Metro kazıları İstanbul'u geçmişiyle buluşturdu

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğüne bağlı İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından  yürütülen çalışmalar ile Roma, Bizans ve Osmanlı imparatorluğuna ev sahipliği yapan medeniyetler şehri İstanbul’un M.Ö. 6000 yıllık olarak bilenen tarihinin aslında M.Ö. 8500 yılına kadar dayandığı ortaya çıktı. Marmaray Kazıları; bilinenin ötesinde en eski yaşam izlerini ortaya çıkarmasıyla İstanbul tarihi için büyük bir önem taşıyor. Kazılar ile şehrin geçirdiği kültürel, sanatsal, jeolojik değişim ve kent arkeolojisi hakkında yeni bir dönem başladı. Çalışmalar sırasında Taş Devri’nden Erken Bizans, Bizans, Osmanlı ve günümüze kadar arkeolojik objeler bulundu. 

Marmaray ve Beşiktaş kazılarında ortaya çıkan önemli tarihi buluntuları sizler için derledik.

57 TÜR FOSİL BULUNDU 

İstanbul’da Marmaray ve metro kazıları sırasında bulunan, farklı dönemlere ait 57 farklı türdeki hayvan fosili, Türkiye’nin tek Osteoarkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde muhafaza ediliyor. Hayvan fosilleri, o günkü sosyal yaşam, insan hayvan ilişkisi, beslenme alışkanlıkları ve dönemin kültürel yapısı hakkındaki araştırmalara ışık tutuyor. 

BATIK GEMİ MÜZESİ BEKLEMEDE

Yenikapı kazılarından Theodosius limanında çıkan yaklaşık 1500 yıllık ahşap gemiler dünyanın en büyük batık filosunu oluşturuyor. Bu gemilerle ilgili çalışmaların son durumunu İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıkları Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ufuk Kocabaş’a sorduk. Yenikapı’da tahsis edilen laboratuarda gemilerin bilimsel çalışmaları ve konservasyonlarının devam ettiğini söyleyen Kocabaş, “Konservasyonları biten gemiler henüz müze açılmadığı için sergilenemiyor. Son olarak müzenin Yenikapı - Marmaray metro istasyonun üstüne yapılacağı bilgisi gelmişti. Hatta bununla ilgili yasal süreçler tamamlandı ve Anıtlar Kurulu’ndan gerekli izinler alındı. Şu anda beklemedeyiz” şeklinde konuşuyor. 

Kazılar sırasında farklı dönemlere ait 37 batık geminin çıkarıldığına değinen Kocabaş, “İstanbul’un deniz ticaretine ışık tutan bir kazı çalışması oldu. Genel olarak İstanbul’a gelen ve giden malları biliyorduk ama bunların nasıl taşındığına yönelik çok bir bilgi yoktu. Şimdi orijinallerinden bu bilgilere ulaşabiliyoruz” diyor. Gemilerin değişik yüzyıllara ait olmasının önemli olduğunu belirten Kocabaş, “Gemi imalatı çok stabil bir şey değil. Yapım süreçleri zamanla değişiyor. Batıktan yükü ile birlikte çıkarılan Yenikapı 12 adlı gemi bugün İstanbul Arkeoloji Müzesi bahçesinde sergileniyor. Bu gemi yapım tekniği açısından geçiş döneminde yapılmış bir gemidir. Bu da bize geçiş dönemindeki gemilerle ilgili bilgiler sağladı” diyor ve ekliyor: Yenikapı kazılarının en önemli buluntularından biri de kadırgalardır. Toplamda 6 adet kadırga bulundu. Bizans dönemine ait bu kadırgalarla daha önce hiç karşılaşmamıştık.  

Prof. Dr. Mehmet Özdoğan