Millet bahçeleri için sanat, tasarım, tarım atölyeleri projesi  

Prof. Dr. Ömer Özyılmaz/ İAÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi 
26.01.2019

Hem yeni yapılacak park ve bahçeler, hem de mevcutlara eklenecek belli fonksiyonlarla tüm park ve bahçeler, sanat, tasarım atölyelerine ve tema parklarına dönüştürülebilir... Hızla yapımına başlanan millet bahçeleri, özellikle bu fonksiyonları içerebilir ve hatta içermelidir. 


Millet bahçeleri için sanat, tasarım, tarım atölyeleri projesi  

Şehrin gürültülü, hızlı ve yorucu hayatına biraz ara verip, pratik bir şekilde dinlenmek için çeşitli alternatifler geliştirilmiştir. Bunlardan bir tanesi de şehirlerin belli yerlerinde özellikle belediyelerin yapıp halkın hizmetine sundukları parklar ve bahçelerdir. Yeşillikleri ve temiz havasıyla bu bahçeler, yıllardan beri, pek çok fonksiyonu icra ederek her yaştan insana hizmet vermektedir. İnsanlar da hem dinlenmek, hem de şehrin stresli havasından, biraz olsun uzak bir şekilde daha hoş zamanlar geçirmek için bu bahçelere akın akın gitmektedir. Başta belediyeler olmak üzere, kimi kuruluşlar da park ve bahçe yapmak hususunda güzel bir çaba içerisindedir. Halkımız da tabii olarak bunları ilgili kuruluşlardan beklemektedir.

Sayın Cumhurbaşkanımız, 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce getirmiş oldukları teklifle hem bu park ve bahçelerin ölçekle-rini büyüttü, hem de onlara yeni fonksiyonlar ekledi, Zira Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘millet bahçeleri’ projesi, hem alan olarak, hem de fonksiyon-ları bakımından öncekilerden çok daha ayrı, çok daha görkemli ve çok daha özgündür.

Bizim de bu alanda, özellikle 2019 belediye seçimleri öncesinde gündeme gelmesini istediğimiz bir projemiz var: Sanat, Tasarım Atölyeleri ve Tema Parkları. Hem yeni yapılacak park ve bahçeler, hem de mevcutlara eklenecek belli fonksiyonlarla tüm park ve bahçeler, sanat, tasarım atölye-lerine ve tema parklarına dönüştürülebilir... Hızla yapımına başlanan millet bahçeleri, özellikle bu fonksiyonları içerebilir ve hatta içermelidir.

‘İyi tüketiciler’

Bu proje niçin ve hangi gerekçelerle ortaya çıktı? Bunun üç temel gerekçesi vardır:

1- Ülkemiz hızlı bir değişim içerisindedir. Bu değişim esnasında, mevcut bazı uğraşlar ya da kurum ve anlayışlar, doğal olarak ortadan kalkıyor. Bazen onların yeri yenileri ile dolduruluyor, bazen de boş bırakılıyor. Toplum kendi kültür kodlarıyla bir şey eklemediği yerlerde, hayat durmuyor, oralara ‘dışarıdan’ uygun olan ya da olmayan eklemeler yapılıyor. Bu dışarıdan eklenenlerden birisi de çocuk ve gençlerimizin telefon ve bilgisayar-larla aşırı derecede meşguliyetleridir.  

2- Bilgi Çağ çağımız artık hızlı ve sürekli yeni şeyler üretme ve inovasyon yoluyla, ürünlerini toplumlara arz etme çağıdır. Üretme ve inovasyon yoluyla, ürünlerini topluma sunma, çok ciddi bir birikimi, bilgiyi, düşünme ve yenilik üretme gücünü ve rekabeti gerektirmektedir. Artık toplumlar, özellikle eğitim yoluyla bütün insanlarının düşünen ve üreten insanlar olmalarını bekliyor ve istiyor. Bunu başarabilen ülkeler, ilerleyip kalkınıyor, diğer ülkelere her yönden fark atıyorlar. Bilgi Çağı kurumları da, geleneksel kurumlardan, tasarım, üretim teknolojileri, üretim ilişkileri, ürün türü ve pazarlama bakımından farklılık gösterir. Yönetimler de bilgi, fikir ve yenilik üreten yapılar olmağa doğru gitmektedirler.

3- İnsan vücudu, fiziksel aktiviteye ve hareketli olmaya göre tasarlanıp yaratılmış bir makine gibidir. Her yaşta özellikle fiziksel anlamda aktif olmak, vücudumuzun hem gıdası, hem de gelişimi için olmazsa olmaz şartlardandır. Çocukluk ve gençlik döneminde bu, daha çok böyledir. Çocuk-lar ve gençlerin daha çok oynamaya, oynarken hem terlemeye, hem enerjilerini boşaltmaya, hem de yine bir şeyler yapmaya ya da bir şeyler üretme-ye ihtiyaçları vardır. 

Yeşil alanda bilgi evleri

Proje, hem çocukların ve gençlerin pasif ve edilgen olarak her türlü yönlendirilmeye açık bir halde oynadıkları bilgisayar oyunlarından kurtarıl-malarını, hem de aktif ve sağlıklı bir şekilde düşünen, üreten ve bunu diğer insanlarla paylaşan bir insan olmalarını sağlamayı hedeflemektedir. Özetle proje, mevcut park ve bahçelere ya da bundan sonra yapılacaklara, özellikle çocuk ve gençler için yeni fonksiyonlar eklemeyi önermektedir. Bu fonksiyonlar:

Sanat Atölyeleri: Sanat atölyeleri, çocuk ve gençlerin yaratıcılık ve becerilerini ortaya koyabilmelerine imkân tanınması ve sosyal açıdan da ge-lişimlerine katkı sağlanması amacıyla kurulur. Sanat atölyeleri, katılımcıların, atölye ortamında, her türlü görsel materyali kullanarak, sanat yoluyla kendilerini ifade etmelerine imkân sağlar. Çocuklar ve gençler, masraflarının belediyelerce karşılanacağı bu atölyelerde, çok rahat bir şekilde resim, yazı, boya, ebru, tezhip ve müzik gibi sanatsal faaliyetleri, bizzat kendileri icra edebilmelidir.

 2- Tasarım Atölyeleri: Tasarlamak, bir şeyin nasıl gerçekleşebileceğini düşünmek, canlandırıp, biçimlendirerek hazırlamak ve onu zihinde oluş-turmaktır. Bugün maalesef okullarımızda çocuklarımıza aktardığımız bilgileri kullanma, bunlardan yeni bilgiler üretme, bu bilgilerle hayatı ya da hayatın bir bölümünü yeniden düzenleme, hayata dair yeni bir anlayış, hizmet ya da ürün üretme bilinç, bilgi ve gücünü veremiyoruz. Pek çok ülke-nin okullarında okutulan bilgilerden çok daha fazlasını, bizim çocuklarımıza öğretmekteyiz. Ancak hayata baktığımızda, hep onlar üretici, biz ise, sadece ‘iyi tüketiciyiz’. Tasarım atölyelerinde, belli oranda da olsa, bu olumsuz çemberi kırabileceğimizi düşünüyoruz. Çocuklara ve gençlere, kendi-lerinin, herhangi bir alanda, basit de olsa bir şeyler tasarlamalarına ve yeni fikir, ürün ve yöntem geliştirmelerine imkân hazırlanmalıdır.

3- Tema Parkları: Belirli ilgi ve yeteneklere hitap etmek üzere, geniş bir alana yayılmış, bir kurgu çerçevesinde açık ve kapalı alanlarda yer alan, farklı yaşam ve eğlence tesislerinden oluşan merkezler tema parkı olarak tanımlanır. Tema parkları, genelde her türlü yaş aralığına ve kalabalık insan gruplarına hitap eder. Belli tema parklarında ya da belli parkların belli bölgelerinde belli yaş gruplarına hitap eden temalı (konulu) etkinlikler de düzenlenebilir. Tema parklarını, lunaparklardan ayıran özellikler vardır. Tema parkları, ziyaretçileri bir fikrin, bir düşüncenin, bir faaliyetin ve bir hikâyenin içine sokmaya ve o düşünce, faaliyet ya da hikâyenin bir parçası haline getirmeye çalışır. Tema parkları, eğlencenin yanında bilim, kültür, teknoloji, tarih ve sanat dallarına daha çok yer ve ağırlık verirler. Genel kullanımda su parkları, (park ve bahçe içinde tasarlanmış) tarlalar, hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri, doğal yaşam alanları, akvaryumlar, buz parkları, dinazor parkları vb. parklar, tema parkı olarak adlandırılır. Biz proje-mizle, mevcut ya da yeni yapılacak park ve bahçelere, yukarıda sayılan temalardan bir ya da bir kaçını, ama özellikle de  (park ve bahçe içinde tasarlanmış) tarla temalı park yapılmasını öneriyoruz. Burada özellikle mevsimsel olarak, çocukların ve gençlerin o tarlada bir efor sarf etmelerine, tarlayı hazır hale getirerek bir şeyler ekmelerine, bu ekimin ürün sürecini yaşamalarına, o süreçte neler yapmaları gerektiğini görmelerine, sürecin sonu-na kadar beklemeyi öğrenmelerine, sonunda ürünlerini görmelerine ve ona sahip çıkmalarına fırsat vermek gerekir.

Hem sanat, hem tasarım atölyeleri, hem de tema parkları, mevcut ya da yapılacak olan park ve bahçelere geleceğimiz açısından çok önemli fonksiyonlar getirecektir. Çocuklarımız ve gençlerimiz buralarda tasarlayan ve üreten olmayı deneyimleyerek özgün üretim moduna geçecektir. Bele-diyelerin bilgi evleri bir bakıma daha da geliştirilerek herhangi bir sokaktaki binadan alınıp parkın içine taşınmış olacaktır. Bilim Sanat Eğitim Mer-kezleri de yine daha geliştirilmiş bir şekilde park ve bahçelerde, daha özgün ve daha kaliteli hizmet vermeye başlayabilecektir. Yani özetle gençler artık bir binanın bir iki katında sıkışmış bir vaziyette değil, geniş yeşil alanlarda olacak, hem oynayıp, eğlenecek, hem sanat ya da tasarım atölyele-rinden yararlanacak, hem de tema parkında üretim yapabilecektir. Bu projenin çok önemli bir yararı da belediyeleri doğrudan eğitim sisteminin içine çekecek olmasıdır.

[email protected]