Emin Yoğurtcuoğlu: Kuş peşinde bir orada bir burada

Hayat kısa 

Kuşlar uçuyor... 

Cemal Süreyya  

Kuşları görmek için dünyayı dolaşan, yaban hayatı uzmanı ve rehber fotoğrafçı Emin Yoğurtçuoğlu, ülkemizin en çok kuş türü gören kuş dedektifi. 12 yaşında ilk kuş kaydını yapan Yoğurtçuoğlu yaklaşık 20 yıldır; dağ, bayır dolaşıyor okyanus geçiyor ve doğal şartlarla mücadele ediyor. Bunu bir meslek olarak görmüyor. Kendini, işini amatör ruhla yapan profesyonel olarak tanımlıyor. Milyonlarca insanı daha önce hiç görmedikleri, adını duymadıkları kuş türleri ile tanıştırıyor. Aynı zamanda yok olup giden doğa için de farkındalık oluşturuyor. Kendi elimizle geleceğimizi ne kadar tehlikeye attığımıza dikkat çeken Yoğurtçuoğlu, amacının insanlara etrafımızdaki bu muazzam dünyayı hatırlatmak olduğunu söylüyor. “Dünya mum gibi eriyor. Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından yapılan açıklamaya göre, son 50 yılda hayvanların yüzde 60’ı yok olmuş durumda.” diyen Yoğurtçuoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor:  İnsanlar görmediği bilmediği şeyi sevemez, sevmediği şeyi koruyamaz. Şu anda geri dönülemez bir yok oluş içindeyiz. Bu yok oluş bizi vuracak. Biz gözümüz dönmüş bir şekilde ev, araba peşine düşerken doğayı görmüyoruz. İnsan eliyle yapılan bir katliam var.” 

Emin Yoğurtçuoğlu ile İstanbul’a gelmişken hem kuşları hem de bu ilginç yolculuğunu konuştuk. 

Ne zamandır kuşların peşindesiniz?  

Çocukluktan beri doğaya, hayvanlara merakım vardı. Yanardağlar nasıl patlar, fırtınalar nasıl olur? Babamın kütüphanesinden ansiklopedileri alır okurdum. Satır aralarında hep kuşlar denk gelirdi. Evimizin yakınındaki parkta yürüyüş yaparken farklı kuşları görmeye başladım. Bunlar, ansiklopedide gördüğüm kuşlardı. Sonra kuşların peşine düştüm. 2002 yılıydı sanırım ilk resmi kuş gözlem kaydımı tutmuşum. Bir saka kuşu idi. Kuşların sadece kuş cennetlerinde olduğu aşılanmıştı kafama. Oysa kuşların kanatları var ve onların sınırları yok. Sınırlar bizim kafamızdaydı. Bunun farkına vardıktan sonra kendimi kuşların yanında buldum. Bir kuşun peşine düştüğünüzde her şeyi unutursunuz. Yapay dünya ile iletişiminizi keser doğal dünyada bulursunuz kendinizi. Kimini kolayca gözlemler kimi için aylarca bekler, kimi için de dünyanın bir ucuna gidersiniz. Bir kere bulaştıktan sonra asla vazgeçemezsiniz. Virüs gibi yayılır. Her gün bir doz kuş görmek istersiniz. 

Nereleri gezdiniz? 

21 yaşımdayken Türkiye’nin 79 ilini gezmiştim. Şu anda Türkiye’de en çok kuş türü gören kuş gözlemcisiyim. Türkiye’de 485 farklı kuş türü var ve ben bunların 433’ünü gördüm. Dünya genelinde 6 kıtadaki 60’ın üzerinde ülkeye gittim. Toplamda 3200 civarı kuş türü gördüm.

En çok zorlandığınız kuş çekimi hangisi oldu? 

İnsanın severek yaptığı işte zorluk çokta önemli olmuyor. Gece gelen bir mesajla başka bir ülkeye gidiyorsunuz. Yıllarca arıyorsunuz, göremiyorsunuz tam umudu kestiğiniz an önünüze çıkıyor. Türkiye’de 13 yıl peşinden koştuğum bir kuş türü vardı. Çalıkuşu Çıvgını. Anavatanı Orta Asya. Türkiye’de hiç gözlemlenmemiş olmasına rağmen Avrupa’yı çok sık ziyaret ederdi. Bu kuş, 2011’de ilk kez  Samsun’da gözlendi. Gittim ama göremedim. Bir kaç sene sonra tekrar ortaya çıktı gittim yine eli boş döndüm. 2017’nin Ekim ayıydı. Ekvador seyahatinden yeni dönmüştüm. Samsun’dan bir telefon geldi. Tekrar Samsun’a yola çıktım. Bu sefer kendini gösterdi, önümüzde dans etti. Parmak boyunda 9 cm’lik bir kuştu. 

Hangi türün nerede olduğunu bilerek mi seyahat gidiyorsunuz?  

Çocukluktan beri bu işin içinde olduğum için şu anda bu bilgiye sahibim. Zamanla okudum, araştırdım. Bazen bazı türler daha önce görülmediği bir yerde görülüyor. Bu tarz bir kuşa Malezya’daki yağmur ormanlarında denk geldim. İsviçreli bir ekip ile geziyordum. Birden dünyanın en nadir ve zor gözlenen kuşlarından biri olan Rail-babbler kuşunun sesini duydum. Bana inanmadılar. Ekipten ayrılıp boyu 50-60 metrelik ağaçların olduğu yere girdim. Her yer diken, zehirli örümcekler falan. Gerçekten de o kuştu. Fotoğrafını çektim. Bu durum o zaman kuş gözlemcileri camiasında büyük yankı uyandırmıştı.

Renkli renkli birçok kuş türü var @birddetective adlı Instagram hesabınızda. Oysaki doğada uzaktan hepsi siyah gözüküyor...

Güzellik detaylarda gizlidir. Bazen ufacık bir kuşta bile o kadar güzel bir renk görebilirsiniz ki. Mesela Küba’da bir kuş türü var dünyanın en küçük kuş türü: Arı Sinek Kuşu. Boyu 5,5 cm ve ağırlığı 2 gram. Bu kuş sadece bir açıdan o kadar güzel bir renk veriyor ki kafası pembe ve morun karışımı bir renk alıyor. Onun dışında çok düz renkli bir kuşa benziyor. Bazen çok renkli kuşlar çıkıyor karşımıza. Bunları da insanlarla paylaşıyoruz. En başlarda insanlara bu türler çok uçuk geliyordu, kimi inanmıyordu. Ama şimdi internet ortamında kuş fotoğrafı ve ismi görenler hemen beni etiketleyip “Doğru mu?” diye soruyorlar. 

PENGUENLER İÇİN İNSANLAR UZAYLI