonra bir uzun hikâye dönemine giren yazarın Beyhude Ömrüm’ü bu bakışın en güzel örneklerinden. Eser, mekân olarak bir köyde geçmekte ve eserin ana kahramanı olan Yadigâr’ın içine düşen bahçe tutkusunu gerçekleştirmesini, bu süreçte karşılaştığı engelleri ve yaşadığı olayları, köyde yaşanan hayatı ana kahramanın ağzından anlatır. Aslında eserde konu edilen bir imgedir. Sırasıyla insanın dünyaya gelişi, buradaki macerası ve bu dünyadan göçüşü tahkiye yoluyla anlatılır. Mustafa Kutlu Beyhude Ömrüm’le ilgili bir söyleşisinde, “Beyhude Ömrüm’ün üç unsuru vardır. Birisi benim içimdeki tabiat aşkı, ikincisi arka planda Türkiye’deki toplumsal değişme, köylerin boşalması ve üçüncüsü olarak bütün yazdıklarımda bulunan tasavvufi bir şey vardır” diyor. 

‘BUĞDAY’ DA YEŞERECEK TOHUMLARI ARIYOR

Yönetmen Semih Kaplanoğlu’nun senaristliğini de üstlendiği Buğday da toprağa, hayata, hakikate dair bir arayış hikayesi anlatıyor. İnsanlığın nasıl bir tükenişe doğru hızla yol aldığını konu edinen bir distopya Buğday. Neyi kaybettiğimizi ve nerede bulacağımızı irfani gelenekten beslenen bir olay örgüsüyle beyaz perdeye taşıyan filmin sadece ülkemizde değil yurtdışında da büyük ilgi görmesi teknoloji ve bilişim çağında yaşayan insanlığın özüne, geldiği yere olan özleminin de somut bir göstergesi.

Beton maddiyatı, toprak maneviyatı temsil ediyor

Şair ve yazar İbrahim Tenekeci de toprağa gönül veren ve betonlaşmadan yakınanlardan birisi. Tenekeci 2014’te Yeni Şafak Gazetesi’nde yazdığı bir yazısında şöyle diyordu: Topraksız bir hayata doğru gidiyoruz. Kendimizi adeta beton duvarlardan, bloklardan oluşan bir yaşamın içine hapsediyoruz. İsmi bile sevimsiz: Yeni yaşam alanları. Toprak insanın aslıdır, atasıdır. Herkesin inmek zorunda olduğu son durak. İnsan ölür, ağaç kurur, demir erir, taş çatlar, metal yorulur, beton dağılır; toprak dayanır. Beton ise hep aynıdır. Donmuş, dondurulmuş bir şey. Hayatsız. Beton maddiyatı, toprak maneviyatı temsil ediyor gibidir. Biri rakam, diğeri harf. Toprak berekettir. Beton ise bire hiç verir. Tanışlık ve uzaklık. Karşı dairedeki komşuyu tanımamak. Hatta sakınmak.