Hukukçulardan Kılıç'a ortak çağrı: Taraf oldu, cübbesini asmalı

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, emekliliğine 3 aydan az bir gibi bir süre kala, özellikle hükümete muhalif tutumlarıyla bilinen gazetelere konuşarak siyasi mesajlar vermeye devam ediyor. Kılıç, teknik açıklama adı altında kamuoyunda siyasi sonuçlara yol açan açıklamalarda bulunuyor. İhsası rey anlamına da gelen açıklamalar, AYM üzerinde siyasi bir algı oluşturuyor. Daha önce yüzde 10 seçim barajı konusunda yaptığı açıklamalarla kamuoyunda tartışma yaratan Kılıç, yeni yılın ilk siyasi demecini Sözcü Gazetesi’ne verdi. Kılıç, Anayasa Mahkemesi’nin gündeminin yayınlanmasıyla birlikte kurum üzerinde tarafların baskı yaptığını belirterek, bu nedenle uygulamadan vazgeçtiklerini savundu. 

Süper Temyiz Mahkemesi

Başkan Kılıç’ın özellikle seçim barajı konusundaki son açıklamaları ihsası reyde bulunmak anlamına da geliyor. Kılıç, güya konuyla ilgili teknik bilgi veriyor görüntüsü altında görüşünü belirterek, kamuoyu oluşturmaya da çalışıyor algısı oluşturuyor. 

Yasada kesin olarak AYM’nin, Yargıtay ve Danıştay üzerinde bir üst temyiz mahkemesi olmadığı anlatılmasına rağmen, yüksek mahkeme özellikle son yapılan tüzük değişikliğiyle birlikte süper temyiz mahkemesi gibi davranmaya başladı. 

Mahkemenin iş yükü sürekli arttı

Yapılan her başvuruyu kabul eden mahkemenin tutumu, Yargıtay ve Danıştay aşamasından sonra yeni bir başvuru yolu haline getirildi. Kılıç, bu durumdan şikayet ederken, aslında bu yolu açan tüzük değişikliğini de o yaptı. 

Yüksek Mahkeme’nin adeta süper temyiz mahkemesi gibi algılanmasıyla birlikte iş yükü de arttı. Kılıç, 23 Eylül 2012’den bu yana 32 bin başvuru yapıldığını bunun ancak yarısının sonuçlandırıldığını söyledi. Mahkeme, yasaları adeta dolanarak kabul edilemezlik kararı vermesi gereken dosyaları görüşmeye devam ederse bu sayının daha da artacağına kesin gözüyle bakılıyor. 

Daha önce yasa iptalleri ile ilgili yapılan tüm bireysel başvurular AYM tarafından “Konu bakımından yetkisizlik” gerekçesiyle reddedilirken, yüzde 10 seçim barajı gibi başvurular bizzat Haşim Kılıç tarafından Genel Kurul gündemine taşındı. Bireysel başvurularda “norm denetimi” yetkisi olmayan AYM, seçim barajı konusundaki başvuruyla kendine bir anlamda norm denetimi yapma yolu açmış oldu. 

Yasal sınırlamaya uyulmadı

Yüksek mahkeme, yüzde 10 seçim barajı başvurusunda olduğu gibi yasal süre sınırlamalarına da uymadı. Yasaya göre bir konuda bireysel başvuru yapılabilmesi için hak ihlaline neden olan karardan sonra 30 gün içinde başvuru yapılması gerekiyor. Diğer bir yasal süre sınırlama ise bireysel başvuruların 23 Eylül 2012’den sonraki hak ihlalleri konusunda yapılması konusunda. Bu tarihten önceki ihlallerle ilgili bireysel başvuruda bulunulamıyor. Kılıç, en son verdiği demecinde de emekli olsa bile sık sık televizyonlara çıkacağını ve siyasetten kopmayacağı mesajları verdi. Kılıç’ın emekli olacağı 13 Mart 2015 yılına kadar yüksek mahkemenin vereceği her karara siyaset gölgesi düşmüş oldu. 

GÜVEN SARSTIN  CÜBBENİ ÇIKAR

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın yine bir ihsası reye imza atan açıklamalarına hukuk camiasından tepki yağdı. 14 Mart tarihinde emekli olacak Haşim Kılıç’ın Türkiye’nin siyasi tarihini derinden etkileyecek davalarda oy kullanmamasını salık veren hukukçular, artık taraf olmaktan kaçamayan Kılıç’ın cübbesini asmasını istedi. Hukukçular şöyle konuştu:

KENDİ ELİYLE SARSIYOR

İstanbul Ünİversitesi Hukuk Fak. Dek. Prof. Adem Sözüer: “Anayasa Mahkemesi hem kanunların anayasaya uygunluğunu hem de yargı kararlarının temel haklara uygunluğunu denetliyor. Bu konumdaki bir mahkemenin başkanının görülmekte olan davalarla ilgili konuşmaması gerekir. Mahkemeler kararlarıyla konuşur. Özellikle iktidara veya muhalefete yada herhangi bir gruba angaje olan bir görüntü verilmemeli. Mahkemeyi günlük siyasi çekişmeler içine çeken, tutum ve davranışlar, saygınlığa, tarafsızlığa zarar verir. Böyle konuşmalardan sonra verilen kararlar peşinen tartışmalı hale gelir. Herkes hoşuna gitmeyen karar için Mahkeme şunun ya da bunun etkisinde karar verdi der. Maalesef sayın Başkan makamına duyulması gereken güveni kendi eliyle sarsıyor.” 

BİR SÜRE UZAK DURSUN

KTÜ Anayasa Hukuku Bölümü Öğ. Üy. Prof. Yusuf Şevki Hakyemez:  “AYM Başkanı neden sürekli basına demeç veriyor. Sonra da verdiği demece ilişkin başka demeç veriyor? En son bunu baraj konusunda yaptı. Yargıtay, Danıştay başkanları da AYM başkanı da demeç vermemeli. Kararlarıyla konuşmalılar. Ama bu yapılmıyor. Kendisi siyasi baskıdan söz ediyorsa bunun açık seçik tarifini yapmalı. Kim bu baskıyı uyguluyor söylemeli. Fakat içerik de, bu da yok. AYM Başkanı’nın bu eksik içerikli konuşması doğru değil. Kendisinin emekliliğine az bir süre kalmışken bu tür polemikler onun duruşunu daha da politik hale getiriyor. Kendisinin bundan rahatsızlık duyduğunu tahmin ediyorum. Yine de durum düzelmiyor. AYM Başkanı emekli olana kadar bu tür konulardan uzak durmalı.”

AÇIKÇA TARAF OLDU

Yeni Anayasa Platformu Başkanı Avukat Mehmet Uçum:  “AYM Başkanı Haşim Kılıç’ın son dönemdeki açıklamalarının taraf olduğunu söylemek gerek. Türkiye’de son dönemde hemen herkes politize olmuş durumda. Bundan sanki kaçış yok gibi. Bu manada baraj kararı bile AYM, AHİM’in kararına karşı alacağı baraj düşsün kararını uygulayacak merci de TBMM olacak. Yani kararlar gittikçe politik olacak. Bu manada Türkiye’de artık yeni anayasa yapılmasının ve zemin değişikliği olması noktasındaki zorunluluk da kendini böyle gösteriyor.”

DİNLEMELERDEN HİÇ BİR ZAMAN BAHSETMEDİ

Hukukçular Derneği eski Başkanı Av. Cahit Özkan: “Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç Bey, elli yıldır bu mahkemede görev yapıyor. 10 başbakan, 17 hükümet değişti ama kendisi orada. Bu süre zarfında hiç mi yanlış karar vermediler? AYM, hep özgürlükten mi yana oldu? Hayır. 367 kararı, eğitimde özgürlüğü getiren Anayasa’nın 24’üncü maddesi. Daha pek çok karar. Zaten açılış yılındaki konuşması onun siyasi duruşunu da gösterdi. O kadar hakim savcı hukuksuz dinleme kararı alır ve ötekiler de dinlenirken bu konuda konuşmayacaksınız, ama iş siyasete gelince yapacaksınız. Haşim Bey, bir süre tartışmalı davalara bakmasın. Yerine yedek üye girsin. Kendisi cübbesini assın.”

AYM’nin yoğun gündemi

Haşim Kılıç, temsil makamında olan birisi olarak siyasi sonuçlar doğuran açıklamalarıyla gündem oldu. Kılıç, teknik açıklama adı altında özellikle hükümete muhalif gazetelere verdiği demeçler veya yaptırılan haberlerle uzun süre siyasi tartışmalara neden oldu. Bu arada Anayasa Mahkemesi’nin önünde bulunan bazı önemli başvurular şunlar:

- Dershanelerin kapatılmasını sağlayan yasa hükmünün iptali başvurusu. Bu konuda bireysel başvurular da yapıldı.

- Yüzde 10 seçim barajının kaldırılmasına ilişkin bireysel başvurular.

- Yargıtay ve Danıştay’ın üye ve daire sayısını artıran Yargı Paketi esastan görüşülmek üzere mahkemenin gündeminde bulunuyor. Paket, CMK’da yapılan değişiklikle aramalarda “makul şüphe” şartını da getiriyor.

- Passolig uygulamasının iptaline yönelik iptal başvurusu.