Uyku sorununa papatya, kolay sindirim için rezene

Ortaçağ Avrupa'sında papatyanın yakınlarında yetişen bitkilere bile can verdiğine inanılmıştır. Bu yüzden çiftçiler, yetiştirdikleri ürünlerin arasına mutlaka mayıs papatyası ekmişlerdir. Yaz şenliklerindeki kutlamalarda papatyalardan yapılan taçlar meşhurdur.

Papatya, papatyagiller (Asteraceae) familyasında sınıflandırılan Anthemis, Matricaria, Bellis, Leucanthemum ve Tripleurospermum gibi farklı cinslerden isimlendirilebilir.

Latince adı 'Chamomillae Romanae' olan Papatya, papatyagiller familyasındandır. Dünyanın en kalabalık çiçekli bitkiler familyasıdır. Sadece Türkiye'de 1156'dan fazla türü bulunur. Anavatanı Avrupa'dır. Tüm Avrupa'dan Hazar kıyılarına kadar yayılmıştır. Günümüzde buzullarla kaplı Antarktika kıtası dışında her coğrafyada yayılım göstermiştir. Ülkemizde Marmara, Ege, Trakya, Güneybatı Anadolu'da doğal koşullarda yetişir. Mayıs ve Ağustos ayları arasında zarafeti temsil eden beyaz renkte çiçekler açan tek yıllık otsu bir bitkidir.

Yaprakları hafif acı ve baharlı bir tattadır. Zengin C vitamini içerdiğinden papatya yaprakları, dünya mutfağında salataların hem görünümünü hem de lezzetini arttırmak için kullanılır. Balarılarının da çok sevdiği papatyalar bahar mevsiminin en parlak ve dikkat çekici yüzüdür.

Masumiyet sembolü

Saflık, masumiyet ve zarafeti simgeleyen Papatya bitkisinin kullanımı en az insanlık tarihi kadar eski çağlara kadar dayanır. Eski Mısırlılar, papatya çiçeklerini tanrılara adak adama törenlerinde kullanmışlardır. Ortaçağ Avrupa'sında ise papatyanın yakınlarında yetişen bitkilere bile can verdiğine inanılmıştır. Bu yüzden çiftçiler, yetiştirdikleri ürünlerin arasına mutlaka mayıs papatyası ekmişlerdir. Yaz şenliklerindeki kutlamalarda papatyalardan yapılan taçlar meşhurdur. Yılın ilk papatyalarının şans getirdiğine inanılmıştır. Ortaçağ'da erkek çocuklar demet demet papatyaları ellerinde tutarak çabuk büyüyeceklerine inanmışlardır. Genç kızlar topladıkları papatyanın yapraklarını kopararak saymışlar böylece sevilip sevilmediklerini öğrenmişlerdir. Evlilik çağındaki kızlar gözlerinin önüne bir demet papatya koyup saymışlar, gözlerini örten papatya sayısının kaç yıl sonra evleneceklerini belirlediğine inanmışlardır.

Papatya bitkisinden; papatya çayı, papatya yağı, papatya tentürü, papatya sabunu, papatya kolonyası, papatya ekstraktı, papatya ekstresi ve boya elde edilir. Ayrıca içeriğindeki uçucu yağların zenginliğiyle çok çeşitli ilaçların muhteviyatına girmiştir.

Papatyalar çok fazla türe sahip, geniş yelpazeli çiçeklerdir ve fiziksel olarak da birbirlerine çok benzerler. Bu yüzden tüketim için, uzmanları tarafından, doğru türün, doğru şekilde, doğru mevsimde toplanması şarttır. Çünkü her papatya türü, o kadar da masum değildir.

Papatya çayı, doğal tadının yanı sıra vücuda çeşitli yararlar sağlayan popüler bir içecektir. Papatya çiçeklerinin toplanıp kurutulmasıyla elde edilen bu çay, kafein içermemesinden dolayı yeşil veya siyah çaya alternatif olarak tüketilir. Papatya çayının faydaları, farklı türlerde antioksidanlar barındırmasından kaynaklanmaktadır.

Uykusuzluğa iyi gelir. Bu antioksidanların bazıları, kalp hastalığı ve kanser de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara yakalanma risklerini azaltmada rol oynayabilmektedir. Papatya çayı aynı zamanda, gastrointestinal sisteme (sindirim sistemi) ve uykuya yardımcı olabilecek özelliklere sahiptir.

Papatyada bulunan Alfa bisabolol maddesi ülsere iyi gelmektedir; Azulene ise mide yanmasına karşı etkilidir.[1] Gastrit ve ülseratif kolit tedavisinde kullanılır. Ayrıca ağız iltihaplarını iyileştirir.[2]

Geleneksel tedavilerde soğuk algınlığını önlemek ve tedavi etmek kullanılır. Bununla beraber, papatya çayının soğuk algınlığını önlediği ya da daha çabuk iyileştirdiğine dair bir klinik çalışma bulunmamaktadır. Papatya çayının boğaz ağrılarının ses kısıklığını düzelttiğine dair veriler de vardır. Papatya özünün anksiyete ve depresyonun şiddetini azaltabileceğine dair bazı kanıtlar vardır ancak bu çaydan ziyade, çoğunlukla aromaterapi olarak kullanılmasına veya ek olarak alınmasına dayanmaktadır. Sabunlar, losyonlar ya da göz kremleri gibi kozmetik ürünler papatya özü içerebilir. Bu tip ürünlerin nemlendirici olduğu ve ciltteki iltihaplarda azaltılma veya düzelme sağladığı bildirilmiştir. Yine Bazı uzmanlar, papatya çayının osteoporoz gibi durumlara yol açan kemik kaybını önlemede rol oynayabileceğini iddia etse de bu konuyla ilgili bilimsel kanıt zayıftır.

Zehirlenmeleri dikkat

Bilimsel çalışma sonuçlarına göre, papatya çayının ilaçlarla etkileşimi bulunmakta ve papatyaların bazı türleri ciddi zehirlenmelere yol açabilmektedir. Ayrıca Papatya Türkiye'de zehir danışma merkezlerine gelen vakaların başında gelir ve bazı türleri böcek ilacı yapımında kullanılmaktadır.

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, papatyaların belirli gastrointestinal hastalık risklerini azaltarak, daha sağlıklı bir sindirime yardımcı olduğunu öne sürmektedir. Örneğin; fareler üzerinde yapılan birkaç çalışmada, papatya özütünün ishale karşı koruma potansiyeline sahip olduğu bulunmuştur. Bu yararın, papatyanın sahip olduğu antienflamatuar özelliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Hazım için rezene

Maydanozgiller familyasından ait şifalı bir bitki olan rezene, Foeniculum vulgare L. olarak bilinir. Koyu renkli ve kendine has kokusuyla yemeklere tat veren bir bitki olan rezene, demlenerek çay olarak da tüketilir. Sodyum, potasyum, fosfor ve kalsiyum gibi değerli mineraller barındıran bitki, A ve C vitaminleri açısından da zengindir. Rezene bitkisinin kökü, uzun yıllar boyunca kabızlık ve gaz problemlerinin giderilmesi için kullanılmış, yaprakları ise çay olarak demlenerek pek çok farklı rahatsızlığın iyileştirilmesi için tüketilmiştir.

Mide ve bağırsak sistemi rahatsızlıklarının giderilmesi, solunum sistemi hastalıklarının iyileştirilmesi, migren gibi baş ağrıların rahatlatılması gibi pek çok farklı amaçla tüketilen rezene çayı, günümüzde anne sütü miktarının arttırılması ve bebeklerin gaz problemlerinin giderilmesi için de sıklıkla kullanılır.

Depresyon ve anksiyete gibi ruhsal problemlere de iyi geldiği düşünülen rezene çayı, kasları gevşeterek kişinin rahatlamasını sağlar. İdrar söktürücü özelliği olduğu için ödem oluşumunu engeller. C vitamini bakımından zengin olan rezene çayı, cilt dokusunu yeniler ve kolajen yapının oluşmasını sağlayarak cildi canlandırır. Vitamin ve mineral bakımından zengin olduğundan olası enfeksiyonlara karşı bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olarak vücudu korur. Rezene çayının bilinen bir zayıflama etkisi yoktur.

Tarhun da papatyagillerden

Bugün zikredeceğimiz bir diğer bitki de tarhun. Tarhun; lezzetli aroması ve keskin kokusuyla beraber Fransız mutfağında çok sık kullanılan bir baharattır. Ülkemiz çapında yeşil altın, ejder otu ve dargun olarak da isimlendirilmektedir. Mineral ve vitamin bakımından çok zengin olan tarhunun, insan sağlığı açısından birçok faydası bulunmaktadır. Tarhun, papatyagiller familyasına ait olan bir bitkidir. Bununla beraber Fransız ve Rus tarhunu oldukça popüler tarhun türleridir. Fransız mutfağında vazgeçilmeyen bir baharat olan tarhun içerisinde; omega 3 ve 6, riboflavin, protein, A ve C vitamini, potasyum, demir, niasin, manganez, magnezyum, potasyum gibi birden fazla mineral bulunmaktadır. Türkiye'de Bayburt'un yedigözeler köyünde aroma bakımından zengin olarak yetişir. Yörede "dargun" olarak isimlenmiştir. Ayrıca ekonomik getirisinden dolayı "yeşil altın" olarak da anılmaktadır. Kuzey yarım kürede yaygın olarak yetişir. Boyu 120–150 cm.'dir. Yaprakları 2–8 cm. uzunluğunda, 2–10 mm genişliğindedir. Kökeni Sibirya'dır, buradan tüm Avrasya'ya yayılmıştır., Anadolu'da da kesme çorbası, salata gibi yemeklere konur. Makarnalarda dolmalarda, Bayburt'un yöresel yemeği galacoşda ve böreklerde, Ayrıca Azerbaycan, Gürcistan ve Rusya'da Tarhun isimli gazlı içeceğe tat vermesi için kullanılır.

Sindirimi kolaylaştırır

Hazımsızlığa iyi gelir. Sindirimi kolaylaştırdığı için de midede oluşan ağrıların önüne geçmede etkili olur.Sinir sisteminin sağlıklı işlemesine destek olduğu için stres, uykusuzluk gibi sorunların çözümünde yardımcı olur. İştah açıcı bir etki gösterdiğinden kilo alamayanlara yardımcı olur. İdrar söktürücü özelliği vardır. Gaz söktürücü özelliği sayesinde gaz sorunu yaşayanlara destek olur. Antiseptik bir özelliği bulunduğu için bağışıklığı güçlendirir. Hoş ve keskin kokusu sayesinde ağız kokusunu önlemeye yardımcı olur. Antiseptik özelliği sayesinde düzenli bir şekilde çay olarak içildiğinde diş ya da diş etlerinde oluşabilecek iltihapların önüne geçer.

Melek otu ve biberiye

Melek otu sindirim düzenleyici etkilere sahip bir diğer ot. Melek otu kişinin daha enerjik olmasına da olanak tanır. Melek otu aynı zamanda, ishal durdurucu özelliğe sahiptir. İçeriğindeki kumarin denilen bir madde sayesinde, kanı sulandırıcı özelliği bulunur. Kan pıhtılaşması sorunu olan kişilere önerilen bitkiler arasındadır. Kan temizleyici maddeler içerir. Düzenli olarak kullanılırsa, tansiyon ve kolesterolü dengeleyebilir. Verimli ve kesintisiz uyku istiyorsanız, yatmadan önce çayını içebilirsiniz.

Biberiye de aynı şekilde sindirime yardımcı olur. Kabızlık ve hazımsızlık gibi problemleri önler.

Hafızayı güçlendiren bu ot konsantrasyonu da artırır. Biberiye çayının buharını solumak baş ağrısına iyi gelir. Uzmanlar özellikle migreni olanlara biberiye çayı tüketmeyi önerir.

Biberiye tam bir antioksidan kaynağı olarak bilinir. Bu özelliği ile bağışıklık sistemini güçlendirir. Kanser riskini, özellikle meme kanseri riskini büyük ölçüde azaltıyor.

Daha bir çok bitki çayı bu konu etrafında zikredilebilir. Biz öncelikli olarak bunlara değindik. Yüzyılın felaketi sonrasında depremin travmatik etkilenini yaşayanların bir an önce süreci atlatmaları dileğiyle...

[email protected]