CHP: Değişmemek için her şeyi değiştiren parti

Dr. Murat Yılmaz / Siyaset Bilimci
6.08.2022

CHP'nin seçimi kazanabilmek için seçmenlerin yüzde 50+1'ini ikna edebilecek kadar değiştiğini göstermesi lazım. Ancak bu değişimin CHP'nin ontolojisini, vesayet sisteminin ortağı ve siyasi temsilcisi vasfını da ortadan kaldırmaması lazım. Bu haliyle CHP değişmemek için, her şeyi değiştirebilecek bir beka sendromu yaşıyor.


CHP: Değişmemek için her şeyi değiştiren parti

Cumhurbaşkanlığı sistemi genel olarak muhalefete, özel olarak CHP'ye hesapta olmayan bir iktidar olma imkanı sundu... Bu imkan elbette kendiliğinden hayata geçmeyecek, bu imkan ancak muhalefetin yahut CHP'nin siyasi inisiyatifi ve teşebbüsüyle kuvveden fiile geçebilecek veya geçemeyecek. Bu siyasi inisiyatif veya teşebbüsün başarılı olabilmesi için muhalefetin yahut CHP'nin, yüzde 50 +1 oy alabilmesi lazım. Bu durumda muhalefetin yahut CHP'nin eski pozisyonlarını terk etmesi ve bir türlü değişmesi şart... Ancak bu değişim ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri bilhassa CHP açısından bir varlık yokluk meselesi olarak görülüyor.

CHP beka sendromu yaşıyor

CHP, 27 Mayıs sonrası kurulan vesayet sisteminin mantığıyla yeniden inşa edilen bir parti. CHP, vesayet sisteminin yıkılmasıyla sıranın vesayet sisteminin siyasi ortaklarına geldiğinin farkında... Bu bakımdan CHP'nin bu süreci tersine çevirebilmek için Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanması şart. Diğer taraftan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kazanabilmesi için CHP'nin seçmenlerin yüzde 50+1'ini ikna edebilecek kadar değiştiğini de göstermesi lazım. Ancak bu değişimin CHP'nin ontolojsini, vesayet sisteminin ortağı ve siyasi temsilcisi vasfını da ortadan kaldırmaması lazım. Bu haliyle CHP değişmemek için, her şeyi değiştirebilecek bir beka sendromu yaşıyor. İşte bu beka sendromu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na CHP'de ciddi bir hareket alanı açtı. Kemal Kılıçdaroğlu CHP'de ne yaparsa yapsın sorgulanmıyor, CHP tabanı CHP'yi ve kimliğini kaybetmemek için her türlü değişimi ve siyasi manevrayı sineye çekmeye hazır. Kemal Kılıçdaroğlu CHP'nin bu beka sendromunu ve çaresizliğini kullanarak CHP'de adeta rakipsiz bir liderlik ve siyasi mühendislik uyguluyor.

Kemal Kılıçdaroğlu sadece CHP içinde değil, CHP dışındaki muhalefet alanında da büyük bir hareket alanına sahip. CHP'deki kesin hakimiyeti ve muhalefet içinde CHP'nin açık ara birinci parti olma hali, Kılıçdaroğlu'nu muhalefet masasında çok güçlü kılıyor. Muhalefet masasının varlığı da, Kılıçdaroğlu'na CHP'yi gerçek değişimden koruyarak her şeyi değiştirebilecek bir makyaj ve söylem ittifakı imkanını veriyor. CHP teşkilatı, militanları ve aydınları CHP'nin kendilerini ve parti içini etkilemeyecek muhalefet masasındaki her türlü makyaj ve söylem değişikliğini sineye çekiyor. Böylece CHP teşkilatı, militanları ve aydınları ötekileştirdikleri, ontolojilerine ve epistemolojilerine karşı, hatta düşman oldukları seçmen kitlelerini parti içine almadan ikna ederek yüzde 50+1'lik çoğunluğa ulaşabileceklerini düşünüyor.

Ekrem İmamoğlu korkusu

2019'daki yerel seçimler büyük bir travma sebebi oldu. Çünkü CHP teşkilatı, militan ve aydınları İstanbul ve Ankara adaylarının CHP'li olmadıklarını her geçen gün daha çok idrak ettiler. İstanbul ve Ankara örneklerinde yaşanan başarı, CHP için hem büyük bir motivasyon hem de trajik ve travmatik başarı oldu. CHP böylece bir yandan AK Parti, Cumhur İttifakı ve Erdoğan karşısında "değişerek" ve ittifak kurarak başarabileceğini gördü, gösterdi.. Diğer yandan da bu değişimin bir sınırı olmazsa, işin kontrolden çıkarak CHP'nin Ekrem İmamoğlu yahut Mansur Yavaş gibi CHP'li olmayan ve CHP'lilerin tahammül etmekte zorlandıkları aktörlerin eline geçebileceğini büyük bir dehşetle gördü. Bu CHP'deki değişimin sosyolojik ve siyasi sınırlarını, CHP teşkilatına, militan ve aydınlarına çok net bir şekilde bir kere daha hatırlattı. Böylece aslında CHP en başarılı olduğu yerel seçimlerden sonra bir beka sendromu yaşamaya başladı. Bu beka sendromu artık sadece AK Parti'den, Cumhurbaşkanlığı sisteminden, toplumun CHP'li olmayan çoğunluğunda değil, CHP'nin iç kalesinden geliyordu.

Ekrem İmamoğlu'nun Cumhurbaşkanlığı adaylık rüzgarı, CHP'nin çelik çekirdeğini dehşete düşürdü. Başarma umudu, başarırsak CHP elden gider mi endişeleriyle beraber büyük bir dilemma yarattı. Bu dilemmanın altında ezilen CHP'nin çelik çekirdeği, Ekrem İmamoğlu'nun kendi kendini bitiren hataları ve yükselen ekonomik krizle rahatladı. Ekrem İmamoğlu'na atılan ağır mahalle dayağından sonra, ekonomik krizin Erdoğan'a vereceği zararla hakiki, öz CHP'li bir adayla Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanabilme umudu CHP çelik çekirdeğini rahatlattı. CHP'yi yıkarak CHP arazisine yeni bir site yapmasından korkulan müteahhit Ekrem İmamoğlu'dan kurtulmanın CHP'de yarattığı rahatlama, CHP için Kemal Kılıçdaroğlu'nun vazgeçilmezliği ve kesin hakimiyetini bir kez daha ortaya koydu.

Değişime sınır koydular

CHP her şeyi değiştirerek değişmemek arzusunu ya öz, hakiki CHP'li bir adayla yahut CHP'yi yönetip değiştiremeyecek CHP dışından bir adayla garanti altına alabilir. Bu bakımdan CHP çelik çekirdeği için en tehlikeli aday, CHP içinden çıkıp CHP'yi tamamen değiştirebilecek bir adaydır. Ekrem İmamoğlu'nun en büyük hatası, bu profilde olduğunu ima etmesidir. Yoksa İstanbul Büyükşehir Belediyesini yönetememesi ve büyük hataları, CHP çelik çekirdeği için tali bir konudur. İmamoğlu'nun yediği mahalle dayağı ve uğradığı sosyal medya lincinin sebebi, belediye yönetimindeki hatalar değil, ne olursa olsun her değişse bile CHP'nin değişmeyeceği garantisini ver(e)memiş olmasıdır. CHP teşkilatı, militan ve aydınları İmamoğlu ile bildikleri dünyanın değişmesi ihtimalinden kurtuldukları için, fevkalade rahatlamış durumdalar. Kemal Kılıçdaroğlu, CHP tabanına bu garantiyi veriyor. CHP'de her şey ancak değişmemek üzere değişebilir. Bu şekilde CHP kendini ötekileştirdiği toplumun çoğunluğundan uzak, üstünde ve ayrı olarak muhafaza edebilecektir. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçişle beraber seçim kanununda yapılan değişiklikle hayata geçen seçim ittifakı sistemi, bu bakımdan CHP'yi olağanüstü rahatlatmıştır. CHP ittifak sistemi sayesinde parti içi değişime bir sınır koyarak, değişim ihtiyacını ittifak sistemi üzerinden anlatmak imkanına sahip olmuştur. Bu şekilde CHP içindeki uzun, sancılı ve sonu nereye gideceği belirsiz değişim tartışmaları yerine, ittifak içindeki farklı partilerin varlığı üzerinde farklı toplum kesimlerini ikna edecek bir propaganda alanı açılmıştır. İttifak içinde CHP'yi zora sokan husus, ittifakın diğer bileşenlerinin kendilerinden beklenen rolleri yeterince oynayamamalarıdır. İttifakın muhafazakar üyeleri Saadet Partisi, deva Partisi ve Gelecek Partisi kendilerinden beklenen gücü gösterememiş ve AK Parti'den beklenen kopmayı gerçekleştirememiştir. Kendi aralarındaki anlamsız tartışmalarla da ittifakın sinerjisini bozmuşlardır. DP sahada kayda değer bir varlık gösterememiştir. İyi Parti ise milliyetçi muhafazakar kesimde bir gelişme gösterememiş ve CHP'nin ittifak için değişme çalışmalarını suistimal ederek CHP tabanına yönelik hamlelerde bulunmuştur. 6'lı masa dışında ittifaka destek veren HDP ise hem CHP'yi hem de masanın diğer ortaklarını zorda bırakacak çıkışlarıyla saatli bomba gibi masanın altında durmaktadır.

Politikaları iflas edebilir

Kemal Kılıçdaroğlu CHP içindeki problemleri büyük ölçüde aştıktan sonra bu sefer de ittifak içindeki büyük problemlerle yüz yüze kalmıştır. Bu büyük problemi aşabilmesi için CHP içinden kendisi dışında bir aday adayının çıkmaması gerekiyor. Kılıçdaroğlu bunu temin edebilirse, kendi aday olmasa bile Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayının tek seçicisi olma pozisyonunu yakalayabilir. Ancak 2023 seçimlerinde de Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanır ve Cumhurbaşkanlığı sistemi devam ederse, CHP'nin değişmemek için her şeyi değiştirmek politikası iflas edecektir. CHP ve Millet İttifakı bir beş yılı daha bu manevralarla idare edemez... Bu bakımdan CHP değişmeden kalabilmek için, 2023 seçimlerinde muhakkak surette Erdoğan'ı yenecek bir formül üretmek zorunda. Bu yüzden de son düzlükte kendisinin seçimi kazanamayacağı kanaati hasıl olursa Kemal Kılıçdaroğlu, CHP dışından bir aday formülünü yeniden gündeme taşıyabilecektir.

[email protected]