Musk'ın gündeme oturan paylaşımında saat kaç?

Zekice bir tweet atıp Daniel 2:39`u arka plana gizli mesaj olarak sıkıştıran (tarihçiler dahil birçok kişiyi ters köşe yaparak) Elon Musk`un bunu bilmemesi yani Daniel Bab 7`den haberdar olmaması düşünülemez. Musk Yunanlara hitaben: ‘Siz kendinizi Büyük İskender gibi görüp eski şaşaalı günlerinizi anıyorsunuz. Türklere meydan okurken geçmişteki başarılarınıza/kahramanlıklarınıza güveniyorsunuz. Lakin o şaşalı günleriniz mazide kaldı. Kale kapısının bilinçli olarak Türklere açıldığı bahanesi ile kendinizi avutmayın.' demiş olabilir mi?

Haftayı Elon Musk`un İstanbul fethi üzerine paylaştığı bir karikatürü tartışarak geçirdik. Twitter Yunanlılar ve Türkler arasında bir meydan savaşına dönüştü. Tarihçiler dahi katıldı bu savaşa.

Karikatürün şifreleri

Teknoloji çağında, özellikle sosyal medyanın bu kadar yaygın kullanıldığı günümüzde savaşlar artık sanal ortamda da veriliyor. Savaşmayı seven ve savaşçı bir kültürden gelen biz Türklerin de bu savaştan geri kalması haliyle düşünülemezdi. Saldırdık Musk`a ve Yunanlılara...

Hemen hemen çoğunluk karikatürdeki "Did I lock the gate" (kapıyı kilitledim mi?) cümlesine takılıp bence Musk`un asıl ifade etmek istediği mesajı gözden kaçırdı. Bu sebeptendir ki savunmacı bir refleks ile karşı saldırıya geçtiler. Peki Musk`un karikatürde vermek istediği asıl mesaj ne idi? Bu yazımızda karikatürün şifrelerini çözüp analiz etmeye çalışacağız.

Musk`un karikatüründe ön planda 'kapı' vurgusu görünse de asıl mesaj Bizans askerinin (Bizans ifadesinin problemli ve tartışmalı olduğunun farkında olmakla birlikte toplumumuzda oturmuş bir karşılığı olduğundan kullanmayı tercih ettim) yatağının yanındaki saattir. Karikatürdeki şifreli verilmek istenen mesaj, saatin gösterdiği 2:39 rakamıdır ki Eski Ahit'ten Daniel Kitabı 2:39`a işaret eder:

Kıyamet yorumlarında ana kaynak

Daniel 2:39`un tefsirine başlamadan önce şu önemli bilgiyi hatırlatmakta fayda vardır. Daniel kitabı belki de Kitab-ı Mukaddes'in en tartışmalı ve en çok yorumlanan kitaplarından birisi olmaktadır. Çağlar içerisinde ihtiyaç doğrultusunda farklı tefsirleri yapılmış, farklı bakış açıları ile yorumlanmıştır.

Özellikle İslam'ın ve dahi Türklerin tarih sahnesinde yükselişi ile birlikte (Hristiyan dünyasına karşı) Ortaçağ ve Erken Dönem Batılı Hristiyan düşünürleri Daniel kitabını gelecek/kıyamet alametlerini yorumlamada ana kaynaklardan birisi olarak kullanmıştır.

Dikkatinizi çekmek istediğim bir diğer husus ise Elon Musk`un sadece Daniel kitabından bir kısmı paylaşmış olmasıdır. Tweet`inde tam olarak neyi kastettiğini kendisi bilmekle birlikte biz burada Daniel kitabının bütünlüğünü göz önüne alarak 2:39`da geçen manayı açıklamaya çalışacağız. Yani pasajın önü arkasını nazara alarak ve diğer bab`lar ile bir bütünlük içerisinde okuyarak. Sanırım bu şekilde Daniel kitabında geçen bu cümleyi açıklarken ne demek istediğim daha iyi anlaşılacaktır.

Uyku kaçıran rüya

Hikâye Babil kralı Nebuchadnezzar`ın gördüğü bir rüya ile başlamaktadır. Gördüğü rüyanın tesirinde kalan Nebuchadnezzar`in uykuları kaçar ve kahinlerini, astrologlarını çağırır ama kimse tevil edemez (2:10-11). Bunun üzerine öfkeden deliye dönen Nebuchadnezzar Babil`deki bütün bilge insanların (kâhin, astrolog, büyücü vs.) öldürülmesini emreder (2:12-13). Daniel kendisini öldürmek için gelen kralın muhafız alayının komutanından rüyayı tevil etmek için süre ister (2:14-16). Daniel`e gece rüyasında Nebuchadnezzar`ın gördüğü rüyanın tevili Tanrı tarafından ilham edilir (2:19). Daniel Nebuchadnezzar`ın huzuruna çıkıp rüyasını tevil eder (2:31-35):

31." Ey kral, düşünde önünde duran büyük bir heykel gördün. Çok büyük ve olağanüstü parlaktı, görünüşü ürkütücüydü. 32. Başı saf altından, göğsüyle kolları gümüşten, karnıyla kalçaları tunçtan, 33. bacakları demirden, ayaklarının bir kesimi demirden, bir kesimi kildendi. 34. Sen bakıyordun ki, bir taş insan eli değmeden kesilip heykelin demirden, kilden ayaklarına çarparak onları paramparça etti. 35. Demir, kil, tunç, gümüş, altın aynı anda parçalandı; yazın harman yerindeki saman çöpleri gibi oldular. Derken bir rüzgâr çıktı, hiç iz bırakmadan hepsini alıp götürdü. Heykele çarpan taşsa büyük bir dağ oldu, bütün dünyayı doldurdu.

Tweet'te geçen kısım

Buradan sonra Musk`un tweet`inde bahsettiği kısma geliyoruz; Daniel 2:39:

"Senden sonra senden daha aşağı durumda başka bir krallık çıkacak. Sonra bütün dünyada egemenlik sürecek tunçtan üçüncü bir krallık çıkacak."

Tefsircilerin ekseri bu cümleleri Babil krallığından sonra gelen egemen krallıklar çerçevesinde izah etmişlerdir. Yani birinci krallık Babil, ikincisi Med-Pers (Persler Medleri işgal ettiği için daha baskın), üçüncüsü Yunan (Büyük İskender) ve son olarak dördüncü krallık da Romalılar. Hikâyede bahsedilen her bir madde/maden bir krallığa işaret etmektedir; Altın Babil`e, Gümüş Pers`e, Bakır Yunan'a ve Demir Roma`ya.

Elon Musk tweet`inde sadece 2:39`da Yunanlılara işaret eden kısmı aktardığı için bir Yunan hakimiyetinden bahsetmiş olabileceği akla gelebilir. Lakin, 'kapı' ile alakalı bir gönderme de yaptığından (işte burada 'kapı' ikincil mesaj olarak devreye giriyor) benim şahsi görüşüm Musk`un mesajının bu yönde olmadığı yönündedir. Zaten paylaşılan pasajın öncesi ve sonrası görüşlerimi destekler mahiyetedir. Büyük İskender'in krallığı yıkılmış, yerini Roma almıştır. Üstelik Roma dahi yıkılmıştır. Bu sebepten Musk`un mesajını tweet`inde aktardığı 1453 yılı üzerinden okumak onun asıl ne demek istediğini anlamak açısından önemlidir.

Roma'dan çıkacak krallık

Arzu ederseniz Daniel kitabinin 7`inci bab`ını da kısaca analiz edelim. Zira ancak kitap bütünlüğü içerisinde değerlendirilse Musk`un aktardığı cümle anlam kazanabilir. Daniel kitabınon 7`inci bab`ı yine yeryüzünde ortaya çıkacak dört krallıktan bahsetmektedir (özellikle 7:17-24 önemli). Dördüncü krallık olan Roma`dan ise başka bir krallık ortaya çıkacaktır, tıpkı Daniel 2`inci bab`a benzer şekilde. Ortaçağ ve Erken Dönem Batılı Hristiyan ilahiyatçılar Roma`dan çıkacak bu krallığın Türkler olduğu görüşündedir. Özellikle Martin Luther`in bu hususta detaylı tefsirleri mevcut bulunmaktadır.

Modern tefsirler Elon Musk`un karikatürüne koyduğu 1453 tarihi sebebiyle analizimizin dışındadır. Zira, Musk`un 1453 İstanbul'un fethini referans olarak koyması bizleri zaman aralığı açısından bağlamaktadır. Dolayısıyla Daniel 2:39`u da yine bu zaman aralığında gerçekleşen hadiseler çerçevesinde değerlendirmeye bizleri mecbur bırakmaktadır.

Yazımın başında da ifade ettiğim gibi tweet`inde vermek istediği asıl mesajı ancak Elon Musk bilebilir. Lakin bendeniz Kilise tarihçisi vasfı ile meseleyi teoloji ve tefsir bilimi açısından izah etmeye çalışmaktayım.

Şunu da ifade etmeliyim ki Musk`un tweet`inde Fatih Sultan Mehmed`in ve dahi Türklerin başarısını küçük görme kesinlikle yoktur. Zaten ifade ettiğim gibi 'kapı' ikinci derece de önem arz etmektedir. Kapı ile alakalı cümle ancak birinci mesaj olan 'saati' açıklama ve ona destek niteliğinde karikatüre konmuştur ve o doğrultuda okunmalıdır.

Bu bakış açısı ile Musk birkaç mesaj vermiş olabilir. Büyük İskender'e atıf yapıp muzaffer olacaklarını kastetmiş olabilir mi? Bence zayıf bir ihtimal zira Daniel kitabının bütünü okunduğunda hem üçüncü krallık (Yunan) yıkılıp yerine dördüncü krallık geliyor (Roma) hem de o dördüncü krallık içerisinden başka bir krallık yani Türkler çıkıyor (Daniel kitabı bab 7). Zekice bir tweet atıp Daniel 2:39`u arka plana gizli mesaj olarak sıkıştıran (tarihçiler dahil birçok kişiyi ters köşe yaparak) Musk`un bunu bilmemesini yani Daniel Bab 7`den haberdar olmaması düşünülemez. Hatta 'kapı' hikayesinin tarihsel bir desteğinin olmadığını göz ardı etmesini de ihtimal dışı görüyorum. Zira uzmanlar, araştırmacılar harici çoğu kişi Daniel kitabı ile ilgilenmez. Karışıktır, anlaması zordur.

Bu sebepten (yukarıda izah ettiğim açıklamalar doğrultusunda) Elon Musk`un ne demek istediği hakkında bazı tahminlerde bulunalım. Yunanlılara hitaben: 'Siz kendinizi Büyük İskender gibi görüp eski şaşalı günlerinizi anıyorsunuz. Türklere meydan okurken geçmişteki başarılarınıza/kahramanlıklarınıza güveniyorsunuz. Lakin o şaşalı günleriniz mazide kaldı. Kale kapısının bilinçli olarak Türklere açıldığı bahanesi ile kendinizi avutmayın.'

İşte burada tweet`deki 'kapı' mesajı dikkate alınabilir ancak benim şahsi görüşüm yukarıda da ifade ettiğim gibi Musk`un mesajı kapının gerçekten açık veya kapalı olması ile doğrudan alakalı değildir. Yani tarihsel bir hataya düşmüyor. Malumunuz Yunanlılar (daha doğru bir ifadeyle kapı hikâyesine inanlar diyelim) Türklere yenilmeyi gururlarına yediremedikleri için böyle bir efsaneye sıkısı sıkıya sarılmışlardır. Döneme ait hiçbir görgü şahidi kaynak da zaten bu tarz bir bilgiden bahsetmez (Doukas görgü şahidi değildir).

Sonuç olarak şunu ifade edebilirim ki: kanaatimce Elon Musk Yunanlıları argo tabirle 'tiye' almış, eski şaşalı günlerinize özenip Türklere meydan okumayın demek istemiştir. Zira Daniel 2:40-41`de Büyük İskender'in şaşalı krallığının yerini Roma almış, Daniel bab 7`de (15yy ve 16yy Hristiyan ilahiyatçılarına göre) Roma'nın yerine ise Türklerin hakimiyeti başlamıştır.

[email protected]