Mevlana'yı tanımayan ya da yanlış tanıyanlar buraya!

Hz. Mevlana'nın hayatı, eserleri ve yolu hakkında doğru, açık ve anlaşılır olma hedefiyle yazılmış makaleleri bir araya getiren 'Mevlana Celaleddin Rumi Hakk'a Daveti' başlıklı kitabın hedef kitlesinin Hz. Mevlana hakkında hiçbir şey bilmeyip öğrenmek isteyenler kadar yanlış şeyler bilenlerden oluştuğunu vurgulamalı.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ifadesiyle ansızın bastıran kar fırtınalarının sona erdirdiğini düşünebileceğimiz Anadolu'daki Selçuklu rönesansının zirvesini teşkil eder 13. Yüzyıl ve bilhassa Sultan 1. Alaeddin Keykubad dönemi. 1207 yılında Horasan'ın Belh şehrinde doğan ve babası Bahaüddin Veled ile birlikte epey uzun bir maceradan sonra 1228'de geldiği Konya'da 1273'te vefat eden Mevlâna Celaleddin Rumi, "Anadolu irfanı"nın en önemli ilmeği ve en tanınan ismidir handiyse. Divan-ı Kebir, Mesnevi-i Manevi, Mecalis-ü Seb'a, Fihimafih gibi eserleriyle bilinen Hz. Mevlana'nın ölümünün ardından oğlu Veled Sultan'ın kurumlaştırdığı Mevlevilik, Anadolu'da ortaya çıkan sufi hareketlerin en ünlülerinden biri ve Anadolu kültürünü olduğu kadar sanatı ve siyasetini de derinden etkilemiş bir tarikattır.

Hakkında yanlış bilinenler

Hz. Mevlana'nın hayatı, eserleri ve yolu hakkında doğru, açık ve anlaşılır olma hedefiyle yazılmış makaleleri bir araya getiren Mevlana Celaleddin Rumi Hakk'a Daveti başlıklı kitabın hedef kitlesinin Hz. Mevlana hakkında hiçbir şey bilmeyip öğrenmek isteyenler kadar yanlış şeyler bilenlerden oluştuğunu vurgulamalı.

Kitabın Hz. Mevlana'nın hayatını konu edinen ilk bölümünde onun yaşadığı dönem, içinde bulunduğu kültürel ortam, çağdaşı olduğu alim ve sufiler, üstad ve rehber seçtikleri, hemdemleri ve yakın çevresindekiler ele alınıyor. Vefatı ve oluşturduğu etkilerin yanısıra eserlerinin içeriğine ilişkin makalelerin de olduğu ilk bölümde Mevlevilik ile Mevlana'nın dünya kültürüne yaptığı katkı da ele alınıyor.

İkinci bölümde Mesnevi-i Manevi ile Divan-ı Kebir'i tanıtıcı bilgilere yer veren makalelerde ayrıca en çok tanınan ve okunan bu eserlerdeki bazı bölümlerin şerhi de yer alıyor. Özellikle pandemi dolayısıyla sağlığın güzelliğini gençliğin güzelliğiyle birlikte zikreden bir beyitin şerhinin ilgi çekici olduğunu vurgulamalı. Hz. Mevlana'nın yolunu, İslam ve tasavvuf anlayışı ele alan üçüncü bölümdeki makalelerde ise İslam hakkındaki bilgilerden tasavvufun gelişimine dair bilgiler yer alırken ayrıca seyr ü süluk, nefs, ruh, mürid, mürşid, velayet, çile, tevhid gibi tasavvufun özünü anlatmaya dönük olarak kullanılan kavramlar gerek diğer mutasavvıfların gerekse Hz. Mevlana'nın eserlerinden yapılan iktibaslarla anlatılıyor.

Mevlevilik kültürü

Ahmet Hamdi Tanpınar, Nureddin Topçu, Sezai Karakoç, Mehmed Kaplan gibi yazarların Mevlana ve Mevlevilik kültürü ile ilgili eserlerinden Albert Einstein, Sigrid Hunke gibi Batılı bilim adamlarından da alıntıların olduğu kitapta birçok ayet ve hadis de özellikle bölüm başlarında zikrediliyor. Bu alıntıların kendilerini takip eden başlıklarda anlatılan konuyla da yakın bir uyum göstermesine dikkat edilmiş.

Mustafa Kara ile Hülya Küçük'ün ortaklaşa hazırladığı ve Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından basılan kitapta makaleleriyle yer alan isimlerden bazıları ise şöyle: Yakup Şafak, Selman Karadağ, Sezai Küçük, Süleyman Gökbulut, Adnan Karaismailoğlu, Bilal Kuşpınar, Mahmut Erol Kılıç, Mutluhan Taş.

Mevlana Celaleddin Rumi Hakk'a Daveti haz. Mustafa Kara-Külya Küçük Konya Büyükşehir Belediyesi 2021

At üstünde bir imparatorluk: Moğollar

Moğollara dair yazdığı kitap ve makalelerle tanınan Timothy May'in imparatorluk öncesi Moğolistan'ın vaziyetinden Cengiz Han'ın yükselişiyle birlikte Moğolistan'ın birleşmesine, Moğolların Moğolistan'dan çıkışından imparatorluğun kurumları ile Ögedey'in ve Güyük'ün saltanatına Möngke ve Tuluyoğulları devrimininden Yuan İmparatorluğu'na birçok konu yer alıyor. İlhanlıları ve Çağatay uluslarını, Altın Orda devletini, Moğolların Müslüman dünyada oluşturduğu kaygıyı ve onlarla olan ilişkilerini irdeleyen kitabın son bölümü ise Cengiz Hanedanı'nın çöküşünü anlatıyor. Moğolların şamanları, okçuları, düğün alayları, yemek kültürleri, yasaları, idari krizleri, saray entrikaları, mimari yapıları ve askerî stratejileri kitabın ilgi çekici temaları arasında yer alıyor.

Moğol İmparatorluğu, Timothy May, çev. Ülke Evrim Uysal, Kronik, 2021

Düşünce sistemleri tarihçisinin düşünceleri

Frédéric Gros, taşralı bir burjuvanın çocuğu olarak hayata gelen Michel Foucault 20. yüzyılda öne çıkan isimler arasında sosyal bilimlerin bütün alanlarına sızan yeni kavramlar, yeni bakışlar ve düşünceler sunarak ilginç bir yer tutar. Siyasal olaylara da kayıtsız kalmadığını bildiğimiz Foucault'nun dışlanan delilikten kapatma mekânı olarak hapishaneye, cinselliğin tarihinden öznelleştirme pratiklerine, biyopolitikadan yönetimselliğe çeşitli kavramsal izleklerini ele alarak arkeolojisini irdeliyor. Hapishanenin Doğuşu'ndan Kelimeler ve Şeyler ile Söylemin Düzeni'ne Bilginin Arkeolojisinden Cinselliğin Tarihi'ne Foucault'un entelektüel tarihe kazınmış eserlerini anlamada biyografik ayrıntıların önemini gözeten bir çalışma.

Michel Foucault, Frédéric Gros, çev. İsmet Birkan, İletişim, 2021

@uzakkoku