AK Parti’nin herkese açık sırrı!

AK Parti’nin on yıllık başarısının temelinde istişareye verilen önem yatıyor. Ortak aklı inşada; düzenli yapılan kamuoyu ölçümlemeleri ve en ücra birimdeki bir partilinin en aykırı fikirlerini lidere serbestçe ifade edebilmesi bu hareketin en özgün yanını oluşturmaktadır. Unutmamak lazımdır ki hiçbir başarı tesadüf değildir...

AK Parti’nin kuruluşundan hemen sonra yüzde 34 oyla iktidara gelmesinin ardından her seçimde oyunu arttırması, bugün de oy oranının yüzde 50’nin üzerinde seyretmesi birçok açıdan ilgi çekiyor. Bu başarının sebepleri, aktörleri, sonuçları yurt içinde ve dışında siyaset bilimciler, akademisyenler tarafından araştırılıyor, tartışılıyor.

Bu başarının ana sebebi; AK Parti siyasetinin ve kadrolarının içinden çıktığı toplumsal gelenektir. Anadolu ve Mezopotamya insanının bu topraklarda binlerce yılda inşa ettiği medeniyeti, bu medeniyetin kodlarını, bu kodlardan sadır olan bir dünya görüşünü içselleştirmiş kadro ve kendini/toplumu dönüştürme kabiliyeti yüksek bir liderlik örneği ortaya koyan Recep Tayyip Erdoğan da bu başarının mimarıdır. Şüphesiz siyasi başarı; doğru zamanda doğru kararı alabilme yeteneğidir. Karizmatik liderin şahsında sembolleşmiş gibi görünen karar alma süreci ise kendi içinde çok farklı dinamiklerden beslenir. Karar alma sürecini etkileyen ana unsurlar olarak; öncelikle AK Parti kadroları ve tabanı, ardından AK Parti’ye oy versin veya vermesin seçmenin tüm renkleri, son olarak ta uluslararası kamuoyu ve karar alıcılar sayılabilir.

Algı yönetimi

AK Parti kurumsal aklının özenle dikkate aldığı bir veri de kamuoyu araştırmalarıdır. Kamuoyu araştırmaları toplumsal algıyı okumanın en bilimsel yöntemlerinden biri kabul edilir. Ayda bir düzenli olarak yapılan, hükümet politikaları ve icraatları ile ulusal ve uluslararası gündemin sorgulandığı bu araştırmalarda ortaya çıkan rakamlar uzman bilim insanları tarafından analiz edilerek parti yönetimine sunulur. Bu analizler; salt rakamlara gömülmeden, toplumsal algıyı yöneten tüm etkenleri nazara alarak mevcut durumun fotoğrafını çekmekle kalmaz, beklentileri de ölçerek politika yapımına katkıda bulunur. 

Bu anketler nedeniyledir ki; bazen lider tarafından ileri sürülen bir fikri şaşkınlıkla karşılar bazen de “niye buna ihtiyaç duyuldu” diye düşünürüz. Oysa o sözler çoğu zaman bir dip dalganın varlığı hissedildiği içindir, bazen de bir tepkiyi yönetmek amacı taşır. AK Parti liderliği, derin tecrübesi ile; sadece kendi tabanını yönetmez, toplumdaki muhalefet ihtiyacını da zaman zaman kendisi karşılar. Bunun temel verilerini de kamuoyu yoklamalarından devşirir.

Katılımcı demokrasi

Karar alma sürecinde etki oranı yüksek bir diğer yöntem ise parti içi istişare mekanizmalarıdır. AK Parti kurulduğu günden bu yana; haftalık, aylık, altı aylık gibi rutin, ihtiyaca binaen de rutin dışı toplantılarla parti kademelerinin görüşleri, tenkitleri alınır. Bu toplantıların çok önemli bir kısmı Genel Başkan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında yapılır, birimler, Kadın ve Gençlik kolları da benzer mekanizmayı kendi içinde yürütür.

Genel başkan yardımcıları, grup başkan vekilleri, kadın ve gençlik kolu başkanları ile genel başkanca uygun görülen isimlerin katıldığı MYK toplantılarında haftalık gündem konuşulur, değerlendirilir. Bu toplantı aynı formatta illerde de İl başkanları tarafından yapılır. İkinci önemli rutin toplantı ise Genişletilmiş İl Başkanları toplantısıdır. İl Başkanları, il kadın kolu başkanları, il gençlik kolu başkanları, partili ise il belediye başkanları ve il genel meclisi başkanlarının, tüm bakan yardımcıları ve bazı bakanların katılımı ile aylık ve düzenli olarak yapılan bu toplantılarda sadece illerin sorunları konuşulmaz, ulusal politikalar da müzakere konusu yapılır. Gerektiğinde veya Genel Başkanın talimatı ile Bakanlar ve Genel Başkan Yardımcıları sunumlar yapar, bu sunumlar müzakereye açılır. Kadını erkeği ile her bölgeden, her yaştan, her meslekten kişi görüşlerini Genel Başkana sunma fırsatı bulur. Genel Başkanın da; yirmi yaşında bir genci sözünü kesmeden on dakika dinlemesi olağan bir görüntüdür.

Kızılcahamam toplantıları ise milletvekilleri, kurucular, ana kademe/kadın/gençlik, MKYK, MDK, DHK asıl üyelerinin katılımı ile 6 ayda bir yapılır. Toplantı sunumların ardından tam bir beyin fırtınasına dönüşür. Katılımcılardan her biri söz alarak sunumlar üzerinde görüş ifade eder, eleştirir, önerilerde bulunur. Gündem dışına çıkıp yerel veya ulusal bir konuyu ifade edenlere de müdahale edilmez.

Aynı zamanda birer birim başkanı olan Genel Başkan Yardımcılarının illerdeki birim başkanlarını toplayarak yaptıkları sunum ve müzakereler de istişare sürecinin birer mikro örneğini oluşturur. Yine bu birim başkanlarının ve grup başkanvekillerinin milletvekilleri ile yaptığı dar kapsamlı toplantılar da rutin dışı toplantılar arasında sayılabilir. Merkez karar yürütme kurulu Genel Başkan başkanlığında aylık olarak toplanırken, aynı formatın illerde il başkanı başkanlığında haftada, maksimum on beş günde bir yapılması tüzük gereği zorunludur.

Aykırı görüşlerin dinamizmi

AK Parti’deki bu toplantı trafiğini daha iyi anlayabilmek ve politik olarak yorumlayabilmek için toplantı düzeni açısından muhalefet partileriyle de mukayese etmek gerekir. Muhalefetin benzer toplantıların onda birini bile gerçekleştirmediği bilinmektedir. On yıldır iktidarda olan bir partinin siyaset arayışına ara vermeden devam etmesi ve farklı toplum bileşenlerini partinin içine alması başarının temel sebeplerinden biridir. 

Yüksek teşkilatçılık tecrübesi ile Ekrem Erdem’in moderatörlük ettiği istişare süreci; ana kademe ve yan kollarda sandık bazında haftalık toplantı ile başlar, mahalle ve köy danışma toplantılarında elde edilen veriler ilçe danışma meclisine sunulur. İl Danışma Meclisi ise yerelde nihai bir aşama olup eski ve yeni yöneticiler, belediye başkanları, meclis üyeleri gibi AK Parti ile ilişkilenmiş tüm kişilerin kendini ifade edebildiği bir zemindir. Bu prizmanın tepesinde ise Genel Merkez Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı vardır. Bu modellemenin temelinde ise R. Tayyip Erdoğan’ın Refah Partisi İl Başkanlığı tecrübesi yatar.

İstişarelerde dikey yoğunluk o kadar yüksektir ki; A köyündeki bir vatandaşımızın Büyükşehir Belediye Yasasına dair bir sorusu bu silsileyle gelir ve bizzat Genel Başkan tarafından cevaplandırılır. “Dertli” bir partilinin, derdini genel başkanına anlatmasının kanalları açıktır. Genel Başkan da süreç içerisinde istişareye katkıda bulunan il başkanlarını belediye başkanlığı ve milletvekilliği gibi bir ileri aşamaya taşıyarak istişare sürecine katılımı teşvik eder.

Okuyucuyu yorabilecek bu istişare zinciri AK Parti’de on yıldır heyecanını kaybetmeksizin sürekli tekrarlanır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan her toplantının basına kapalı kısmında katılımcıları, ortak akıl arayışına işaret eden cümlelerle konuşmaya teşvik eder. Katılımcıdan beklenti iki yönlüdür; ilk beklenti katılımcının kapalı toplantıda ambargosuz ve sansürsüz olarak fikirlerini ifade etmesi, bunu yaparken de öncesi veya sonrasında medya üzerinden görüş açıklamaktan kaçınmasıdır. Toplantı bitiminde ise Genel Başkanın değerlendirme konuşması ile ortaya koyduğu temel parametreleri sahiplenmesi ve ulusal /yerel kamuoyunda bunun taşıyıcılığını yapmasıdır. Bu süreç medeniyetimizin en temel kurumlarından biri olan istişare pratiğinin ve katılımcı demokrasinin de bir yansımasıdır.

Reformcu siyaset

Son dönemde dokunulmazlık dosyaları ve Güneydoğu heyeti ile yapılan toplantılar ile öne çıkarılan istişare mekanizması AK Parti siyaset tarzının vazgeçilmez bir parçasıdır. Her iki toplantının da parti içi demokrasi açısından oldukça nitelikli birer örnek olduğunu ifade edebiliriz. Bu toplantılarda güvenlik politikalarından, demokratik dönüşümün tamamlanmasına her fikir özgürce ifade edilmiştir. Bu görüşler kapanış konuşmalarında Genel Başkan tarafından da tek tek değerlendirilerek bundan sonraki süreçte bu görüşlerin dikkate alınacağı vurgulanmıştır. Dokunulmazlık dosyalarındaki tarzı siyasette de toplantıda ifade edilen fikirlerinden faydalanılmıştır. Basına kapalı bu toplantıların ilkinde yedi bölgeden, ikincisinde de on üç ilden katılımcı ifade edilmesi gereken her kritiği Genel Başkana iletme fırsatı bulmuştur.

AK Parti’nin on yıllık başarısının temelinde bu mekanizmalar ile yürütülen istişareye verilen önem yatar.  AK Parti söyleyecek sözü olanın dinleyecek bir yetkiliyi her zaman bulabildiği bir partidir. Ortak aklı inşada; düzenli yapılan kamuoyu ölçümlemeleri ve en ücra birimdeki bir partilinin en aykırı fikirlerini lidere serbestçe ifade edebilmesi bu hareketin en özgün yanını oluşturmaktadır. Unutmamak lazımdır ki hiçbir başarı tesadüf değildir...

[email protected]