Filyos, İpek Yolu'nun gözde limanı olmaya aday

Çin, bir yandan diğer ülkelerdeki hammaddeleri ülkesine güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde taşımayı, diğer yandan da aynı hat boyunca ürünlerini ihraç etmeyi amaçlar. Bu nedenle büyük kapasiteli uluslararası limanlar, Çin'in ihracatında eşsiz bir öneme sahiptir. Filyos Vadi Projesi, Çin'in Kuşak ve Yol projeleri kapsamında ciddi dış yatırmalar ya da krediler alabilir ve böylece bölgedeki üretim ve istihdam olanakları daha fazla artabilir.

2023'te 100. yılını kutlayacağımız Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihindeki en büyük beş yatırımından birisi olan Filyos Vadi Projesi, adını da aldığı Filyos nehrinin Karadeniz'e döküldüğü yerde inşa edilmektedir. Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine ait Filyos Belediyesi sınırları içinde yer alan bu mega proje, liman, endüstri bölgesi, demiryolu ve havaalanı gibi pek çok önemli ulaşım imkanları ile fabrikaları içinde barındıracak örnek bir projedir. İnşaatında hemen hemen sona gelinen projenin 2023'te hayata geçmesi öngörülmektedir. Oldukça stratejik bir konuma sahip olan Filyos, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasındaki ticaret olanaklarını geliştirme kapasitesine de sahiptir.

Yeni lojistik merkezi

Yılda 25 milyon ton kapasiteye sahip olacak Filyos Limanı, Türkiye'nin Kuzeye açılan yeni kapısı olacaktır. Halihazırda aktif olarak kullanılan Zonguldak-Filyos-Karabük demiryolu hattına ek olarak demiryolu hattının bir ucunun Ankara'ya diğer ucunun da Sakarya'ya kadar uzatılması proje kapsamındadır ve tüm bu alanda faaliyet gösteren sektörler için Filyos Limanı yeni bir lojistik merkezi olacaktır. Ankara'ya 250 kilometre ve İstanbul'a 350 kilometre mesafe uzaklıkta yer alan Filyos limanına çift şeritli kara yoluyla da ulaşmak mümkündür. Yakın bir tarihte Filyos Havaalanında yapılan iyileştirme çalışmaları ile geniş gövdeli uçaklar da her türlü hava koşullarında havaalanını kullanabileceklerdir.

Filyos Vadisi'nin sadece 350 kilometrelik çevresinde 30 milyonu aşkın nüfus yaşamaktadır ve 80 milyar doları aşkın bir üretim kapasitesi mevcuttur. Ayrıca Filyos Limanı ile Filyos Havaalanı arasında yer alacak Filyos Endüstri Bölgesi'nde savunma sanayisinde kullanılacak silah ve mühimmat araçları, hava ve uzay araçları, tıbbi araç ve gereçleri ile bilgisayar ve elektronik araçlar gibi ileri teknoloji ürünlerini içinde barındıracak yüksek teknolojiye sahip sektörlerin olması planlanmaktadır. Özellikle son yıllarda savunma sanayinde milli teknoloji üretiminde ciddi bir sıçrayış gerçekleştiren ülkemizin gelecek vizyonlarına hizmet edecek yeni teknoloji hamlelerinde Filyos Vadisi hayati bir rol ve sorumluluk üstlenmektedir. Tarihi ve doğasıyla tam bir cenneti andıran Filyos, Türkiye'nin yeni teknoloji üslerinden birisi olmaya hazırlanmaktadır.

Bulunan gaz Filyos'a

Bilindiği üzere, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 17 Ekim 2020'de Zonguldak'ın 150 kilometre açığındaki Tuna-1 Lokasyonunda sondaj yapan Fatih sondaj gemisini ziyaret ederek daha önce 320 milyar metreküp olarak ilan ettiği olası doğal gaz rezervinin 405 milyar metreküpe ulaştığı müjdesini verdi. Fatih sondaj gemisine ek olarak, Filyos Limanı'nda TPOA'ya ait bir alanda kuleleri birleştirilen son nesil Kanuni sondaj gemisi de Türkali-1 kuyusunda yeni müjdeli haberler vermek için sondaj faaliyetlerine başladı. Zengin kömür kaynakları ile kurulduğu günden bugüne dek Türkiye Cumhuriyeti'nin kalkınmasında öncü bir rol oynayan Zonguldak, 150 km açıklarında çıkarılacak doğal gaz ile Türkiye'nin enerji güvenliğinde oynadığı rolü artırarak devam ettirecektir. Hâlihazırda bölgede kurulu olan ve Filyos Vadisine 15 kilometre mesafede yer alan iki büyük termik santralin 3 bin 100 MW mertebesinde kurulu gücü bulunmaktadır. Doğal gazdan üretilecek elektrik sayesinde, Filyos endüstri bölgesinde yatırım yapacak sektörlerin enerji tedariki kaygısı olmayacaktır. Özellikle enerjinin yerinde üretimi ve tüketimine dayanan bu yeni enerji güvenliği yaklaşımı, Filyos Vadisi'nde örnek bir proje olarak hayata geçecektir. Böylece enerjinin transferinde yaşanacak maddi kayıplar da önlenecektir.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Karadeniz'de keşfedilen Doğal Gazın Filyos Limanı'ndan karaya çıkartılacağını ifade etti. Doğal Gazın limandan karaya çıkartılması, depolanması, dağıtımı ve enerjiye dayalı yenilenebilir alternatif malların üretiminde yüksek maliyetli yatırımların da önünü açacaktır. Bu da bölge halkına on binlerce yeni istihdam kazandıracaktır. Doğal gazda neredeyse tamamen dışa bağımlı olan Türkiye'nin bu sayede enerji güvenliğinde önemli bir aşama kaydetmesi ve beraberinde de enerji maliyetlerinde ciddi bir tasarruf etmesi beklenmektedir. Yılda ortalama 50 milyar metre küp doğal gaz tüketen ülkemiz, Karadeniz'den Filyos Limanına ulaştırılacak doğal gaz ile yıllık tüketimin 1/3'ünü kendisi üretebilecektir. Böylece Türkiye, 2023 yılında yenilenecek birçok uzun dönemli doğal gaz enerji anlaşmalarında da ciddi indirimler sağlayabilecektir.

İpek Yolu'na bağlantı

2013'te Çin Devlet Başkanı Şi Jinping tarafından ilan edilen modern İpek Yolu olarak da bilinen Kuşak ve Yol İnisiyatifi, Doğu-Batı hattında kara ve deniz olmak üzere iki ana güzergaha sahiptir. Kara güzergahının "Orta Koridor" olarak adlandırılan kısmında yer aldığı bu kıtalararası projede, Türkiye jeostratejik konumu sayesinde Doğu ile Batı arasındaki ticaret yolu üzerinde hayati bir öneme sahiptir. İngiltere'den Çin'e kadar uzanan demiryolu hattı sayesinde, Çin'den ülkemize ve Avrupa'ya giden mallar, yaklaşık 25 günü bulan deniz yolu taşımacılığını kısaltarak 12 güne kadar indirmiştir. Son zamanlarda karşılıklı demiryolu taşımacılığın artması, bölge ülkeleri arasındaki üretimi ve ticareti de artıracaktır.

Nahcivan Koridoru

Özellikle Nahcivan Koridoru'nun da yakın bir zamanda aktif hale gelmesiyle Avrupa-Avrasya arasındaki ticaret de gelişecektir. Tam bu iki bölgenin ortasında yer alan Türkiye'deki liman taşımacılığının kapasitesi de artacaktır. Ayrıca Çin'in Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamında Pakistan ve İran üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya uzanacak alternatif yeni bir ulaşım yolu projesi üzerinde durmaktadır. Bu yolun faaliyete geçmesi durumunda Türkiye ile Karadeniz'e kıyısı olan diğer ülkeler arasındaki liman taşımacılığının daha da artması beklenmektedir. Bu bakımdan yıllık 25 milyon kapasiteye sahip Filyos Limanı, ülkeler arası taşımacılıkta önemli bir görev üstlenecektir.

Filyos Vadisi Projesi, aslında Çin'in dünyayı örümcek ağı gibi saran projelerinin küçük bir minyatürüne benzetilebilir. Çin'in Kuşak ve Yol ile yaptığı yatırımlara yakından bakıldığında, finansmanı üstlendiği liman projelerine karadan, havadan ve demiryolu ile ulaşım imkanlarını sağlayacak diğer altyapı projelerini bir bütün olarak yürüttüğü görülmektedir. Buna ek olarak bu mega projelerin etrafındaki enerji yatırımlarına da ciddi şekilde krediler verdiği bilinmektedir. Enerji ve hammadde bağımlısı olan Çin, bir yandan diğer ülkelerdeki bu ürünleri ülkesine güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde taşımayı, diğer yandan da aynı hat boyunca ürünlerini ihraç etmeyi amaçlar. Bu nedenle büyük kapasiteli uluslararası limanlar, Çin'in ihracatında eşsiz bir öneme sahiptir. Bu bakımdan Filyos Vadi Projesi, Çin'in Kuşak ve Yol projeleri kapsamında ciddi dış yatırmalar ya da krediler alabilir ve böylece bölgedeki üretim ve istihdam olanakları daha fazla artabilir.

Filyos Çalıştayı

Filyos Vadisi Proje kapsamında Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ev sahipliğinde 12 ve 13 Şubat 2021'de gerçekleştirilen Filyos Çalıştayı, Filyos Vadisi Projesinin coğrafi, ekonomik, teknolojik yönlerini, yatırım ve istihdam imkanlarını ve çevresel etkilerini konu edindi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Mustafa Çufalı başkanlığında organize edilen Filyos Çalıştayı'nda ilgili bakanlıklardan üst düzey yetkililer, mülki idare amirleri, yerel yöneticiler, akademisyenler, ilgili sektör temsilcileri, yatırımcılar ile ulusal ve uluslararası ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcileri yer aldı. Çalıştayda, Filyos Vadisi Projesi kapsamında "yatırım, üretim ve istihdam" yaratacak "enerji, lojistik, elektrikli teçhizat- elektronik ve optik ürünler imalatı, makine ve ulaşım araçları, savunma sanayi imalatı ile Tıp, Diş ve Eczacılık alanlarında yatırım ve üretim" başlıkları altında altı farklı paralel oturumlar düzenlendi. 100'e yakın davetli katılımcının yer aldığı çalıştay sonrasında yayınlanan Filyos Çalıştayı Sonuç Bildirgesi'nde, Filyos Vadisi Projesi kapsamında ileri sürülen düşünce ve öneriler stratejik bir belge şeklinde kamuoyu ile paylaşıldı.

[email protected]