İki ülke arasında gerilim arttı! Fransa kirli geçmişinden ''özürsüz'' kurtulmak istiyor

Cezayir medyasında yer alan haberlere göre, Ulusal Bilgi Günü'nde konuşan Şeyhi, sömürge döneminin başladığı 1830'lara kadar Cezayir'deki okuryazar oranının çok yüksek olduğunu belirterek, "Sömürgeci Fransa, Cezayir'de ümmiliği yaymaya çalıştı." ifadelerini kullandı.

Ülkedeki okuryazar oranının tarihçilerin aktardığına göre 1830'larda yüzde 80'leri aştığını aktaran Şeyhi, "Cezayirliler okuryazardı. Fransa'nın sömürge dönemindeki ilk 30 yılda okuma yazma bilenler sistematik olarak saf dışı edildi ve bu dönemi de yağma izledi." dedi.

Şeyhi, Cezayirlilerin bu dönemde sömürgeci Fransa yönetiminin baskılarına rağmen "İslam dinine ve Arapça diline sarıldıklarını" anlatarak, Becaya vilayeti sakinlerinin sömürge valisine yazdığı mektupta kullandıkları "Ekmeğimizi alın ancak dinimizi ve dilimizi bize geri verin." ifadelerini hatırlattı.

Ülkesinin yakın zamanda sömürge tarihine ilişkin bir ulusal konferans düzenlemeyi planladığını söyleyen Cezayirli yetkili, Fransa'nın sömürge dönemiyle yüzleşmek için hazırlattığı raporun "bir Fransız raporu olduğunu Cezayir'in karşılık vermek zorunda olmadığını" vurguladı.

Şeyhi, Fransa ile sömürge dönemine ilişkin görüşmelerin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle henüz başlamadığı bilgisini de paylaştı.

- FRANSA'NIN ÖZÜR DİLEMEDEN SÖMÜRGEYLE YÜZLEŞME ÇABASI

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız tarihçi Benjamin Stora'ya hazırlattığı rapor üzerinden ülkesinin Cezayir'deki sömürge tarihiyle yüzleşme girişimi başlattı.

Macron, bu yılbaşında raporu teslim aldı. Raporun içeriğindeki tespitler ve tavsiyeler göz önüne alınarak Macron'un sömürge geçmişi konusunda kendisinden önceki altı cumhurbaşkanından daha ileri gittiği yorumu yapıldı. Fakat, Cezayir'in öncelikli talebinin aksine Elysee Sarayı'ndan sömürge tarihine yönelik resmi özür dilenmeyeceğinin belirtilmesi, Kuzey Afrika ülkesinde yoğun tepkiyle karşılandı.

Rapor sonucunda iki ülke arasındaki geçmişin daha geniş biçimde aydınlatılması için bir "hakikat komisyonu" kurulması tavsiye edildi. Stora'nın çalışmasında Fransa'daki eğitim müfredatının değiştirilmesi, sömürge tarihine ilişkin arşivlerin bilim adamlarına açılması gibi tavsiyeler yer aldı.

Stora'nın raporunda ayrıca Fransa'nın Cezayir'de 17 nükleer deneme gerçekleştirdiği bilgisi yer alırken, Cezayir'in bu nükleer deneme alanlarının bilgisinin paylaşılması ve Fransa'nın Cezayir'den götürdüğü arşivlerin iadesi yönündeki talebiyse henüz Paris'ten karşılık görmedi.

- İLİŞKİLERDE GERİLİM ARTTI

Cezayir ve Fransa arasındaki çalkantılı ilişkide tansiyon son dönemde yeniden yükseldi.

Fransa Başbakanı Jean Castex'in Cezayir ziyareti Fransız basınında çıkan haberlere göre "Cezayir tarafının talebi" doğrultusunda ertelendi.

Cezayir Çalışma Bakanı'nın Mecliste katıldığı bir oturumda kullandığı "Fransa ebedi ve geleneksel düşmanımız" ifadeleri iki ülkeyi karşı karşıya getiren açıklamalardan biri olarak gösterildi.

Fransa'nın Afrika kıtasındaki sömürgeci tarihinin en güncel ve en kanlı örneğini teşkil eden Cezayir, 1954'te bağımsızlık mücadelesine başladı.

Cezayir, 8 yıl süren bağımsızlık mücadelesiyle bu uğurda en ağır bedel ödeyen ülkelerden biri kabul edilirken, yaşanan büyük acılar Fransa'nın Afrika'dan çekilirken bıraktığı "kara leke" olarak tarihe yazıldı.

Ülkede yıllar süren insanlık dışı savaşta yaklaşık 1,5 milyon Cezayirli hayatını kaybetti, milyonlarca insan yerinden oldu.