Etik ve siyasetin üç filozofu

Türk, etiğin ‘ilk felsefe’ olduğunda ısrar eden Levinas ile önceliği ‘siyasal’a veren Carl Schmitt’in girdikleri çıkmazların Badiou’nun ‘olay’ kavramıyla aşılabileceğini söylüyor.

Etik ile siyaset arasında çağdaş siyasi düşüncenin yönsemeleri doğrultusunda nasıl bir bağ kurulabilir? Özellikle siyaset felsefeleri ile etikin her ikisinde de önemli bir ayrım olarak görünen “olan” ile “olması gereken” ayrımını aşmak mümkün müdür? Bu ayrımı aşmayı mümkün kılacak yeni kavramlar neler? 

Olana mı ağırlık vermeli, olması gerekenin gerçekleşebilmesi için mi çaba sarf etmeli? Olması gerekende aslında olandan bir pay yok mudur ya da olandan olması gerekene uzanan, olması gereken alanına yol açıcı dolayımlardan söz edemez miyiz?

Etiğin “ilk felsefe” olduğunda ısrar eden “Öteki’nin filozofu” Levinas ile önceliği “siyasal”a veren ve bu kavramı da “dost-düşman” ayrımı üzerinden tanımlayan Carl Schmitt’in bu öncelikleri koruyabilmek adına girdikleri çıkmazlara işaret eden Türk, Badiou’nun “olay” kavramı etrafında geliştirdiği ontoloji sayesinde bu çıkmazların çözülebileceğini ileri sürüyor.

Öteki ve düşman kategoriler

Ancak burada felsefi üretim bakımından Alain Baidou’nun Emmanuel Levinas ve Carl Schmitt’e nazaran günümüze ve güncele daha yakın durduğunu vurgulamalı. Özellikle Levinas ile Schmitt’in düşünce ürettikleri zaman diliminin II. Dünya Savaşı’nın öncesi, esnası ve sonrası olduğu asla gözden kaçırılmamalı. Onların fikir ikliminin dönemin izlerini taşıyacağı hesaba katılmalı. Schmitt’in dost-düşman ayrımı da Levinas’ın “Öteki” kavramı da yaşanana an’a sımsıkı yapışan kavramlar.

Çağdaş siyasetin esinleri

Yine de kitabını (Duygu Türk’ün Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde yapılmış ve kabul edilmiş doktora tezidir) Duygu Türk şu sözlerle genel okura tanıtıyor: “Levinas, Schmitt ve Badiou, çağdaş siyasal düşünceye esin veren ayrıksı konumlara sahipler ve her biri, etik ve siyaset ilişkisini düşünmek için önemli kavramsal araçlar sunuyorlar... Etik ve siyaset bağlamında tüm diğer çağdaş yaklaşımların da içine yerleştirilebileceği çerçevenin sınırlarını belirleyen radikal pozisyonları temsil ediyor ve böylece, bağlamın temel meselelerini düşünebilmek, temel ayrışmaları tespit edebilmek için elverişli bir zemin sunuyorlar. Bu yönüyle çalışma, bu birbiriyle ‘ilişkisiz’ görünen düşünürlerin kuramsal pozisyonlarını ilişkilendirme çabası, üç düşünürü birlikte okuma önerisidir.” 

Öteki, Düşman, Olay, Duygu Türk, Metis, 2013

[email protected]