25 Nisan 2024 Perşembe / 17 Sevval 1445

Kongre ‘papaz’ dedi F-35 lobisi başladı

Türkiye’nin de proje ortakları arasında olduğu F-35’ler bugün ABD’de teslim alınıyor. Üretici firma Locheed Martin engelleme çabalarına karşı 10 milyar dolarlık 100 uçak satın alacak Türkiye lehine lobi faaliyetlerini yoğunlaştırdı.

MUSTAFA KARTOĞLU21 Haziran 2018 Perşembe 07:00 - Güncelleme:
Kongre ‘papaz’ dedi F-35 lobisi başladı

ABD Senatosu’nun çıkardığı yasa Türkiye’ye ilk iki F-35 uçağının teslimini engellemiyor. Pentagon’a bu inisiyatif tanındıysa da kullanılmayacak. Savunma Bakanı Jim Mattis ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Kongre’ye sunacağı rapor belirleyici olacak. Buradaki havaya bakılırsa, asıl sorunun F-35’lerin sırlarının S-400’ler üzerinden Rusya tarafından öğrenilebileceği endişesi değil, Evangelist politikacıların İzmir’de FETÖ’den tutuklu papaz Brunson takıntısı. Zira, S-400’ler ve Rusya konusunda Türkiye’nin “Pentagon’un endişelerini giderebiliriz” açıklamaları önemli bulunuyor.

ASIL GEREKÇE PAPAZ

Ancak iş papaz Brunson konusuna gelince, Washington’daki Evangelist politikacıların gerçekçi davranmasını kimse beklemiyor. Zira senatörler, rahibin, 15 Temmuz darbe girişiminin basında olmasına rağmen ABD’de serbestçe FETÖ’yü yöneten Fetullah Gülen’e karşılık tutuklandığına inanıyorlar. Şimdi gözler Mattis’in Pompeo ile istişare yaparak hazırlayacağı raporda. Rapor, ABD-Türkiye askeri ve diplomatik iliskilerinin ‘röntgeni’ ve geleceği niteliğinde olacak. Rapor, Kongre’ye sunulana kadar Pentagon F-35 teslimini durdurabilir, ancak bunu yapmayacak. Sonra iki ayrı metin birleştirilecek ve  onay için Başkan Trump’a sunulacak. Senato yaz tatilini iptal ettiği icin bu süre Eylül’den erkene çekilebilir. Bu da Pentagon-Beyaz Saray sürecinde bir çözüm bulmasına zaman veriyor.

ŞİRKET DE LOBİ YAPIYOR

Lockheed Martin yetkilileri, ilk iki uçağın tesliminde sorun olmadığını, diğer uçakların teslim zamanına kadar da siyasi sorunların çözüleceğini umduklarını vurguluyorlar. Yetkililer Türkiye’nin F-35 projesinin önemli ortaklarından biri olduğunu, birçok kritik parçanın Türkiye’de üretildiğini ve Türkiye’nin en büyük alıcılardan biri olduğunu hatırlatırken, savunma çevreleri, şirketin de Türkiye için lobi yaptığını belirtiyorlar. Sebepsiz değil; zira ABD medyası şirketin Türkiye’ye keseceği toplam faturanın 10 milyar doları aşacağını yazdı.

Malatya hazırlanıyor 

F-35’ler Malatya 7. Ana Jet Üs Komutanlığı’na konuşlandırılacak. Üs, F-35’ler için modernize ediliyor, yeni hangarlar, bakım ve mühimmat binaları yapılıyor. 

Malatya Üssü, F-35 pilot ve bakımcı eğitimlerinin yapılacağı Entegre Eğitim Merkezi’ne (EEM) de evsahipliği yapacak. Merkez, F-35 sahibi diğer ülkelere de hizmet verecek. F-35’lerin Avrupa bölgesi bakım hattı da Eskişehir 1. Hava İkmal Bakım Müdürlüğü’nde bulunuyor. ABD de Avrupa’daki uçaklarının bakımını burada yaptıracak.

Türkiye’nin F-35 projesine ortaklığı görüşülürken Fort Worth’taki Lockheed Martin Tesisleri’nde ilk uçağın yatırımına katılmıştım. 12 yıl sonra aynı yerde, kuyruğunda Türk bayrağı bulunan uçağın teslimine tanık oluyorum.

7,5 milyar dolar gelecek

Türkiye, İngiltere ve Norveç de dahil ‘görünmez uçağı’ inşa eden 14 NATO üyesi ülkeden biri. Projede 7 Türk şirketi bulunuyor: Aselsan (iletişim ve seyrüsefer sistemleri); Tusaş (orta gövde, kompozit ve metal plaka vb); Alp Havacılık (iniş takımları, fren sistemi, yakıt pompası ve diğer bazı yapısal parçalar); Ayesaş (panoramik kokpit ekranı ve füze kontrol sistemi parçaları); Havelsan (yazılım); Kale Havacılık (gövde ve kanat yapısal parçaları, kapı kilitleri); Kale/Pratt&Whitney Motor (çeşitli motor parçaları)...

Türk şirketleri şu ana kadar 700 milyon dolarlık iş yaptı. Proje sonuna kadar toplam ciroları ise 7.5 milyar doları aşacak. 

 
İki yılda 6 F-35 gelecek

- Türkiye, Ortak Taarruz Uçağı (F-35) projesine 1999’da konsept aşamasında katıldı. 2007’de başlayan üretim aşamasında da ‘ortak ülke’ oldu. Projede 3 tip uçak var: Pistten kalkan klasik model F-35A; dikey kalkış yapabilen F-35B ve uçak gemisi için tasarlanan F-35 C. Türkiye 100 adet F-35A için sipariş verdi. 

- İlk 30 uçak icin Savunma Sanayii İcra Komitesi tedarik kararı aldı. İlk iki uçaktan biri (AT-1) bugün (21 Haziran) ABD’nin Fort Worth kentindeki Lockheed Martin tesislerinde yapılacak törenle, diğeri de Temmuz’da Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edilecek. İki uçağın testleri de başarıyla tamamlandı.

3. Ve 4. uçakların Türkiye’ye teslimatı ise Mart 2019’da. Bu 4 uçak pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere 2 yıl boyunca ABD Luke Hava Üssü’ne konuşlandırılacak. 5. ve 6. uçaklar ise Kasım 2019’da Türkiye’ye gelecek.  Eğitimlerde kullanılan ilk 4 uçak da Aralık 2020’de Türkiye’de olacak.