Üzümü araştırdık, onun faydalarını bildik, suyunu içtik, tanesini hatta çekirdeğini antioksidan değeri yüksek diye kurutup yedik. Gerçekten de öyle, üzüm çok kıymetli bir antioksidan peki ya o buğulu taneleri sarmalayan yapraklar?
Asma yaprağı ile yapılan sarmaya bayılırım. Hoş lahana, pazı, kiraz yaprağı, gelincik hepsinin sarmasına bayılırım. Sık yaparım. Mevsimi yeni bitti ama salamuraları yepyeni, taptaze. Geçen gün yine asma yaprağı vardı yemekte. Eşim sordu; biz bunu yiyip duruyoruz peki faydası var mı? Bilmiyordum. Yediğimiz, içtiğimiz tüm gıdaların şeceresini bir solukta söyleyen ben, dut yemiş bülbül oldum. Asma yaprağı hakkında hiç bir şey bilmiyordum. Baya bir sarsıldım. “E üzüm çok faydalı, yaprağının da bir şekilde faydası olduğunu düşünüyorum” diye mırıldandım. Soluğu hemen çalışma odamda aldım.
Yurt dışında yapılmış bir çok araştırma buldum. Amerika Ulusal Sağlık Enstitüleri, hakkında bir hayli çok araştırma yapmış. Ayrıca Tunus Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı araştırma için ciddi yatırımlar ayırmış. İran Farmasötik Araştırma Dergisi’nin bilimsel yayınları vs. derken bulduğum bilgilerle asma yaprağına bir kez daha hayran kaldım.
Lezzeti zaten tartışılmaz, asma yaprağı canmış meğer. Faydası da öyle böyle değil…
Yapılan tüm deneyler için asma yapraklarının kendisi ve haşlama suyu kullanılmış. Pirinçle sarmaladığımızda ve yemek olarak pişirdiğimizde tam olarak ne kalıyor derseniz iyimser davranacağım ama bu benim yorumum: Sarma yaptığımızda da sonuç olarak tencerede yemek pişerken asma yaprağı haşlanmış oluyor.
Kalorisi de düşük, Glisemik yükü de
Amerikan yerlileri, üzüm yapraklarını çay yapıp ishal, hepatit, mide ağrıları ve pamukçuk için kullanmış. Romatizma ve baş ağrısında asma yaprağından şifa aramış. Ben yeni fark etsem de aslında üzüm yaprağının şifasını insanoğlu yüzyıllar önce keşfetmiş. Bu satırları okursa yazarımız üstat Erdem Yeşilada belki bize daha fazla detay anlatır ve ışık tutar. Bense bulduğum itibarlı çalışmalardan bir kaç bilgiyi buraya not düşmek istiyorum.
Beş adet yaprak dolması yaklaşık 14 kalori yapıyor. Üzüm yaprakları C, E, A, K ve B6 vitaminleri, demir, lif, kalsiyum, magnezyum ve manganez için zengin bir besin kaynağı.
Yemekte düşük bir glisemik yükle karşımıza çıkıyor. Bu şu demek; içindeki malzemenin glisemik indeksini düşürüyor. Diyabet veya metabolik rahatsızlığı olanlar için dost.
Öyleyse asma yaprağını her yemeğe karıştıralım!
Freiburg Üniversitesi Dermatoloji Bölümü tarafından yapılan 2010 çalışmasına göre, asma yapraklarından elde edilen bitki özü, kronik venöz yetmezliği olan hastalarda ödemi azaltıyormuş. Bu da tam olarak şu demek; bacaklardaki dolaşım sistemi kanı kalbe geri döndürmekte zorlanırsa ödem oluyor. Asma yaprağı özü de bu ödemi azaltarak damarlara yardımcı oluyormuş. Bu bilgi tıbbi bir makaleden.
Sonuç olarak yüzyıllar boyunca, üzüm ve yan ürünlerin terapötik faydaları deneysel olarak araştırılmış. Son yıllarda ise asma yaprağının faydalarına odaklanılmış. Yapraklarının taze veya pişmiş olarak üzümden ve üzüm suyundan on kat daha yüksek antioksidan aktivite gösterdiği ise kanıtlanmış.
Bu yazıdan önce zannetmiyorum ki içinizden herhangi biri asma yaprağı sarmasına şüpheli yaklaşsın. O tencereye gözü kapalı atlamasın. Diyorum ya bayılıyoruz milletçe. Zaten bir solukta bitirdiğimiz bu sarmalar için bu bilgiler ne kadar önemli bilemiyorum. En azından şahsen ben, bugünden sonra o tencereyi bir solukta bitirirken sağlığıma olan etkisini de biliyor olacağım.
Asma yaprağı ile beş yemek!
Sarma: Etli veya zeytinyağlı olarak en çok yapılan yemeği. İlk sıra elbette sarmanın. Ülkece en severek yediğimiz. İster pirinç, ister bulgur, ister baklalı yapılsın lezzet garanti. Ege usulü ekşilisi tercihim ama İstanbul usulü fıstıklı, Antakya usulü nar ekşili, ister Antalya usulü kimyonlu, Mardin usulü sarımsaklı yeter ki sarma olsun.
Asma yaprağında balık: Ege işi bir yemek, sardalya asma yaprağına sarılır, zeytinyağı ve limonla soslanır ve ızgarada pişirilir. Son zamanlarda bir de enginar kalbi asma yaprağı ile sarmalanıp tencerede pişiriliyor ve bu da nefis oluyor.
Çaput aşı: Denizli’nin çaput aşı içinde bolca parçalanmış taze asma yaprağı konularak hazırlanan kuşbaşı etli lezzetli bir pilav.
Asma yaprağı yemeği: Bu yemeği dilediğiniz bakliyatla yapabilirsiniz. Asma yaprağı tıpkı zeytinyağlı ıspanak gibi pişiriliyor. Tek farkı içinde bakliyat olması.
Asmalı pide: Loznik isimli bu asma yaprağı pidesi Trakya mutfağının bir göçmen yemeği. Yoğurtlu, mısır unlu bir hamur hazırlanıyor, tepsiye incecik yayılıyor. Üzerine bol pırasa ve soğan kavrulup, kuru naneyle karıştırılıyor. En üste de sıkça asma yaprakları dizilerek fırında pişiriliyor.
Şifa kaynağı asma yaprağı çayı
Asma yapraklarını tazeyken kurutun, mümkünse vakumlayın. Tıpkı siyah çay gibi demleyip için veya tonik gibi yüz temizliği için kullanın.