Tatilin tadı ‘özgürsen’ çıkar

Her kadının özgürce deniz tatili yapmaya hakkı var ama muhafazakar bir kadınsanız bu haktan yararlanamazsınız! Osmanlı Dönemi’nde hemen her kıyıda bir deniz hamamı, kadınlara özel plaj bulunurken zamanla hamamlar tamamen ortadan kalktı, plajlarında sayısı azaldı. 28 Şubat Darbesi’yle de kadınlar plajı siyasi bir simge olarak kabul edilerek yasaklandı! Şimdi kadınların elinden alınan hakları geri teslim ediliyor ve kadın plajlarının sayısı her geçen gün artıyor… Yıl 2017 ve Türkiye’nin 13 ilde 28 kadın plajı bulunuyor ve yenilerinin eklenmesi de çok yakın! 

YASAKLARA YOLCULUK

Muhafazakar bir hayat tarzını benimseyen ailelere yıllarca deniz tatili yerine kaplıca paketleri satıldı! Kaplıca turizmiyle deniz turizmi aynı şey mi! Bir kadının Ege’de Akdeniz’de haritadan yer beğenip istediğimiz yerde tatil yapma hakkını kim, nasıl elinden alabileceğini düşünebilir ki! Gelin bu mahkum oluşun ve kurtuluşun tarihine hep birlikte göz atalım… Aslında bu topraklarda kadınların özgürce denize girdikleri ‘kadınlar plajı’ konsepti çok eskilere dayanıyor. Yapılan araştırmalara göre Osmanlı Dönemi’nde sahillerde erkeklerle kadınların ayrı ayrı denize girdiği, etrafı tahta çevrili dışarıdan görülmesi imkânsız havuz şeklinde mevsimlik deniz hamamları vardı. Cankurtaran çalıştırmak mecburi idi. Bazılarında yüzme hocası bile bulunurdu! Evliya Çelebi de XVII. asırda Eyüp ve Langa’daki “Derya hamamlarını” anlatmıştır. İstanbul’da öteden beri Büyükdere, Bakırköy, Yeşilköy, Moda’da denize girilirdi. XIX. asırda ilki Galata Köprüsü ayağı, ikincisi Salıpazarı ve üçüncüsü de Kumkapı’da olmak üzere giderek arttı. Bu asrın sonunda 60 kadar hamam vardı. Hemen hemen yarısı kadınlara aitti. Moda, Beylerbeyi, Salıpazarı, Paşabahçe’de yalnız kadınlara mahsus deniz hamamları vardı. Kadıköy, Büyükada, Beşiktaş, Bebek, Kabataş, Üsküdar, Çengelköy, Tarabya, Yeniköy, Çatladıkapı, Yenikapı, Ahırkapı, Heybeliada, Kuleli, Beykoz, Yenimahalle, İstinye, Yeşilköy ve Ortaköy’de de hem kadınlar hem de erkekler için yan yana deniz hamamları bulunuyordu. Bunların arasında ses işitilmeyecek kadar mesafe bırakılır erkeklerin seyretmek maksadıyla yanaşmaması için de polis sandalı bu arada devriye gezerdi. Yalnızca Pâyitahtta değil; İzmir, Antalya, Mersin, Beyrut, Lazkiye, Bingazi, Selanik ve bazı Karadeniz şehirlerinde de bu deniz hamamlarına rastlanırdı. Meşrutiyet devrinde ilk defa İngilizler Tarabya’da kadınlı-erkekli denize girdiler. Bunları Beyaz Ruslar takip etti. Plajlar Cumhuriyet’ten sonra ise Müslümanlar için de umumileştirildi ve karma hale geldi. 70’lere gelindiğinde ise deniz hamamları tamamen ortadan kalktı…

ŞİMDİ HAKLAR İADE EDİLİYOR

Kadınlara yönelik bu özgürlük kısıtlaması giderek arttı ve 28 Şubat döneminde tavan yaptı. Öyle ki kadınlara pozitif ayrımcılık için kurulan kadın plajları siyasi simge gibi algılandı, muhafazakar ve İslami değerleri önde tutan kesime yönelik post modern darbe sürecinde işletmelere baskı yapılarak kadın plajları kapatıldı! Son yıllarda ise kadın plajları Türkiye’de sağ, muhafazakar elitin güçlenmeye başladığı 1994 yılından sonra tekrar açılmaya başladı. İslami kesim de deniz tatiline yönelince ihtiyaç ortaya çıktı. Şimdi bu sayı 13 ilde 28 plaja ulaştı. Dünya kadar para ödendiği halde reklamlarında denizi gösterip gidildiğinde ise kadınlara zorunlu olarak havuzu tercih ettiren İslami otellere mahkum edilenlerin imdadına 28 Şubat’tan sonra yeniden açılmaya başlayan kadın plajları yetişti. 

İstanbul’daki plaj işletmecileri evlere kadar servisler koyup kadınları bu plajlara taşıyor. Üstelik bu plajlar yalnızca başörtülü, muhafazakar kadınlar tarafından değil halkın her kesiminden kadının ilgi odağı halinde.