Son SSCB lideri Gorbaçov Rusya ve ABD'ye seslendi: Durum endişe verici

Sovyet Sosyalist Rusya'nın (SSCB) son başkanı Mihail Gorbaçov, ABD ile Rusya arasında Soğuk Savaş dönemini aratmayan silahlanma yarışına dikkat çekti.

İki ülke arasında gerilim artıyor: Rusya, çatışmanın büyümesini engellemeli

Gorbaçov'a göre, 1980'lerin ortalarında Sovyet-Amerikan ilişkileri, Rusya Federasyonu ile ABD arasındaki ilişkilerden daha karmaşıktı. Ancak, yönetimler krizden çıkmanın bir yolunu bulabildiler, uzlaşabildiler.

Gorbaçov, İngiliz The Times gazetesine verdiği röportajda, kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimlerinin galibini, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir an önce görüşmeye çağırdı. Ona göre, zamanında ve yeterli önlemler alınmazsa nükleer silahlanma yarışı kontrolden çıkabilir.

Gorbaçov, 'Durum çok endişe verici. Seçimlerin sonucu ne olursa olsun, mevcut durumdan çıkmak için diyaloğu sürdürmeliyiz. Her iki ülkenin başkanlarından daha güçlü bir güce ihtiyacımız var.' dedi.

SSCB ve Amerika Birleşik Devletleri temsilcilerinin Reykjavik ve Malta'daki toplantılarda olduğu gibi, iş birliği ruhunu yeniden canlandırmak ve gelecek için, diyalog kurmaya çağırdı. Gorbaçov, Reykjavik'in görüşmelerde ilk adım, Malta Zirvesinin ise bir dönüm noktası.

Gorbaçov, Moskova ve Washington'un ikinci bir Reykjavik"e ihtiyacı olduğunu vurguladı. (1986'da İzlanda'nın başkentinde, dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ile bir araya geldi. Ardından SSCB ile ABD arasındaki "soğuk savaş" ın sona ermesinin ilk adımı atıldı.

Gorbaçov o görüşmelerle ilgili, '1980'lerin ortalarında Sovyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkiler şu anda olduğundan çok daha karmaşıktı. Ancak daha sonra güven, anlayış ve ilişkiler kurarak bir çıkış yolu bulmayı başardık.' ifadelerini kullandı.

Gorbaçov geçen ayki bir açıklamasında da, dünyanın yeni bir silahlanma yarışı ve Soğuk Savaş tarafından tehdit edildiğine inandığını belirtmişti. Ayrıca, 'Modern dünya liderleri, çatışmaları önleme ve çözmek için mekanizmalar oluşturmak, yeni bir güvenlik mimarisi inşa etme konusunda başarısız oldu.' ifadelerini kullanmıştı.

ORTA MENZİLLİ KUVVETLER ANLAŞMASI (INF)

ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından 1987 yılında imzalanan anlaşma Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması, ABD'nin Rusya'ya yönelik 'anlaşmayı ihlal ediyorlar' gerekçesiyle sona erdi.

2 Şubat 2019'da Trump Rusya'nın ihlalleri ve Çin'in nükleer silahlarından duyulan endişelere atıfta bulunarak INF anlaşmasını askıya aldığını ve 6 ay içerisinde tamamen çıkılacağını açıkladı. Bundan kısa bir süre sonra da Putin de anlaşmadaki yükümlülüklerini askıya aldıklarını duyurdu.

6 aylık sürenin dolmasıyla 2 Ağustos 2019 tarihinde INF anlaşması resmen sona erdi.

Anlaşma, kara tabanlı ve 500 ile 5 bin 500 kilometre arasında orta menzilli nükleer kapasiteli balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyordu.

YENİ STRATEJİK SİLAHLARIN AZALTILMASI SÖZLEŞMESİ (The New Strategic Arms Reduction Treaty - START)

Waasshington ile Moskova arasında Soğuk Savaş döneminde görüşülen START uygulamaya sokulamadı. Varşova Paktı'nın dağılmasından 6 ay sonra Sovyetler Birliği lideri Gorbaçov döneminde 31 Temmuz 1991 tarihinde anlaşma imzalanarak yürürlüğe girdi.

Anlaşma ile iki taraf kıtalararası balistik füze (ICBM), denizaltı platformuna konuşlu balistik füze (SLBM) ve ağır bombardımanların sayısının 1.600’e çekilmesini hedefledi. Bu hedeflerin yerine getirilmesi için de iki tarafın birbirlerini denetlemesi kuralı getirildi.

Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile ABD Başkanı George Bush, nükleer silahlarının üçte ikisinin kullanım dışı bırakılması hedefiyle START-2’yi imzaladı. ABD Senatosu START-2’yi 1996’da onayladı. Ancak Rus Duması, 1993 yılında imzalanan anlaşmayı onaylamadı. 2001 yılında Rusya ve ABD, START I anlaşmasının gereklerini yerine getirdiklerini duyurdu.

Prag’da ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev 8 Nisan 2010'da Prag'da START II anlaşmasını imzaladı. 5 Şubat 2011'de yürürlüğe girdi. 10 yıl geçerli olan anlaşma 2009 yılı aralık ayında sona eren 1991 START 1 anlaşmasının yerine geçti.

Son imzalanan START anlaşması 2021 başında sona eriyor. Ancak, ABD Çin'in de dahil olduğu bir anlaşma olmadan masaya oturmayacağını belirterek anlaşmanın uzatılmayacağı mesajını verdi.

star.com.tr