Beden, anlam ve felsefi imalar

Editörlüğünü Aysun Aydın'ın yaptığı, “Beden ve Anlam” başlığıyla yayınlanan kitapta, bedeni ve anlamı bir arada ele almanın sosyolojik ve felsefi bağlamda taşıdığı imalar konu ediliyor.

Yirminci yüzyıl düşüncesi tarif edilmeye çalışılırsa anlam sorunu bu düşüncenin en temel uğraş alanlarından biri olarak görünür. Fenomenolojiden hermenötiğe, analitik felsefeden yapısalcılık ve postyapısalcılığa bu yüzyılda gelişen felsefi akımlar, Max Weber'in anlamayı açıklamaya önceleyen verstehen sosyolojisinden sembolik etkileşimci sosyoloji teorilerine ve Jung, Adler ve Freud'un çalışmalarına kadar felsefe, sosyoloji ve psikoloji disiplinlerinde ele alınan konular eninde sonunda anlam sorununa gelir ve orada düğümlenirler.

Anlam sorununun yanısıra çağdaş felsefenin odak noktalarından biri olan diğer önemli kavram yani beden, gerek analitik felsefede gerekse kıta Avrupası'ndaki felsefi yaklaşımlarda "beden ve anlam" olarak çoğu kez birlikte ele alınır. Bir anlamda bedenin anlama, değer verme, bilme vb. insana ait tüm entelektüel üretimlerin kaynağı ve temeli olduğuna dayalı yaklaşımlar, beden ve anlam ilişkisine dair birçok tartışmayı ateşler. Yeni bakış açılarıyla insanın dünyayla ilişkisi bedenli ve anlam veren/anlam oluşturan bir varlığın dünya ile ilişkisi olarak yorumlanırken beden hem bu ilişkinin hem de anlamın kaynağı olarak konumlandırılır.

KÜLTÜR VE BEDEN

Editörlüğünü Aysun Aydın'ın yaptığı Beden ve Anlam başlığıyla bir kitapta derlenen makaleler bedeni ve anlamı bu bakımdan birlikte tartışıyor, bedeni ve anlamı bir arada ele almanın sosyolojik ve felsefi bağlamda taşıdığı imalar konu ediliyor. Derlemedeki makalelerde beden ile anlam arasındaki ilişkinin kuruluşu, anlamın bedensel temasla ilişkisi, anlamın beden karşısında ya da bedenden ayrık, ondan yalıtılmış bir halde konumlandırılması, beden üzerine inşa edilen toplumsal, ideolojik, kültürel ve tarihsel anlamlar, bedeni biçimlendiren bu türden anlamlar, bedenin mekanla ve bulunduğu mekana bağlı olarak ortaya çıkan anlamlarla ilişkisi, yani bedenin mekansallığı, bedenin hayat ve ölümle ilişkisinin anlamı dahil olmak üzere birçok konu ele alınıyor, tartışılıyor.

Bedensel/tensel hermenötik imkanını soruşturan derlemedeki makalesinde Abdullah Başaran, anlamın okurun bedeni ile okunan metin arasındaki karşılaşmada ve bu karşılaşma dolayısıyla yaşanan tensel temasta ortaya çıktığını kaydederek okumaya yönelik tavırları felsefi ve fenomenolojik bir tavra dönüştürme imkanını ve bu yolda çıkabilecek zorlukları tartışıyor.

Hilary Putnam'ın semantik dışsalcılık olarak özetlenebilecek görüşünü ele alan Pakize Arıkan Sandıkcıoğlu ise Putnam'ın "Anlam'ın Anlamı" makalesini esas ittihaz ederek semantik dışsalcılığın sadece terimlerin anlamları ile sınırlı kalmadığını aynı zamanda zihinsel durumların içerik bakımından dışsal olarak belirlendiği iddiasını onun verdiği örnekler, düşünce deneyleri ve çözümlemeler ışığında tartışıyor. Böylelikle Putnam'ın semantik dışsalcılığının felsefi sonuçlarını değerlendiriyor.

Derlemede Ayşe Uslu'nun "Otonom Beden ve Anlam: Bir Anti-Temsiliyetçi Anlam Kuramı Olarak Etkinleşimcilik", Aysun Aydın'ın "Bedensel Deneyim ve Örtük Anlam: Gendlin'in Yeni Fenomenolojisi", Mehmet Fatih Elmas'ın "Hayatta Kalmak ve Yaşamak Arasında: Spinoza'da Bir Beden Ne İfade Eder?", Meral Timurturkan'ın "Kadın Bedeni ve Bedene Gömülü İktidar Pratikleri", Cihan Eratn'ın "Beden, Anlam ve Mekan: Mahkum Bedenin Dövme Üzerinden İnşası" başlıklı makaleleri de yer alıyor.

Böylelikle günümüz kültürel ögelerinin beden ve anlam üzerine kurulu bazı kavram ve kabulleri ve kültürel kodların bunlar etrafında nasıl oluştuğunu da tartışmaya dahil etmek mümkün.

Beden ve Anlam

ed. Aysun Aydın

Vakıfbank, 2023

SIK SIK TARTIŞILAN "İSLAMCI KADIN" KİMLİĞİ

1990'lı yıllar Türkiye'de epey karanlık yıllardandır. Bu karanlık yıllarda çıkan dergiler arasında yer alan Yeni Zemin ise yaşanan sorunlara bir çözüm arayışındaki entelektüel çabalara kapı açar. Bu çabaları yürütenlerin önemli bir kısmının günümüzde de ele aldıkları konularda uzman kabul edildiği öne sürülebilir. Birbirine karşı iki fikir akımı olan İslamcılık ile Batıcılık arasındaki tartışmaların kadın meselesine nasıl yansıdığını tartışan kitabında Bilsen Uygur, 1993 yılında çıkmaya başlayan Yeni Zemin dergisinin fikir dünyamıza katkılarını da böylelikle ele alıyor.

YENİ ZEMİN DERGİSİNDE İSLAMCI KADIN KİMLİĞİ TARTIŞMALARI

Bilsen Uygur

Tezkire, 2022

MUTLAK VE GENEL GEÇER BİR TARİH MÜMKÜN MÜ?

Özellikle "Modern Türkiye'nin Doğuşu" adlı kitabıyla Türkiye'deki fikir hayatında etkili olmuş tarihçi bir oryantalist Bernard Lewis. 1998'de Atatürk Ödülü de verilen Lewis, İranlıların Pers kökenlerini keşfinden, Filistin topraklarını işgal eden Yahudilerin savaşçılıklarını ön plana çıkarttığını düşündükleri tarihi olayları araştırmalarına, İslam dünyasındaki Haçlı Seferleri anlatılarından Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu esnasında çeşitli geçmişler arasında bir seçim yapmak zorunda kalan Türklere kadar birçok örnek üzerinden tarihin hatırlanan, yeniden canlandırılan ve kurgulanan üç farklı yüzü olduğunu bize hatırlatıyor.

Tarih

Bernard Lewis

Kronik, 2023