Aliya Okumaları deklarasyonla başladı

‘Aliya Okumaları’nın yayınlanan ilk cildi, Aliya İzzetbegoviç’in temel düşüncelerinin ayırt edilmesi, irdelenmesi ve anlaşılması bakımından bir başlangıç niteliği taşıyor

Geride bıraktığımız 20. yüzyıl içinde fikir ve eylemleriyle iz bırakmış birkaç önemli Müslüman düşünür arasında Aliya İzzetbegoviç’in ayrıksılığı dikkat çeker. Bosna-Hersek’in kurucu başkanı olması, büyük ve acılı iç savaşın ortasında metanetli ve vakur, gerçek anlamda “Bilge Kral” deyişini hak eden duruşuyla halen hafızalarda yer eden bir isimdir Aliya. İslami duyarlılığı yüksek olan bir ailede dünyaya gelen Aliya İzzetbegoviç 16 yaşından itibaren Boşnak Müslümanlara yönelik yaptığı çalışmalarla dikkat çeker. Boşnak gençlerin İslami duyarlıklarını yükseltmeye dönük bu çalışmaları II. Dünya Savaşı’nda Sırp Çetnikler, savaş sonrası Yugoslavya’sındaki komünist rejim, Tito’nun 1970’lere dek süren baskıcı yönetimi altında zaman zaman sekteye uğrasa da sürer.

İslam Manifestosu, İzzetbegoviç’in oğlunun 1983’te Yugoslavya’da oluşan kısmi özgürlük ortamında babasının çeşitli makalelerini bir raya getirerek yayınladığı bir kitaptır. İzzetbegoviç’in daha önce 1970’te de bu adla bir kitabı yayınlanmıştı. 1983’te söz konusu kitabın yayınlanması epey bir yankı uyandırdı. Yugoslavya’nın o dönemki yönetimi bu gelişmeye tahammül edemeyerek İzzetbegoviç’i Avrupa’nın ortasında radikal İslamî bir cumhuriyet kurmak için çalışmakla suçladı ve tutuklattı. İzzetbegoviç, mahkeme önüne çıkarılıp “hakim sistemi değiştirmek ve Bosna-Hersek’i İslamî devlete dönüştürmek için çalışmak”la itham edildi ve yargılamadan sonra 14 yıl hapis cezasına mahkûm edildi. Fakat bu mahkûmiyet onun kitabının bütün Bosna’da duyulmasını ve tesirini göstermesini sağlamasıyla sonuçlandı.

Aliya Sözlüğü yolda

Din Felsefesi alanında uzman Erdal Baykan, üç cilt halinde tasarladığı ve Aliya Okumaları üst başlığını verdiği çalışmasının ilk bölümünü oluşturan İslam Deklerasyonu’nda Aliya İzzetbegoviç’in İslam Manifestosu’nda geliştirdiği fikirleri analiz ediyor. Aliya İzzetbegoviç’in eserlerinin ana fikrini, bakış açısını ve konuları ele alma biçimini anlamaya çalışan bu ilk cildin ardından ikinci ciltte Aliya’nın düşüncelerini felsefi, siyasi, sosyolojik ve teolojik okumalar aracılığıyla kritiğe tabi tutacağını, son ciltte ise Aliya Sözlüğü oluşturacağını belirtiyor Baykan.

Aliya Okumaları’nın bu ilk cildi, Aliya İzzetbegoviç’in temel düşüncelerinin ayırt edilmesi, irdelenmesi ve anlaşılması bakımından bir başlangıç niteliği taşıyor bu sebeple. Gerek İslam Manifestosu, gerekse Doğu ve Batı Arasında İslam adlı eseriyle çağdaş Müslüman öznelliğin oluşumunda önemli bir durağı işaretleyen Bilge Kral’ı rahmetle anmamıza da vesile teşkil ediyor.

[email protected]

Aliya Okumaları İslam Deklerasyonu Erdal Baykan Çizgi Kitabevi 2016

Övgü ve yergi ötesinde Freud

Tarihçi ve psikanalist Elisabeth Roudinesco kapsamlı çalışmasında yeni açılan arşivlerle ulaştığı belgelerin de ışığında Freud’un yaşamanı, yapıtının oluşumunu eleştirel biçimde ortaya koyuyor: Aydın bir muhafazakâr, bir bilmece çözücüsü, dikkatli bir hayvan cinsi gözlemcisi, bir kadın dostu, İlk Çağ hayranı bir stoacı, Alman romantizminin mirasçısı, bilincin kesinlik olarak sunduğu şeyleri dinamitleyen biri, ama aynı zamanda hem Yunan tragedyaları geleneğine hem de Shakespeare tiyatrosu mirasına bağlı, cemaat kimliklerinin yapı sökümcüsü Viyanalı bir Yahudi. Eleştiri ve yergiler ile övgüler içeren Freud yorumculuğunun ötesine geçmeye imkan tanıyan bir çalışma Roudinesco’nun çalışması.

Kendi Çağından Bizim Çağımıza

Sigmund Freud, Elisabeth Roudinesco, çev. Nesrin Demiryontan, Metis, 2016

Realizm-modernizm çatışması

Modernizm-realizm çatışması, İkinci Dünya Savaşı arifesinde doğar ve Soğuk Savaş’ın dinmesine kadar sürer. 1930’larda Ernst Bloch ile Georg Lukács arasında başlayan modernizm ve realizm konusundaki hararetli tartışma 20. yüzyıl estetiğinin yol gösterici rehberlerinden biri olmuştur. Estetik ve Politika6 Realizm ve Modernizm Çatışması başlıklı derleme, bu iki değerli filozofun yanı sıra Walter Benjamin, Theodor W. Adorno ve Bertolt Brecht’in de katıldığı bu önemli tartışmanın kilit metinlerini detaylı olarak bir araya getirmektedir. Bu metinler estetiğin kimi temel kavramlarının aydınlatılması bakımından da temel bir kaynak oluşturuyor: “Sanatın özerkliği ve toplumsallığı”, “popüler sanat ve elitizm”, “form-içerik.”

Estetik ve Politika, Bloch, Lukacs, Brecht, Benjamin,  Adorno, İletişim, 2016