Sibel ERASLAN

sibeleraslan@star.com.tr

Şehirde engelli veya yaşlı olmak...

- Sibel ERASLAN tüm yazıları

Toplumumuz; tarihi boyunca toplumsal dayanışma, destek olma ve sorunlar karşısında çözüm arayışından yana olmuş, medeni sürekliliğini bu çerçevede kurmuştur.

Bizim cemiyetimizde fazlalık veya yük anlayışı yoktur, aksine herkes gereklilik ve yeterlilik bahsinde yaradılış macerasının ve kulluk imtihanının biricik halini tecrübe eder.

Ten veya göz rengi, yaşı, kadın ya da erkek oluşu, memleketi, fiziksel özellikleri ne olursa olsun, toplumumuzun nazarında hiç kimse fazlalık değildir. Bilakis gerçek "fazlalık", yaratılanda kusur görmek için bakanların görüş açılarında ve gönüllerindeki yüktür.

En büyük engelin zihinlerimizdeki önyargılarla oluşturulmuş manalar olduğunu biliyoruz. Uzun yıllar şehir hayatının getirdiği zorluklar yüzünden aşırı korumacılık veya toplumsal baskı çerçevesinde evinden çıkartılmayan ve topluma karışamayan engellilerimiz, artık profesyonel yaklaşımlarla, bütünleşik hizmetler alıyorlar.

Kentliliğin yeni ve kapsamlı tanımıyla, engellilerimizle daha yakın olmak zorundayız. Şehir mimarisi, yeşil alanlar ve kurumsal hizmetler açısından -son 20 yılda çok önemli atılımlar geçekleşmiş olsa da- daha yapacak çok iş var...

Büyük kentlerde özellikle İstanbul'da engelli olarak yaşamak hiç de kolay değil.

Trafik yoğunluğu, park etmiş araçların kaldırımları bile kapatıyor oluşu, geçiş rampalarının olmayışı, konutların asansörsüz oluşu gibi kentsel sorunların halledilmesi yan sıra, zihinlerimizdeki engelleri kaldırma konusunun da bir başlangıç olmasını temenni ediyorum...

Türkiye olarak genel siyaset yönetimi açısından; sosyal devlet vasfımızın gerekliliğini var gücümüzle yerine getirmeye çalışıyor, engelli vatandaşlarımızın sorunlarına çözümler üretmek ve toplumsal hayattan eşit ve üretken bireyler olarak pay almalarını sağlamak için tüm kurumlarımızla çalışıyor olabiliriz... Ama bizler bu genel yönetim anlayışının büyükşehir yönetimlerinde de olmasını talep ediyoruz...

Alt yapı hizmetleri, şehir mimarisi, eğitim, istihdam ve toplumsal faaliyetleri engelli vatandaşlarımızın menfaatine olacak şekilde düzenlemek... Artık biliyoruz ki; hepimizin ortak sorumluluğudur.

Engellilik, sadece engellilerin ve ailelerinin içinde bulunduğu hayati bir mesele değil; sosyal boyutlarıyla hepimizi yakından ilgilendiren bir gerçektir. Eğitimden sağlığa, mesleki rehabilitasyondan sanata ve spora kadar iyileştirilmesi gereken her kulvarda devlet ve toplum el ele verip engellerin giderilmesiyle ilgili çaba sarf etmeliyiz.

Ülkemizde son 20 yılda engelleri aşma ve paylaşma konusunda ciddi bir altyapı ve uzmanlaşma yoluna gidilmiştir nitekim...

Engellilere hizmet konusunda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımızın temel vizyonu, "aile odaklı sosyal hizmet" nosyonudur.

Engelli bireylere yönelik bakım hizmetlerinde temel bakış açısı; engelli bireylerin ailelerinin yanından ayrılmadan ve sosyal çevrelerinden kopmadan hizmete ulaşmaları fikri, Bakanlığı harekete geçiren bir yol haritası olmuştur.

Engelli bireylere yönelik hizmetlerde toplum ve bireyi daha çok karşılaştırabilmek, kültürel açıdan da önemlidir. Bu bağlamda; evde bakım yardımı, sosyal yardım, gündüz bakım hizmetleri, umut evleri gibi toplum temelli hizmetler her geçen gün gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır.

Engelli kardeşlerimize yönelik rehabilitasyon ve aile danışma merkezleri de çok değerli tecrübelere ve bilinçli yaklaşıma öncülük etmektedir.

Ailesinin yanında bakımı mümkün olmayan kardeşlerimizin kurum bakımına olan ihtiyacı bağlamında çözümler üretilmeye devam edilmektedir. 2008 yılında hayata geçirilen Umut Evi projesi ile 2023 yılı ekim ayı itibarıyla 149 Umut Evinde 654 engellimiz, ev ortamında (her evde 6 engelli olmak üzere) bu hizmetten faydalanmaktadır.

Evde bakım yardımı, ülkemizde en çok istifade edilen sosyal yardımların başında geliyor. 2023 yılı ekim ayı itibarıyla evde bakım yardımından 562.267 kişi faydalanmakta. Yardımın başlangıcından 2023 yılı ekim ayı sonuna kadar 110.543.025.038 TL evde bakım yardımı sağlanmış...

Engellilerin istihdamı, en önemli meselelerimizden ve önceliklerden elbette. 2002 yılına kadar kamu kurumlarına engelli memur statüsünde 5.777 atama yapılmışken ekim 2023 itibarıyla 68.108 engelli bireyin istihdamı gerçekleştirilmiş...

Ve toplumumuzun emeği, hafıza ve hatıra birikimimiz yaşlılarımız... Onların en büyük sorunu yalnızlık kuşkusuz...

Onlara hizmet etmek devletimizin ve toplumumuzun temel ödevlerinden... 2016 yılında sosyal hizmete ihtiyaç duyan, 65 yaş üstü yaşlılarımızın korunması ve desteklenmesi amacıyla, biyolojik, psikolojik ve sosyal bakıma ihtiyacı olanların yaşadıkları mekânlarda gerekli olan bakımlarının yapılarak yaşamlarının kolaylaştıran Yaşlı Destek Programı (YADES) başlatılmış... Yaşlılarımıza evlerinin sıcaklığında "bütünleşik hizmet" sunmak fikri, tüm hizmetlerin özünde yer almaktadır.

Bu minvalde; yaklaşık 140 bin yaşlımız halen bu yardımdan faydalanmaktadır.

Mart ayındaki seçimlerde özellikle kent mimarisi, trafik sorunu, çocuk bakım merkezleri, gençlik merkezleri, engelliler ve büyüklerimizle ilgili hizmet politikaları ön planda olacak...