Türkiye, Yemen krizi için ne yapabilir?

Kaşıkçı cinayeti, İslam dünyasında ve dünya çapında Suudi Arabistan imajının büyük ölçüde bozulmasına neden oldu. Suud imajını düzeltmek için yeni politik vizyonlar geliştirme gayretinde. Türkiye, Suudi Arabistan’ı Yemen’deki savaşın durdurulmasında rol oynayabileceği konusunda ikna etmeyi başarırsa bu çözümün başlangıcı olur.

Türkiye, Yemen’i hiçbir zaman yalnız bırakmadı ve Yemen’de yaşanan insanlık dramına sessiz kalmadı. Bu alanda insani yardımların yanı sıra siyasi olarak da Yemen’de olup biteni hep yakından takip etti. Ancak Kaşıkçı cinayetinin ardından Türkiye, Yemen krizine daha fazla önem vermeye başladı. Son olarak Türkiye’den bir heyet Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı ile Yemen’i ziyaret etti. Bu durum 2019 yılında Türkiye’nin Yemen krizinde daha somut adımlar atacağının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Bununla birlikte Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 2019 yılının başında Yemen ile ilgili net bir mesaj verdi. Yemen sorununun çözülmesinin Türkiye’nin öncelikleri arasında olacağını söyledi. Çavuşoğlu, Yemen’deki savaşın sona erdirilmesi ile ilgili olarak, önümüzdeki günlerde İslam İşbir-liği Teşkilatı’nın (İİT) Yemen Temas Grubu Toplantısı’nı Şubat ayında gerçekleştireceğini, Yemen’deki savaşın bitmesi konusunda Türkiye’nin katkı-larının sürdüreceğini açıklamıştı.

Koordinasyon komitesi

O açıklamadan bir hafta sonra, Türkiye’nin İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı, Aden’deki Meaşık Sarayı’nda Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik ile görüştü. Aden’de bir araya gelen ikili, Yemen’deki insani durum, askeri-siyasi gelişmeler ve Yemen-Türkiye iş birliğini ele aldı. Görüş-mede ayrıca Yemen’de bir koordinasyon komitesi oluşturularak gelişmelerin an be an Ankara’ya bildirilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.

Dünya’nın her yerindeki mazlumların yanında olan ve desteklerini esirgemeyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, her platformda Ye-men’e destek masajları verdi. Erdoğan ayrıca her fırsatta Yemen’de yaşanan krize işaret edip dünyaya Yemen’de yaşanan insanlık trajedisini anlatı-yor. Yemen’e hızlı insani müdahale amacıyla Yemen’de bulunacak bir Türk ekibin görevlendirilmesi talimatını da burada zikretmek gerek.

Dünyanın en derin krizi

Birleşmiş Milletler verilerine göre Yemen’de dünyanın en derin insani krizi yaşanıyor. Bu krizin boyutu ise her geçen gün derinleşiyor. Maalesef yüzbinlerce çocuk yarın ne yiyeceğini bilmeden yaşamlarını sürdürmeye çalışıyor. Ülkede sağlık sistemi tamamen çökmüş, çoğu hastanenin kapısına kilit vurulmuş, Yüzbinlerce hasta gerekli tedaviyi alamıyor. Gıda fiyatları 2-3 kat artmış durumda. Ülkenin yüzde 75’i devletin verdiği maaşlarla geçinen insanların gelirlerine bağlı. Devlet maaşları veremeyince bu insanlar ciddi bir yoksulluğa düştü. Parası olanların dahi gıdaya ulaşmasında ciddi sıkıntılar yaşanıyor.

Türkiye, uzun süredir devam eden çatışmalar nedeniyle insani şartların her geçen gün ağırlaştığı ve altyapının büyük hasar gördüğü Yemen’in bir-çok ilinde, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Türk Kızılayı, Türkiye Diya-net Vakfı, İHH İnsani Yardım Vakfı, Sadakataşı Derneği ve Yeryüzü Doktorları gibi kurumlar aracılığıyla yardımlar gerçekleştiriyor.

Yemen’e destek için Türk yardım kurumları tarafından birçok yardım kampanyası düzenlendi. Bu kampanyalar sayesinde çok boyutlu bir şekil-de Yemen’e yardımakışı sürüyor. Farklı kuruluş Yemen’de bulunan ekipleri günlük operasyonlarla gıda yardımları dağıtıyor, hastanelere ilaç ve tıbbi malzeme desteği veriyor. Yemen İnsani Yardım Yüksek Komitesi Başkanı Abdulraki Fatih de Türk yardım kuruluşları ile koordinasyon halinde. Türkiye’nin Yemen’e her zaman önem verdiğini ve Türk hükümetinin Yemen’deki siyasi ve saha gelişmelerini yakından takip ettiğini ifade ediyor.

Türkiye, krizin derinleştiği 2015’ten itibaren Yemen’e yardımları yoğunlaştırdı ve insani yardım önündeki engellere rağmen yardım faaliyetlerini devam ettiriliyor. Yemen’de insani yardım görevlileri güvensiz bölgelerde dahi hizmet vermeye çalışıyor.

Kaşıkcı sonrası dönem

Türkiye, Yemen’deki krizin hafiflenmesi ve iç savaşın sona erdirilmesine katkıda bulunabilir. Kaşıkçı cinayeti, İslam dünyasında ve dünya ça-pında Suudi Arabistan imajının büyük ölçüde bozulmasına neden oldu. İmajını düzeltmek için yeni politik vizyonlar geliştirme gayretinde.

Türkiye, Suudi Arabistan’ı Yemen’deki savaşın durdurulmasında rol oynayabileceği konusunda ikna etmeyi başarırsa, çözümün başlangıcını görmeye başlayabiliriz. Ancak, bu yeterli değil. Türkiye’nin, Husilere destek veren İran’ı da ikna etmesi gerekiyor. Türkiye mevcut konumu ile gerek İran gerekse Suudi Arabistan ile olan ilişkileriyle Yemen’de barış sağlanması konusunda etkin bir rol üstlenebilir. Bu şekilde Yemen’deki krizi çözmek için başarılı bir arabuluculuk rolü oynayabilir. Türkiye bu alanda önemli bir görev düşüyor.

@alragawionly