Çalışma hayatında Türkiye Yüzyılı

Bir taraftan çalışma hayatında altın harflerle yazılacak icraatlar yapılırken diğer taraftan da yeni dosyalar çözüm için açılıyor. Geniş emek kesimleri için yapılan icraatlar zor günlerden geçtiğimiz bir dönemde milletimizi hem rahatlatıyor hem de milletimizde büyük bir memnuniyet oluşturuyor.

Çalışma hayatı açısından 2022 yılı çok geniş emek kesimleri için en kapsamlı düzenlemelerin yapıldığı bir yıl oldu. Emek tarihi yazılırken 2022 yılında yapılanlar altın harflerle yazılacaktır. 3600 ek gösterge, 2023 yılında geçerli olacak asgari ücret, sözleşmeli personelin memur kadrolarına geçirilmesi, EYT, uzman öğretmen ve başöğretmenlik, memur ve emeklilerin maaş zamları, gelir vergisi istisnaları, geçici işçiler meselesi gibi birçok sorun bu dönemde çözüldü.

Gıda ve enerji fiyatlarının orantısız biçimde artması dar ve sabit gelirlilerin hayatlarını zorlaştırıyor. Küresel ölçekte savaşlar, krizler ve göçler tüm dünya için önemli bir risk oluşturuyor. Devletimiz oluşan ekonomik ve sosyal risklere karşı milletimizi koruyacak tedbirleri devreye sokuyor. Böyle dönemlerde devletin bütçe imkanlarını zorlayarak geniş emek kesimlerinin hayatlarını kolaylaştıracak adımlar atma tercihini kullanması son derece önemli. Ücret ve maaş artışları, gelir vergisi muafiyeti, asgari ücreti yüksek oranda artırmak, toplu sözleşmeler yoluyla çalışanlara kazanımlar sağlamak, sosyal yardımlar ve hizmetler, çalışanlara güvenceli çalışma ortamı sağlamak ve kanuni düzenlemelerle gelirlerini artırmak son dönemde en çok uygulanan sosyal politika uygulamaları oldu.

Dünyanın ve ülkemizin zor bir dönemden geçtiği ortamda emekçi kesimler için atılan adımların temel amacı emekçilerin hayatlarını kolaylaştırmak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, millete sesleniş konuşmalarında devlet olarak sabit gelirlilerin yanlarında olduklarını sürekli olarak dile getirmektedir. Cumhurbaşkanımız Erdoğan, "Küresel krizin ülkemize etkileri nedeniyle canı yanan vatandaşlarımıza kayıplarını telafi etmenin ötesinde çok daha büyük kazanımlar sağlayacak hazırlıklarımız var" diyerek bu konuda atılan adımların gerekçesini ortaya koyarken aynı zamanda yeni icraatların da müjdesini vermişti. Bu anlayışın gereği olarak son dönemde emekçilerin temel sorunları dosyalar halinde çözülerek masadan kaldırılıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Vedat Bilgin ise son dönemde yapılanlarla ilgili "Türk Devleti'nin sosyal devlet kimliğini en etkin biçimde kullandığı tarihsel bir dönemden geçiyoruz" ifadesini kullanmıştı. Toplumun çok önemli bir kesiminin meselelerinin en kapsayıcı ve onların beklentilerine göre çözülmesi de "insanı yaşat ki devlet yaşasın" yaklaşımının gereği olarak yapılmaktadır. 2022 yılında çalışma hayatına ilişkin yapılan ve yasalaşma süreçleri devam eden önemli icraatların ve bunların emekçi kesimlere etkilerine bakalım.

Kamu görevlilerine ek gösterge düzenlemesi

3600 ek gösterge düzenlemesi 5 Temmuz 2022 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandı. Yürürlük tarihi ise 15 Ocak 2023 tarihi olarak belirlendi. Yasaya göre Birinci dereceye gelmiş olmak şartıyla tüm öğretmenler, 2 yıl ve üzeri yükseköğrenim mezunu polisler, alan sınırlaması olmaksızın 2 yıl ve üzeri yükseköğrenim mezunu tüm sağlık çalışanı ve din görevlileri, avukat, il müdürü, bekçi, uzman jandarma, uzman erbaş, il müdür yardımcısı, ilçe müdürü, şube müdürü, gelir uzmanı ve mali hizmetler uzmanlarının ek göstergeleri 3600'e yükseltildi. Ayrıca tüm kamu görevlilerine ilave 600 ek gösterge verildi. Kamu görevlilerini ilgilendiren çok kapsamlı ek gösterge düzenlemesinden, aktif çalışan memurlar ile memur emeklileri dahil toplamda 5,3 milyon kişiyi kapsamaktadır. Hizmet sürelerine göre değişmekle birlikte 30 yıllık hizmeti olan bir memurun ek göstergesinin 3600'e çıkmasıyla emekli maaşlarında ve ikramiyelerinde yüzde 21,9 ile yüzde 24,7 oranında artış olacaktır. Yapılan ek gösterge artışlarından emekli olacaklar, mevcut durumda emekli olanlar ve vefat etmişlerse ölüm aylığı alan yakınları da yararlanacaktır.

2023 yılı asgari ücret artışı

Ülkemizde zorunlu sigorta kapsamında olan yaklaşık 17,5 milyon işçinin yüzde 37'si asgari ücretli. Ancak asgari ücrete yapılan artış diğer ücretlilerin ücret artışlarında önemli bir kıstas olarak görülüyor. Bu nedenle sadece asgari ücretlileri değil emeğiyle geçinen tüm kesimleri etkiliyor. 2023 yılında geçerli olacak asgari 22 Aralık 2022 tarihinde belli oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan net asgari ücret 5 bin 500 liradan 8 bin 506 liraya yükseltildi. 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak asgari ücret artışı yaklaşık yüzde 55 oranında artırıldı. Geçen yılın Ocak-Haziran ayında geçerli olan 4.253 liralık net asgari ücrete göre artış ise yüzde 100 oldu. Geçen yıl başlayan asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmaması uygulaması bu yılda devam ediyor. Milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücret artış tutarı genel bir kabul gördü.

Milyonlarca kamu görevlisi açısından merakla beklenen ek gösterge çalışmasının yasalaşma süreci tamamlandı. Sadece dört meslek grubu için başlayan çalışmanın kapsamı genişletilerek 5 milyon 300 bin kamu çalışanını etkiledi. Tüm memurlara ilave 600 ek gösterge verildi. Daha önce ek göstergesi olmayanlar da ilk defa ek göstergeye kavuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 6 Haziran 2022 tarihinde kamuoyuna satır başları açıklanan düzenleme, 5 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak kanunlaştı. 28 yıl aradan sonra çok geniş kapsamlı bir ek gösterge düzenlemesi yapıldı. Öğretmenler, polisler, din görevlileri, hemşireler ve şube müdürlerinin ek göstergeleri 3600'e çıkarıldı. 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek yasayla birlikte 3600 ek göstergeye çıkarılanların emekli maaşları ve ikramiyeleri yüzde 21,9 ile yüzde 24,7 oranında artacak.

Sözleşmelilere kadro

Kamuda çalışan sözleşmeli personelin memur kadrolarına geçirileceğini ilişkin uzun zamandır süren çalışmalarla ilgili Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan 28 Kasım 2022 tarihli Kabine toplantısı sonrasında büyük bir müjde verdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın detaylarını açıkladığı çalışmaya göre 500 binden fazla sözleşmeli personel memur kadrolarına geçirilecek. Kanun teklifi ise 29 Aralık'ta TBMM'ye gönderildi.

Düzenleme kapsamında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesi kapsamındakiler (4/C'den 4/B'ye geçenler dâhil), bazı kurumsal sözleşmeli personel, mahalli idarelerde görev yapan sözleşmeli personel, 3+1 modeline göre istihdam edilen sözleşmeli öğretmenler, sağlık personeli ve din görevlileri, isteğe bağlı olarak kadroya geçirilecek. Geçtiğimiz günlerde yapılan uzman öğretmenlik yazılı sınavına 432 bin 672 öğretmen katıldı. Bu sınavdan 422 bin 368 öğretmen başarılı olarak çıktı. Uzman öğretmenlik yazılı sınavından muaf olanlarla birlikte MEB'deki uzman öğretmen sayısı 516 bin 974'e yükseldi. Şu anda Uzman öğretmenlerden, 1-2 derecelerde bulunanlar 633,84 TL, diğer derecelerde bulunanlar 475,38 TL aylık maaşlarına ekleniyor. 2023 yılıyla birlikte bu öğretmenlerimizin alacakları aylık tutar 1-2 derecelerde bulunanların 1.901,53 TL'ye, diğer derecelerde bulunanların maaşları 1.584,61 TL'ye yükselecek.

Ayrıca Başöğretmenlik yazılı sınavına başvuran 68 bin 67 uzman öğretmenden 66 bin 422'si başarılı olarak başöğretmen olmaya hak kazandı. Doktora eğitimini tamamlayan 297 öğretmenle birlikte MEB'deki başöğretmen sayısı da 66 bin 697 oldu. Halihazırda Başöğretmenler maaşlarına aylık ek olarak 1-2 derecelerde bulunanlar 1.267,69 TL, diğer derecelerde bulunanlar 950,76 TL alıyorlar. 2023 yılıyla birlikte bu öğretmenlerimizin alacakları aylık ek tutar 1-2 derecelerde bulunanların 3.803,07 TL'ye, diğer derecelerde bulunanların 3.169,22 TL'ye yükselecek.

Memuriyette maaş artışları

3 Ocak 2023 tarihinde açıklanacak Aralık ayı TÜFE oranıyla birlikte memurlar ve emeklileri başta olmak üzere yaklaşık 20 milyonluk kesimin alacağı maaşlar belli olacak. 3 Ocak enflasyonuyla beraber Memur maaşları, emekli maaşları, evde bakım maaşı, 65 yaş aylığı, engelli maaşları, Harp ve Terör Malulleri, Şehit ve Gazi Erbaşlar, Terör Olaylarının Sivil Şehit ve Gazileri maaşları da belli olacak. Hükümetin enflasyonun tahribatına karşı koruma politikası gereği belli olacak maaş artışlarına ilave zam veya refah payı verilmesi de gündemde.

EYT ile ilgili düzenleme

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Aralık 2022 tarihinde emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesine ilişkin yaş şartı olmayacağına ilişkin önemli bir müjde verdi. Bu müjdeyle yaklaşık 2 milyon 250 bin vatandaşımız daha emekli olma hakkına kavuşacak. Bu düzenleme milyonlarca EYT'linin evlerinde bayram havası oluşturdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bugün ülkemizin tüm tartışma alanlarını, milletimizin her kesiminin beklentilerini çözmüş olarak 2023'e girme kararlılığımızın son örneği olan emeklilikte yaşı bekleyenlerle ilgili düzenlemenin müjdesiyle sizlerin huzurundayım" diyerek sözlerine başladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "büyüyen, gelişen, kalkınan Türkiye'nin imkanlarının el verdiğini gördüklerinde de hemen ilgili kurumlara ve arkadaşlarına talimatını vererek çalışmaları başlattıklarını belirten Erdoğan, küresel krizin ülkeye etkileri sebebiyle sıkıntı yaşayan sabit gelirli vatandaşların yanlarında olduklarını yüksek oranlı asgari ücret, memur maaşı ve emekli maaşı artışlarıyla zaten gösterdiklerini" belirterek "bugün de 1999 öncesi işe başlayan çalışanlarımızın emeklilik yaşıyla ilgili beklentilerini karşılayan adımın müjdesiyle kendilerine desteğimizi bir kez daha sergileme yoluna gidiyoruz. Devlet için büyük bir fedakarlık anlamına gelen bu düzenlemeyle birlikte artık sistemi her türlü tartışmadan arındırarak yerli yerine oturtmuş olacağımıza inanıyorum" dedi. Yaş şartı olmadan emekliliğe imkan sağlayan düzenlemeyi eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli oldu. Bir taraftan çalışma hayatında altın harflerle yazılacak icraatlar yapılırken diğer taraftan da yeni dosyalar çözüm için açılıyor. Geniş emek kesimleri için yapılan icraatlar zor günlerden geçtiğimiz bir dönemde milletimizi hem rahatlatıyor hem de milletimizde büyük bir memnuniyet oluşturuyor.

@TarkanZengin