Robot yapacak üniversite yolda

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç’la İstanbul Üniversitesi’nin Bayazıt’taki merkez kampüsünde  yer alan tarihi rektörlük binasında üç saat süreyle Türkiye’nin yüksek öğretim sorununu konuştuk. Binanın restorasyonu yeni bitmiş, önce müze niteliğindeki binada İÜ rektörü refakatinde küçük bir gezinti yaptık. YÖK Başkanı hem bilgilendirdi hem soruları cevapladı. Şu an yüksek öğretimde 61 vakıf, 109 devlet olmak üzere 170 üniversite var. Başkan Saraç’ın ifadesiyle “15 aktör” FETÖ operasyonu çerçevesinde eğitim alanından çekildi. Toplam 7 milyon 193 bin 918 öğrenci okuyor yüksek öğretimde. İlk ve orta öğretimde okuyan öğrenci sayısını da ilave ettiğinizde Türkiye nüfusunun üçte biri (25 milyonu aşkın) henüz eğitim döneminde yaşıyor demektir.

KALİTE SORUNU

Saraç YÖK’ün misyonunu “Girdi kontrolü, Süreç kontrolü ve Çıktı kontrolü” olarak tanımlıyor. “Çıktı” da ciddi kalite problemi bulunduğunu, bunun mesela tıp ve hukuk tahsilinde ciddi problemler oluşturduğunu ifade ediyor. “Tıp halk sağlığı, hukuk devlet sağlığı demektir” diyor. Bir örnek veriyor: “Bir yıllık Anatomi dersinin, yarım güne sığdırıldığına şahit olduk.”

Yüksek öğretimde okullaşma oranının arttığını istatistiklerle anlatıyor. Devlet üniversitelerinin öğrenci almakta gönülsüz davrandığını, vakıf üniversitelerinin ise sonsuz sayıda öğrenci almak istediğini belirttikten sonra, bunun düzenlemesinde YÖK’ün önemli rolü olduğunu söylüyor ve kalite sorununa girişte de dikkat etmek gerektiğine işaret ediyor. Aynı hassasiyetin açık öğretimde de gözetilmesi gerektiğini belirten YÖK başkanı, buradaki öğrenci oranının yüksek öğretimin yüzde 43’üne tekabül ettiğini, burada da “girişte, ölçmedeğerlendirmede problem olduğunu” bu alanı yeniden düzenlemeye çalıştıklarını söyledi.

HOCA PROBLEMİ

Saraç’ın işaret ettiği ayrı bir konu, “Hocalar kaçıyor Doğu - Güneydoğu’dan. Bu da üniversiteyi bölgeselleştiriyor” diyor. Başkan Saraç. Yabancı öğrenci konusunda Başkan’ın önemli mesajı şöyle: “Yüksek öğretimi yabancı öğrenci çöplüğü haline getirmemek lazım.” Gelenlerin bir kısmının eğitim yerine Türkiye’de çalışmayı hedeflediğini, bunun önüne geçilmesi gerektiğini belirtiyor. Özellikle Balkanlar ve Keşmir’den gelen öğrencilerin akademik çalışma yaptıktan sonra ülkelerine dönmeleri için kaynak ülkeleri öğrencilerle mecburi hizmet anlaşması yapmaya yönlendirdiklerini kaydediyor. “İstiyoruz ki eğitim masraflarını biz karşılayalım, ama gitsin ülkesinde hizmet etsin, Türkiye’nin dost halkası olsun.”

YENİDEN YAPILANMA

YÖK Başkanı Saraç, yüksek öğretim için “üç ayaklı bir yeniden yapılandırma” öneriyor: Planlama yönlendirme kurulu, Yüksek Öğretim Kurulu, Kalite kontrolü kurulu... Buna göre birinci kurul ülkenin hangi alanda ne kadar, hangi kalitede yetişmiş eleman ihtiyacı olduğuna dair yüksek eğitim stratejisini belirleyecek. İkinci kurul, şu andaki YÖK’ün düzenleme - koordinasyon görevini üstlenecek, üçüncü kurul da, yüksek öğretimin kalite sorunu ile ilgilenecek. Saraç, eğitimin aileden yüksek öğretime kadar bir bütün olduğunu, “eğitimde sorunun sadece matematiği iyi öğretememek olmadığını, ana dilini konuşamayan, anlayamayan bir nesil yetiştiğini” belirterek “Yüksek öğrenimi bir uzlaşı alanı haline getirebiliriz.” diyor.

Saraç, yüksek öğretimde bir hamle olarak “İhtisas Üniversiteleri” oluşturulması yönünde çalışmalarından da söz etti. Bu çalışmaya yeni kurulan 40 üniversite içinden 5’i ile başlanacak. Kalkınma Bakanlığı ile bağlantılı çalışılacak. Bursa’da robot, Alanya’da sağlık, Sinop’ta çevre, Bandırma’da ulaştırma teknolojileri üniversiteleri oluşturulacak.

BURS MÜJDESİ

YÖK Başkanı “Doktora bursu” vermeye hazırlandıklarını “hem de iyi bir para” vereceklerini da ifade etti. Buna “102 bin projesi” adını verdiklerini, bunun da 100 alanda 2 bin kişiye burs vermek anlamına geldiğini belirtti. “Gelecek 10 yılı inşa etmek istiyoruz. Seçici,seçkinci davranacağız. Başarı endeksli bir program olacak. Bunlar doktorayı Türkiye’de yapacaklar. Dışarıya olağanüstü kaynak israfı oluyor. İTÜ, ODTÜ gibi üniversitelerimizi entegre devreye sokacağız.” Başkan Saraç, eğitimde temel perspektif olarak da şunları söyledi: “Şu anda bütün dünyanın bilim hayatı tek bir merkez için bilim üretmeye başladı. Kendi referans çerçevemizi kurmamız lazım.”

Yabancı öğrencilerde FETÖ şüphesi

Saraç’ın verdiği bilgiye göre FETÖ ile mücadele üniversitelerde de sürüyor. Yapı ile bağlantılı 15 üniversite kapatılmış. Bunların 14’ünde öğrenci bulunuyormuş. Bu üniversitelere 122 ülkeden öğrenci gelmiş. Yabancı öğrenci sayısı 3 bin 982. Toplam 65 bin 216 öğrenci mevcudu varmış. Öğretim elemanı 2892. YÖK Başkanı, FETÖ üniversitelerindeki yabancı öğrenci 17 büyükelçi ve 65 eğitim müşaviri ile görüştüklerini belirtti. Bu noktada Saraç, “Şu anda  90 bin yabancı öğrencinin ne kadarını bu yapının getirdiğini bilmiyoruz” dedi.

Devlete kırgınlık olmamalı

YÖK Başkanı, kapatılan üniversitelerin 65 bin öğrencisinin ne olacağı sorusunun “Siyasetin bildiği gibi basit bir mesele olmadığı”nı da ifade etti. Şunları söyledi: “İzmir Şifa Üniversitesi’nde okuyan öğrenciyi Erzincan Tıbba verdiğinizde sorun çözülmüyor. Öğrencilerin hepsi FETÖ’cü değil. Ankara’da Turgut Özal üniversitesi’nde okuyan öğrencileri başka yere kaydırdığınızda en çok AK Parti çevrelerinden tepki geliyor.” Başkan burada “Kapatmadan çözülemiyor muydu?” sorusuna “Karar verilirken biz yoktuk” diye cevaplandırdı. Şu anda bütün öğrencilerin yerleştirildiğini de belirten YÖK başkanı “Bu öğrencileri devletimize kırgın hale getirmemek lazım” dedi. YÖK Başkanı “FETÖ ile mücadeleyi kendi üslubumuzla yapıyoruz. Her gün ortaya çıkıp, şunu yaptık, bunu yaptık diyerek değil.” diye ekledi.

Atılanların sayısı: 6593

FETÖ ile mücadele çerçevesinde bin 577 dekanın istifa ettirildiğini, bunların 1393’ünün yeniden “vekil” olarak atandığını, güvenlik soruşturmalarının devam ettiğini belirtti. Üniversitelerden atılan toplam akademik personel sayısı 6593 ve bunların yüzde 31’i tıp fakültelerinden.  Saraç “Bu sebeple bazı üniversite hastanelerinde hizmet aksaması olabiliyor” dedi.