Habbatul bereket

İbni Sina mizaca göre tedavide çörekotunun kullanımını tavsiye etmiştir. Büyük eseri El Kanun fi't-Tıb'da metabolizmayı uyaran ve halsizlik-uyuşukluk giderici tesirinden bahsetmektedir.

"Ölümden başka her derde devadır" dendiğinde hepimizin aklına o minik siyah tohumlar ve acımtırak mis gibi kokusu gelir ... Evimizin önündeki taş fırında Annem ile yaptığımız ekşi mayalı ekmeğin üzerine dökerdik çörekotunu, o kokusu tüm mahalleliyi sarardı. Çökeleğin içine ve birçok böreğin üzerine dökerek tükettiğimiz çörek otu nedense son zamanlarda eski önemini kaybetmeye başladı.

Rahmetli Babam; "Sana fayda verecek şifa yanı başında biter" derdi. Büyüklerimiz yaşadığımız her şeyin bir ruhu olduğuna inandıkları için, doğanın, yaşadıkları yerde yetişen otlarla iyileştirici gücünü insana sunduğuna inanırlardı.

İbni Sina mizaca göre tedavide, özellikle kış aylarında çörek otunun kullanımını tavsiye etmiştir.

Hatırlar mısınız ? Bilmem...

Eskiden sütün ve yoğurdun üzerine çörekotu eklerlerdi. Hatta bu uygulama bereket timsali gelenek haline gelmişti.

20 türü var

Çörekotu bitkisi, ranunculaceae (düğün çiçeğigiller) familyasındandır. Farmakolojik adı nigella sativa l. ve yine black cumin, black seed, fennel flower'dır. Türkçemizde çörekotu, cöcce, cöccem, cüccam, cücem, çöreotu, karaca, karaca occanı, karacaotu, kara çörek, karaçörekotu, otçam, siyah kimyon isimleri ile anılmaktadır. Asya, Orta Doğu ve Akdeniz'de yetişen, bir yıllık, otsu çiçekli bir bitkidir. Acımsı bir tada sahip olan çörek otu, Hint, Orta Doğu ve Batı Asya'da pasta ve çöreklerin üzerine atılarak kullanılır. Toz halinde kullanılabildiği gibi tohumlarının sıkılmasıyla yağı da elde edilir. Nigella cinsi toplam 20 kadar türü bulunmasıyla beraber, içlerinden 14 tanesinin ülkemiz bitki varlığında mevcut olduğu bilinmektedir.

Dünyada çörekotunun, Güney Avrupa, İran, Mısır ve Suudi Arabistan'da geniş çaplı olarak yetiştirilmektedir. Türkiye'de ise Kuzey Anadolu, Akdeniz bölgesi ve Trakya'da tarımı yapılmaktadır. Afyon, Amasya, Trakya, Isparta, İstanbul, Mersin, Gaziantep ve Kahramanmaraş çörekotunun yetiştirildiği başlıca illerdir. Doğal vejetasyon (yabani) olarak Mersin Kars (Tuzluca), Gaziantep, Amasya, İstanbul (Rumeli kavağı-Rumeli feneri), Kahramanmaraş, Kocaeli (Tuzla) ve Siirt doğal florasında görülmektedir.

Kutsanmış tohum

Enfeksiyonlara savaşmada, depresyonla mücadelede ve konsantrasyonu artırmada etkilidir. Kan şekerini düşürerek insülin seviyesini normale çeker. Çörekotu B vitaminin en önemli içeriklerinden B1 vitamini tiamin, B6 vitamini niasin, çinko fosfor, demir, kalsiyum, bakır ve folik asit içerir. Çörekotu içeriğindeki başlıca antioksidan timokinon temel bileşeniyle güçlü bir kanseri önleyici besindir. Ortadoğu ülkeleri içerisinde birçok hastalığa faydası olduğu için "habbat al barakah" ya da "kutsanmış tohum" olarak adlandırılır.

Antikanser ve antiinflamatuar

Çörekotu antioksidan, tümör önleyici, bakteri önleyicidir. Bağışıklık sistemi üzerine uyarıcı tesiri olduğu görülmektedir. Çörekotunun biyolojik aktif bileşikleri arasında, ditimokinon, timokinon, timohidrokinon yer almaktadır. Asıl aktif nitrosötik maddenin ise timokinon olduğu kabul edilmektedir. Günümüz modern tıbbın kâşifi olarak isimlendirebileceğimiz Hipokrat'a göre karaciğer güçlendirme ve sindirim sisteminin sorunlarının ortadan kaldırılması için kullanılmıştır. Bununla beraber, Hipokrat tarafından zehirli yılan ve zehirli akrep sokmaları, eski tümörler, dolama tedavisi, deri döküntüsü, baş bölgesi iltihaplarında ve gribal enfeksiyonlarda kullanıldığından bahsedilmektedir. Modern bitki bilimin temelini attığı kabul edilen Penedius Dioskorides (Anavarzalı/Adana-Kozan) baş ağrısını ve diş ağrısını yatıştırmada, burun tıkanıklarını çözmede, bağırsak parazitlerini atmada çörekotu yağını kullanmıştır. De Materia Medica (Tıbbî Maddeler) ismiyle anılan ünlü kitabında, çörekotu tohumlarının adet düzensizliğini tedavi edici ve süt miktarını arttırıcı tesirinden ve idrar söktürücü özelliklerinden de bahsedilmektedir.

Yapılan çalışmalarda timokinonun antikanser etkisi olduğunu ortaya çıkartmıştır. Mide kanseri için iyileştirici ve engelleyici özelliği olduğu gözlemlenmiştir.

Ölümden gayrısına deva

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (S.A.V) Tıbb-ı Nebevi'sinde çörek otunun genel olarak kullanılmasını tavsiye etmiştir. İslam Peygamberi'nin "Şu kara taneyi (çörekotu) kullanın. Ölümden başka her şeye devadır" hadisi, çörek otunun inançlı bir şekilde ve toplumsal olarak tüketilmesini önemli ölçüde etkilemiştir. Hz. Aişe, Allah'ın Elçisi(s.a.v.)'nden şu hadisi işittiğini söyler:

"Şüphesiz şu habbetü's -sevda(çörek otu), her hastalığa şifadır, samdan başka."

"Ben, Sam nedir?" dedim.

Allah'ın Elçisi(s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Muhakkak ki 'kara habbede (yani çörek otunda)' samdan başka her derde bir şifa vardır. Sam, ölümdür. 'Kara habbe' ise kendisine 'şuniz' denilen 'çörekotu'dur."

"Allah'ın Elçisi(s.a.v.), hastalandığı zaman, bir avuç çörekotu alıp, onu su ve bal ile karıştırıp içerdi."

Halsizlik giderici

Arap/Yunan hekimlerince çörekotu taneleri ve yağı; kaliteli sağlıkta, yüksek ateşi düşürmede, soğuk algınlığında, baş ağrısını dindirmede, romatizmal ve farklı mikrobik enfeksiyon hastalıklarında, bağırsak parazitlerini atmada kullanılır. İbni Sina'nın tıp tarihi olarak önemli bir kabul edilen eseri "Kanun"da çörekotunun metabolizmayı uyaran ve halsizlik-uyuşukluk giderici tesiri bahsedilmektedir. Ayrıca çörekotunun akciğerleri geliştirdiğinden, sindirim kolaylığı sağladığından, toksinleri uzaklaştırıcı olarak fayda verdiğinden, yüksek ateşe karşı yararlı olduğundan, soğuk algınlığı, baş ve diş ağrısını dindirdiğinden, deri hastalıklarına karşı iyileştirici olduğundan, kesik iyileştirme etkisinden ve sürüngen, haşere sokmalarında tedavi yöntemi olarak kullanıldığından bahsetmiştir. Bunun yanında çörekotu yağının vücut ısısını düzenlediğinden bahsedilmektedir.

Kolesterol düşürücü

Bazı araştırmalar, çörek otu yağının kolesterol ve kan basıncını düşürerek kalp hastalıkları riskini düşürdüğünü ortaya koymuştur. Çörek otu takviyesi alan Tip 2 diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerinin düştüğü araştırmalarla saptanmıştır. Düzenli kan şekeri seviyesi ideal kiloyu korumada etkilidir. Çörek otu yağı, yağ asitleri açısından zengindir. Bu sağlıklı yağlar doymamış yağ olan omega 6 ve omega 9'dur. Omega 6, saç büyümesi ve cilt yenilenmesini sağlarken; omega 9 enerji artırır, ruh halini iyileştirmeye yardım eder.

Cildi güzelleştirir

Araştırmalara göre, çörek otu yağı antipsoriatik içeriği sayesinde sedef hastalığı ve akneye iyi gelmektedir. Tıkanmış gözeneklerin açılmasına yardım eder ve yağlı ciltlerde yağ dengesini kontrol eder. A, B ve C vitamini içeren çörekotu yağı, cildin neminin korumasına yardımcı olur. Cilde sağlıklı bir esneklik kazandırır. Sağlıklı yağ asitleriyle birlikte yaşlanmayla belirginleşen yüz çizgilerini iyileştirmeye katkı sağlar. A vitamini, amino asitler ve yağ asitleri cilt hücrelerini yenilemek için birlikte çalışırlar. Çörekotu yağı, zamanla ciltte görülebilen renk değişimlerinin önüne geçebilir. Lekelerin ve kızarıklıkların da görünümünü azaltabilir.

Saç dökülmesi ve canlılığı için de çörekotunun yağının faydalarından bahsedilir. Saç derisinde oluşan pullanmaya ve hassasiyete karşı etkili olduğu bilinir. Yağ üretimini dengeleyerek saçların nemli kalmasına ve beslenmesine yardımcı olduğu söylenir. Yağdaki antioksidanlar serbest radikallerin saçınıza vereceği zararları nötralize edebilir.

Aç karna yenmeli

Çörekotu, yemeklerde, börek ve pasta çeşitlerinde baharat olarak kullanılır. Ağızda acı bir tat bıraktığı için yenilmesi ve sindirimi zordur. Bu yüzden öğütülerek arzuya göre yoğurt veya bal ile karıştırılarak tüketilebilir. İçinde protein bulunduğundan proteinlerin sindirilebilmesi için aç karnına yenmelidir. Çörekotu yağının günde üç kere 1 tatlı kaşığı olarak tüketilmesi önerilmektedir. Sinüzit için çörek otu yağı buruna sabah-akşam 1-2 damla damlatılır. Sağlıklı bir yüz görünümü için bir çorba kaşığı çörek otu yağı ve bir çorba kaşığı zeytinyağı karıştırılarak yüze sürülür. Uyku problemleri için balla karıştırılmış herhangi bir sıcak içeceğe bir çay kaşığı çörekotu yağı eklenip akşamları içilir.

Yan etkileri de var

Böbrek hastalığı olanlar için çörekotu yağı tehlikeli olabilir. Ailesinde böbrek sağlığı ile ilgili problemi olan çörekotu yağı tüketiminden kaçınmalıdır. Aynı şekilde hamile ve emziren kadınların ise çörekotu yağı tüketiminden kaçınması gerekir. Kan sulandırıcı ya da beta bloker ilaç kullanan kişiler çörekotu yağı kullanmadan önce mutlaka doktora danışmalıdır. Bazı kişilerde alerjiye neden olabileceğinden, dikkatli tüketilmelidir. Kusma ve çeşitli mide sorunları yaratabilir. Yine çörekotu yağının veya çörekotu içeren bir jelin uzun süreli kullanımı alerjik tepkilere neden olabilir. Karaciğer ve böbrek yetmezliği olan hastalarda kullanılmamalıdır. Çörekotu kullanımında dozaj miktarı oldukça önemlidir. Sağlık sorunlarına yol açmasa bile her tür gıdada olduğu gibi zarar verici olabilmekte, mideyi rahatsız edebilmektedir. Çörek otunu günde iki gramdan fazla tüketmemiz gerekir.

[email protected]