KIZILELMA

2003-2023 yılları arasında BAYKAR'ın serüveni hiç de öyle kolay olmamış. Sekiz-on kişilik ekip ile hangi engellerin aşıldığını izlerken... Selçuk Bayraktar'ın çözdüğü şifrelerle terörist mayınlarının nasıl etkisiz hale getirildiğini, kimlerle nasıl mücadele edilerek çalışmaların bugüne taşındığını izlerken... hem gözleriniz doluyor, hem de bu mücadele ruhu için bu vatan evlatlarına, onların değerli anne babalarında olan minnetiniz de kat be kat artıyor.

10 Mayıs 2023. Gururla izlediğimiz "Türkiye'nin ilk insansız savaş uçağı olan BAYRAKTAR KIZILELMA'nın ve aynı zamanda BAYKAR'ın 20 yıllık zorlu, milli ve özgün insansız hava aracı geliştirme serüvenini anlatan 'Hedef Kızılelma' belgeselinin galası İstanbul Kongre Merkezi'nde yapıldı. Çok başarılı bir organizasyon ile gösterimin yapılığı üç salon da, hem her yaştan insanımızla dolup taşmıştı hem de gençler, girişimciler, araştırmacılar ve mühendislerin... coşkusuyla çok heyecan vericiydi.

Sıra dışı bir öykü

2003-2023 yılları arasında BAYKAR'ın serüveni hiç de öyle kolay olmamış. Sekiz-on kişilik ekip ile hangi engellerin aşıldığını izlerken... Kar kış demeden, gece gündüz bilmeden, mesai saatleri diye bir kavram olmadan, bugün Türkiye'nin yakaladığı güvenlik ortamı sebebiyle günde 100 bin varil petrol çıkarttığı Gabar'da nasıl test uçuşlarının yapıldığını, Selçuk Bayraktar'ın çözdüğü şifrelerle terörist mayınlarının nasıl etkisiz hale getirildiğini, kimlerle nasıl mücadele edilerek çalışmaların bugüne taşındığını izlerken... hem gözleriniz doluyor, hem de bu mücadele ruhu için bu vatan evlatlarına, onların değerli anne babalarında olan minnetiniz de kat be kat artıyor.

BAYKAR, bugün artık bin 200'ü mühendis olmak üzere 3 bin 500 kişilik büyük bir uluslararası şirket. İnanç, azim, sabır, kararlılık, vatana ve millete duyulan sevda... bir davaya ancak bu kadar yakışırmış. Bu hikayede sadece BAYKAR'ı izlemedik aslında. BAYKAR nezdinde, Türkiye'nin son yirmi yılına şahitlik eden bir öyküyü de izledik. Bugün BAYKAR'ı kendi ürün grubunda, yani İHA-SİHA'larda dünyanın en ileri teknolojili şirketi yapan husus aslında iki aşamalı bir konu.

Birincisi daha mikro düzeyde. Yani şirket ölçeğinde sıradışı yeteneğin bulunup bir araya getirilmesi ve stratejik bir orkestrasyonla yönetilmesi. İkincisi ise daha makro düzeyde. Yani, yetenekli girişim ve oluşumların yeşermesi, bunların güçlü bir büyüme yaşaması, önemli bir piyasa değerine ulaşması ve ihracatla taçlanması için çevik, besleyici ve uzmanlaştıran bir ekosistemin kurulması.

Altyapı ve Ekosistem'in İnşası

İşte şimdi yirmi yıllık serüvenin izdüşümünde 'Türkiye Ar-Ge, İnovasyon ve Girişimcilik Ekosistemi'nindeki gelişmelere de bir göz atalım. Bu aslında, gerçek anlamda bir Milli Teknoloji Hamlesi'nin de analizi niteliğinde. Bugün Türkiye'de 5746 sayılı Kanun kapsamında bin 500'ü aşan Ar-Ge ve tasarım merkezi faaliyet göstermekte. Bu merkezlerin çoğu özel sektör şirketlerinde ve buralarda nitelikli Ar-Ge projeleri yürütülmekte. Ar-Ge ve tasarım merkezleri bugüne kadar 62 binden fazla nitelikli projeyi başlatmakla kalmamış, bunları başarıyla da sonuçlandırmış durumda. Ayrıca halihazırda, 17 binden fazla proje devam etmekte ve sadece devam eden projelere baktığımızda bile, Ar-Ge merkezi başına ortalamada 11-12 projenin düştüğü söylenebilir.

Şimdi biraz da teknoparkalara bakalım. Aslında tekno girişimciliği ve yazılımı tabana yaymak için 4691 sayılı Kanun'dan da güç alarak, bugün Türkiye'nin neredeyse hemen her şehrinde bir teknopark mevcut. Türkiye genelinde faaliyet gösteren 98 teknoparkta yaklaşık 9 bin 100 teknoloji girişimi yenilikçi ürün ve hizmetler geliştirmeye devam ediyor. Yine teknoparklarda geliştirilen projelere baktığımızda ise bugüne kadar 51 bin projenin tamamlandığını, 14 bin projenin ise halen devam ettiğini belirtmek gerekir. İster Ar-Ge ve tasarım merkezleri, ister teknoparklarda faaliyet gösteren teknoloji şirketlerinde olsun, Türkiye'nin toplamda Ar-Ge çalışanı ekosistemi 250 bin nitelikli beyin gücüne yaklaşıyor. Türkiye burada, 2030 yılına kadar 1 milyon nitelikli beyin gücüne ulaşmayı hedeflemiş durumda.

Bütün bu gelişmeler; hukuki altyapılar, vergi istisnaları, üniversitelerin ve teknoparkların tatlı bir rekabetle yarışması ve endekslenmesi aslında Türkiye'de son 20 yılda çok önemli bir teknolojik altyapının kurduğunu gösteriyor. İşte şimdi tam zamanı; kurulan bu altyapıdan yani dikilen ve sulanan fidanlardan ortaya çıkan ağaçlardan meyve toplama zamanı. Şöyle bir bakacak olursak, Türkiye'nin 2022 yılı ihracatında 6,4 milyar dolarlık pay yüksek teknolojiden geliyor. Bu rakam, son 3-4 yılda hızlı bir artışla bu seviyeye ulaştı. Diğer bir deyişle, aynı hızlı artışlarla önümüzdeki 4-5 yılda, haydi diyelim 2030 yılında yüksek teknoloji ihracatının toplam ihracattaki payı yüzde 15'lere gelebilir. Yani, 400-450 milyar dolar ihracata ulaşan Türkiye'nin 60-80 milyar dolar yüksek katma değerli ürün ihracatı yapması kuvvetle muhtemel görünüyor.

Tabii, bu gelişmelerin arkasında yine hemen her şehirde kurulan (şüphesiz ki nitelik artışı sağlanmalı) 209 üniversitenin ve bu üniversitelerde TTO'larda, teknoparklarda yürütülen 80'den fazla kuluçka merkezi ve 60'tan fazla hızlandırma programı önemli bir işlev yapmakta. Türkiye, aynı 20 yıllık süreçte GSYİH'sinden yüzde 0,2 (yani sadece binde 2) oranında payı AR-GE harcamasına ayırırken, bu oran milli hasılanın dolar bazında 4 kat arttığı bir ortamda yüzde 1,40'a ulaşmış durumda. Yani, AR-GE'ye harcanan mutlak dolar değeri 28 kat (4*7)artmış.

Takoz

Bütün bu gelişmelerin bize söylediği en önemli mesajı BAYKAR Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar 'takoz' antolojisiyle vurguluyor. Diyor ki, 'Savunma sanayii ve havacılık çok multi disipliner ve sofistike sistemler gerektiriyor. En yüksek seviyede performans gerektiren bu alanda her gün ve her an karşımıza sonsuz teknik problem çıkıyor. Ama inanın, bu teknik ve zor problemleri çözmek bizim yetkinliğimiz dahilinde. Biz büyük bir şirket, hatta büyük bir ekosistem olarak bunun üstesinden gelebiliyoruz.

Ama en zoru; toplumdaki belli odakların ve anlayışların Türkiye'de milli ve yerli olarak bir şeylerin yapılamayacağını düşünen ve yapmaya çalışanlara takoz olan zihniyetidir, kültürüdür'. İşte, Türkiye'nin istikrarlı bir siyasete sahip olması ve sürdürülebilir bir anlayışla ekosistemi her daim geliştirmesi bu açıdan son derece önem arz etmekte. Aksi taktirde Türkiye düşmanları her daim içeriden buldukları ve bulabilecekleri fondaşlarıyla takoz iklimini geri getirebilir.

Devrim nasıl yapılır?

BAYKAR, sadece dünyanın en iyi İHA-SİHA'larını yapmadı. BAYKAR, sadece beşinci kuşak insansız savaş uçağı olan KIZILELMA yapmaya da niyetlenmedi. BAYKAR, sadece milyonlarca Türk gencine TEKNOFEST'i hediye etmedi. BAYKAR, aynı zamanda adeta Türkiye'ye enjekte edilmiş bir hastalık olan öğretilmiş çaresizliği yırtıp atma konusunda bir zihinsel devrim yarattı. Gelin, birilerinin dokunmak istediği şu TEKNOFEST'e de sayılarla bakalım:

2018'de 4000, 2019'da 17 bin, 2020'de 20 bin takımın başvurup yarıştığı TEKNOFEST, 2021'de 45 bin, 2022'de 154 bin ve bu yıl 2023'te ise 332 bin takımın buluştuğu, eğitim aldığı, birbiriyle etkileşime girdiği öğrenerek ve kendisini geliştirerek yarıştığı müthiş bir platform... Size takım sayılarını verdim ama, TEKNOFEST'e katılan gençlerin sayılarına da bakalım derseniz veriler şöyle: 2018 yılında 20 bin yarışmacı gencimiz, 2022'de 600 bine, evet sıkı durun 2023'te ise 1 milyona ulaştı ve aştı.

Keyifle gidip izlediğim, Nisan ayında düzenlenen 2023 TEKNOFEST'i Atatürk Havaalanı'nda büyük bir başarı ve coşkuyla gerçekleştirildi. Çok net söylemek lazım ki, TEKNOFEST bugün dünyadaki eşdeğer programları ile kıyaslandığında hem en büyük, hem de en başarılı ve kapsayıcı program olarak Türkiye'nin çıkarttığı bir marka olarak bizleri gururlandırıyor.

Bütün bu markalar, gayretler, rekabetçi ürün ve hizmetler Türk girişimcisinin, mühendisinin, teknisyeninin, işçisinin emeğidir, alın teridir. Bu birikimi korumak ve istikrarlı bir şekilde büyüterek gelecek nesillere aktarmak hepimizin asli vatandaşlık görevi olmalıdır. 'Hakk'ı üstün tutmak' hepimizin yaşam gayesi olmalıdır.

[email protected]