Para en güzel harcarken birikir

‘Kadınca’ programınız hayırlı olsun.

Hafta sonu kadın kuşakları programına yeni bir soluk getirdiniz.

Ülkemizin bir olmaya, bütün olmaya ihtiyaç duyduğu bu dönemde, kadınların yaşama bakış açısı olan ‘birleştirmek, bir olabilmek’ fikrinden yola çıktık. Güçlü kadın, güçlü ailenin temelidir. Güçlü aile ise güçlü devletin temelidir. Türk kadınına bu bilinci aşılamak, üstlendiği sorumlulukta yanında olmak en büyük hedefimiz.  Her hafta bir konuyu bütünsel olarak ele alıyor, eğlenceli ama aynı zamanda bilgilendirici ve düşündürücü tarzda izleyiciyle buluşturuyoruz.

 Gelen konuklarınızın mesleklerine göre kılıktan kılığa giriyorsunuz...              

Kendimi izleyicinin yerine koyuyorum, ‘Ne izlemek isterdim’ diyorum ve ona göre düşünüyorum. Ben, düşündürücü ama dozunda müziği de olan, eğlenceli, hareketli bir program izlemekten hoşlanırdım. Programımız pazar günü, ailelerin bir arada vakit geçirdikleri bir saat diliminde yer alıyor. Dolayısıyla hem kadını hem erkeği hem de çocukları ekran başında birleştirmemiz gerekiyor. Bunun için programım da ben de keyif aldığım bir takım aksiyonlar içeriyoruz.

Aslında siz sunucu değil finansçısınız... Peki finans dünyasına nasıl girdiniz?

17 yaşımda ABD’ye çocuk bakıcısı olarak gittim, o zaman çevremdeki bütün komşularım Wall Street’de çalışıyordu. Ben de onlara özendim ve MBA yapmaya karar verdim. İş hayatına New York Merrill Lynch’de finansal analist olarak başladım. Bugün kurumsal iş hayatımın yanı sıra 2010 yılında sosyal girişimcilik yaklaşımıyla kurduğum Para Durumu Platformu aracılığıyla bireylere kişisel finansal okuryazarlık yönetimini de öğretiyorum.

Nedir finansal okuryazarlık?

Bireyin aldığı finansal kararları doğru bilgiyle, kendisine uygun risk ile bir bütünsel çerçevede planlama ve yönetme yetkinliği. Kısaca finansal okuryazarlık yoksa tasarruf da olmaz.

O zaman geleceğimiz için hangi dönemlerde tasarruf yapmalıyız?

6-9 yaşından itibaren istek-ihtiyaç ayrımı yapılabiliyor, 9-13 yaşından itibaren hedef doğrultusunda biriktirilebiliyor, çevredekiler ile paylaşma, harçlık miktarı çerçevesinde harcama bilinci oluşuyor. 13-14 yaşından itibaren yatırım bilinci kazanılıyor. 17-18 yaşından itibaren emek verip para kazanma bilinci edilebiliyor. 18 yaşından itibaren kişi kendi bütçesini yapmaya, borçlanma ve yatırım araçlarını kullanmaya başlıyor. Hatta kredi kartı kullanımıyla birlikte kredi notunu da öğreniyor. 20’li yaşlardan itibaren kişi geleceği için birikim yapmaya başlıyor. 30’lu ve 40’lı yaşlarda en az üç aylık gider kadar acil durum fonu biriktirilmeli, çocukların masrafları planlanmalı, ev almak konusunda adım atılacaksa bu planlanmalı, emeklilik planı yapılmaya başlanmalı. 50’li yaşlarda borçların bitmiş, huzurlu bir emeklilik dönemi için tüm finansal düzenlemelerin tamamlanmış olması en ideali.

Peki bu paraları nasıl biriktireceğiz. Bir kuralı var mı?

Para en güzel harcarken birikir. Evet yanlış anlamadınız ama burada planlı harcamadan bahsediyorum. Önce planlama, hedef ve bütçe yapmalısınız. Bütçenizi, planlamanızı yapın, hedeflerinizi belirleyin, bunun için nasıl bir birikime ihtiyacınız var hesaplayın. Birikimlerde istek/ihtiyaç ayırımı ve 10 saniye kuralı da çok faydalı. Bir şey aldığınızda kasaya gitmeden önce onu elinize alın ve 10 saniye boyunca onunla konuşun “Sen benim için istek misin ihtiyaç mı, bu ay seni almak için ayıracak bütçem var mı, seni almazsam ne olur, senin yerine kullanabileceğim başka bir şeyim var mı?’ gibi sorular sorun. Sonrasında hala almak istiyorsanız alın. Hatta büyük tutarlı ödemeler için 10 saniye yerine 24 saat bekleyin ve düşünün. İstek ve ihtiyaç ayrımı yapmak demek isteklerinizi almamak demek değil. O ayki bütçenizde istekleriniz için yer varsa alabilirsiniz.

Bu yöntem kadınların alışveriş çılgınlığını durdurur mu?

Kadın-erkek fark etmez, önemli olan hedef koymak. Bir amaç uğruna yapılan işlerde başarıya ulaşmak çok daha kolay olur. Ayrıca alışveriş konusunda duygu durumu da çok fark yaratıyor. Sizi çılgınca alışveriş yapmaya iten duygu durumunuzu bulun ve onu yok etmeye odaklanın. Böylece alışveriş çılgınlığınızın önüne geçebilirsiniz.

Kadın-erkek fark etmez dediniz ama tasarrufu daha çok kadınlar mı erkekler mi yapıyor?

Kadınlar tasarruf konusunda daha başarılı. Hem tasarruf ediyorlar hem de gelirlerinin yüzde 80’ini ailelerine, eğitime ve topluma harcıyorlar.

Kadınlar tasarruf konusunda daha iyi madem. Ev kadınlarına ev ekonomisi ile ilgili birkaç tavsiyede bulunabilir misiniz?

Alışveriş yaparken mutlaka indirimleri takip etsinler. Konu komşu toplanıp gıda, temizlik malzemeleri vs topluca alıp daha ucuza getirsinler, sonra aralarında bölüşsünler. Ucuz diye ihtiyacınız olmayan şeyleri almayın. Anneannem hep şöyle derdi ‘’Yalnızca ucuz diye alacak kadar zengin değilim.’’

Paramı en çok eğitime harcıyorum

Siz kolayca para harcayabiliyor musunuz?

Kolayca kavramını akıllı harcama yaparım diye değiştirebiliriz. Bütçem dahilinde harcama yapar, önceliklendirmemi yapar, listemi planlar ve buna göre istek ve ihtiyaçlarımı alırım. Ama bazen benim de aklımın kaldığı oluyor. Geçen yıllarda kendime indirimden ihtiyacım olan siyah bir palto alıyordum, bir de baktım harika bir bej palto tam karşımda adeta ‘beni al’ diyor. Alıverdim. Ödeme yaptım, aldı mı beni bir pişmanlık... Hedeflerim, diğer ihtiyaçlarım gözümün önünden geçmeye başladı. Sonra gittim iade ettim.

Pazarlık yapar mısınız?

El emeği ve hizmet konusunda yapmam, ticari ürünlerde yaparım.

En çok neye para harcıyorsunuz?

İnsan parasını değerleri doğrultusunda harcamalı. Benim en temel değerlerimden biri eğitim, o yüzden ailece en çok parayı eğitime harcıyoruz. Üç çocuğumuz eşim ve ben sürekli eğitim alıyoruz. Bu bütçemizdeki en büyük kalem diyebilirim.