Doğu'nun saklı cennetleri

Doğu’nun güzelliklerini anlatmaya geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile milli park ilan edilen Botan Vadisi’nden bahsederek başlayalım. Siirt’in sınırlarında yer alan güzelliği ve tarihi yönüyle dillere destan olan Botan Vadisi, kentin turizminin gelişmesinde kuşkusuz ciddi katkılar sağlayacak. Milli Park, Botan Çayı’nın oluşturduğu ana ve yan vadileri içerisine alıyor. Ülkemizdeki milli parklara bakıldığında 29 km boyunca büyük bir nehri takip eden, geniş vadi ve yer yer kanyon özelliği gösteren ilk ve tek milli park olduğunu söyleyen Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü Nevzat Amcalar alanda yapılan aktivitelerle ilgili şunları aktarıyor: “Alanda halihazırda tarihi yollar üzerinden ve doğal alanlarda birçok trekking ve foto safari turu düzenleniyor. Vadi yamaç paraşütü için de uygun. Siirt Valiliği öncülüğünde THK ve Siirt Üniversitesi iş birliği ile yamaç paraşütçülüğü için kurslar veriliyor. Ayrıca alanda yamaç paraşütçülüğü, rafting, su sporları faaliyetleri yapılıyor.”  

Türkiye’nin en dik ve sarp vadilerinden biri olan Botan, güneyde Siirt’e doğru uzanırken 2741 metre yüksekliğindeki Doğruyol ve 2631 metrelik Kapılı Dağı’nın arasından geçerek Dicle Vadisi’ne açılıyor. Tarihte “Onbinlerin Yürüyüşü” olarak adlandırılan MÖ 500 yıllarında Yunan ordularının Anadolu’ya yaptıkları seferde kullanılan Botan Vadisi doğu-batı ekseninde uzanıyor.                                

Tarihi ve doğal güzellikleri ile önemli bir alan

Bu büyük vadinin güney çıkışı milli park olarak ilan edildi. Botan Vadisi Milli Parkı’nın doğal güzellikleri, kültürel zenginliği ve biyoçeşitliliği ile dikkat çektiğini belirten Amcalar, “Milli Park, Botan Çayı’nın tarih içerisinde arazide oluşturduğu vadi oluşumunu içerisine alıyor. Alanın en düşük kotu 468, en yüksek kotu 1.365 metredir. Bu değişken yükselti içerisinde vadinin eğimine bağlı olarak değişken ve çeşitli peyzaj varlığı, alanın en önemli zenginliği. Vadi içerisinde jeomorfolojik yapının keskinliği neticesinde oluşmuş bir ekosistem çeşitliliğinden bahsetmek mümkün. Alandaki ekosistemin en önemli parçası ve belirleyeni kuşkusuz Botan Çayı’dır. Nehir tatlı su balıkları ve beraberinde birçok sucul canlıya yaşam alanı sunuyor. Bununla beraber karabatak ve akbalıkçıl gibi su kuşları da sahada varlığını sürdürüyor.” diyor ve ekliyor: “Milli park; yüksek dağ, orman ve nehir ekosistemlerini birlikte barındırır. Uçurumlar ve vadilerle birbirinden ayrılan dağların yamaçları kayalık ve mağaralarla kaplıdır. Nesli küresel ve bölgesel ölçekte tehlike altındaki birçok bitkiyi bünyesinde bulunduruyor. Yine milli park, nesli tehlike altındaki birçok memeli türüne de ev sahipliği yapıyor. Çizgili sırtlan, vaşak, karakulak, dağkeçisi ve Zarova Çayı’nda bulunan susamuru ÖDA kriterlerini sağlayan büyük memeli türleridir. Saha içerisinde ve çevresinde Anadolu Parsı’nın da yaşamını sürdürdüğü tahmin edililiyor. Eruh Dağları kelebek türlerinden küçük yalancı apollo için önemli bir alandır. Vadi tarihi yapısı itibariyle de önemli bir alan. Vadi, Mezopotamya’nın en kuzey sınırında yer almakla birlikte tarihi İpek Yolu’nun bir kısmı alan içerisinde yer alıyor. Vadi içerisinde aynı zamanda tarihi dönemlerde kullanıldığı görülen bugün için boş olan birçok kaya oyma mekân yerleşimleri var. Aynı zamanda dini açıdan da birçok kültürel değere ev sahipliği yapıyor. Bunlarla birlikte Tillo Tabiat Parkı içerisinde yer alan ışık hadisesi milli park için de önemli bir kültürel kaynak.”