En yeni ‘Dünya Düzeni’ mi?

Bugünlerde “Ortadoğu’da neler olduğu” sorusu kadar “dünyada neler olduğu” sorusu da çok soruluyor. Bizim bölgemizin başı hiç dertten kurtulmadı, 1. Dünya Savaşı’ndan bu yana Mağrip, Maşrık ve Cedid bölgesi modern uluslararası düzeni kuranların elinde oyuncak oldu malum. 2001’den itibaren ise yeni bir işgal dönemine girildi bölge. “Terörle küresel mücadele”, Afganistan ve Irak’ın işgalini bu da radikalleşmeyi ve yeni terör örgütlerini besledi.

 

Diktatörlüklerden demokrasilere geçisin miladı zannettiğim Arap Baharı ile birlikte özellikle Mısır, Libya ve en önemlisi de Suriye’de onarılamaz maliyetler üretildi. Bir taraftan üçüncü dünya savaşının kapıda olduğunu söyleyen kıyamet senaryoları dinlerken diğer taraftan dünyanın artık tek kutuplu olmadığı gibi soğuk savaşın iki kutuplu dünyası da olmadığı ve bu kaos sürecinin yeni bir dengelemeye kavuşacağını söyleyen iyimser yorumlara da tanık oluyoruz. 

 

ULUSLARARASI HUKUK KİMİ KORUR?

 

Ulus devletlerin ve modern uluslararası ilişkilerin, 30 Yıl Savaşları sonunda temelleri atılan Westfalya düzeni üzerine oturduğuna dair bir genel kabul söz konusu. Ülkelerin toprakları üzerinde egemen ve iç işlerinde bağımsız oldukları prensibine dayalı bu düzenin işgal ve sömürüyle sıkça bozulduğu da bir gerçek. Ve aslında uluslararası hukukun ve ilişkilerin ya da egemenlik ve bağımsızlık gibi kavramların zayıf devletleri güçlü devletler karşısında hiçbir zaman korumadı da. Hatta çoğu zaman zayıf devletler küresel güçlerin vekalet savaşlarına cephe yapıldı. Tıpkı bugün Suriye’de olduğu gibi. 

 

ABD’nin dış politikasının belirlenmesinde önemli bir isim olduğu bilinen, yakın zamana kadar ulusal güvenlik danışmanı sıfatıyla etkili olan, ABD Başkanları Gerald Ford ve Richard Nixon’a Dışişleri Bakanlığı yapan Henry Kissenger’in Dünya Düzeni (World Order) isimli kitabı, diplomasi aparatının nasıl kolayca savaş makinesi olarak kullanılabildiğini de gözler önüne seriyor. “Güçlünün her zaman haklı olduğu” gerçeğinin bu kadar kaba söylenmediği metinlerdir çoğu zaman uluslararası ilişkilere dair okuduklarımız....