Jüpiter'in manyetik alanının iki güney kutbuna sahip olduğu keşfedildi

Bilim insanları, Jüpiter'i NASA'ya ait Juno uzay aracı ile analiz ettiler. 2016 yılında gezegene ulaşan insansız araç, Jüpiter'in yüzeyi üzerinde yalnızca 4,000 kilometre uçarak gezegenin manyetik alanını benzeri görülmemiş detaylarla haritalandırdı. 

 

İngiltere'de bulunan Leeds Üniversitesi gezegen bilimcisi Chris Stones, "Jüpiter'in manyetik alanına yönelik, neredeyse Dünya'nın alanına dair bilgimiz kadar net bir görüş elde ettik. Bu bize, Dünya'dan başka bir gezegenin derinliklerinde neler olup bittiğini araştırma şansı veriyor" dedi.

 

 

Araştırmanın yöneticisi Harvard Üniversitesi gezegen bilimcisi Kimberly Moore ise "Juno'dan önce Jüpiter'in manyetik alanına dair en iyi haritalarımız Dünya'nınkilere benziyordu. Ancak bu yeni bulgular Jüpiter'in manyetik alanının Dünya'dan radikal biçimde farklı olduğunu ortaya koydu. Başta şaşırmıştık; zira Juno'nun bize gösterdiği alan beklediğimiz gibi değildi" açıklamalarında bulundu.

 

Gezegenin manyetik alanını belirlemenin bir yolu, gezegenden çıkan manyetik akımın çıktığı yeri kırmızı ile ve manyetik akının döndüğü yeri ise mavi ile renklendirmektir. Dünya'da bu renk şemasını uygulandığında kuzey kutbunun yakınları kırmızı, güney kutbunun yakınları ise mavi rengi almakta.

 

Jüpiter'in manyetik alanı ise şaşırtıcı derecede farklı. Aynı renk şeması kullanıldığında Jüpiter'in kuzey kutbuna yakın bir bant kırmızı rengi alırken mavi renk ise iki farklı noktada görüldü; bir tanesi güney kutbuna yakın bir yerde, diğeri ise "Büyük Mavi Nokta" adlı kısımda idi.

 

Araştırmada yer almayan Chris Jones ise "Jüpiter'in manyetik alanının Dünya'nınkine benzeyeceği düşünülüyordu. Şimdi ise tamamen farklı olduğunu görüyoruz." dedi.

 

Ek olarak, Dünya'da, gezegenin manyetik alanının bir kutbu diğerine tercih etmeyen kısımları genellikle kutuplar arasındaki bölüme yayılmış durumda ve renk bakımından yoksun olduğu görüntüsünü veriyor. Buna karşılık, Jüpiter'in her iki kutbu da tercih etmeyen manyetik alanı neredeyse tamamen kuzey yarımkürede yoğunlaşmış durumda.

 

Bilim insanları, gezegenlerin manyetik alanlarının dinamolarından kaynaklandıklarını düşünüyorlar. Dinamoların hareketleri, elektronların akıcı maddeler içinde hareket etmesine ve böylece manyetik alanların oluşmasına neden olan elektrik akımları yaratmasına neden olmakta. Dünya'da bu sıvılar demir ve nikel gibi erimiş metallerden oluşmakta. Jüpiter'de ise olağan dışı yüksek basınç ve gezegenin içindeki yoğunluk, hidrojen gazının likit metalik hidrojene dönüşmesine neden oluyor.

 

Araştırmacılar, Jüpiter'in manyetik alanının garip doğasının bu eşsiz iç yapıdan kaynaklanabileceğini ileri sürüyorlar. Dünya'nın dinamosu, gezegenin katı iç çekirdeğindeki nispeten basit, tekdüze sıvı dış çekirdeğin içinde faaliyet gösterirken, bilim insanları Jüpiter'in çekirdeğinin "çözülmüş ve gezegenin iç yarısı ile karışmış olabileceğini" düşünüyorlar.

 

Ek olarak, Jüpiter hidrojen ve helyum karışımından oluşmakta ki bu bileşenler her zaman iyi karışamazlar. Moore, son olarak "Dünya'da gerçekleşen su yağmuru gibi Jüpiter'de de gezegen içerisinde helyum yağmuru gerçekleşiyor olabilir. Ayrıca Jüpiter'in rüzgarları, manyetik alanı etkileyecek derecede yeterli elektrik iletkenliğinin olduğu derinliklere de iniyor olabilir. Juno'dan gelecek olan veriler Jüpiter'in iç kısmı hakkında hangi senaryonun doğru olduğuna ışık tutabilir." sözlerini ekledi.

 

(Wrbtekno)