Göbeklitepe ile UNESCO dünya mirası listesi onurlandı

Mısır Piramitleri’nden ve İngiltere’deki Stonehenge’den yaklaşık 7 bin 500 yıl önce inşa edilmiş olmasıyla tüm dikkatleri üzerine çeken Göbeklitepe, dünyada büyük yankı uyandırıyor. Kazı çalışmaları sonucunda bulunan büyük boyutlardaki anıtlarla birçok anlamda tarihin sıfır noktasını oluşturan Göbeklitepe, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı.

Türkiye’nin sahip olduğu en önemli kültürel miras alanlarından Göbeklitepe uzun süren çabaların ardından UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girdi. Göbeklitepe Arkeolojik Alanı’nın UNESCO Dünya Miras Listesi’ne adaylık başvurusu Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan Dünya Miras Komitesi 42. toplantısında kabul edildi ve UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedildi. 

2011 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan Göbeklitepe son yılların “en büyük arkeolojik keşfi” olarak gösteriliyor. Yapılan çalışmalarda Göbeklitepe’de bulunan üzeri açık yapıların dünyanın ilk tapınakları olduğu biliniyor. Büyük ve uzun soluklu bir ekip çalışmasının eseri olan bu başarı Türkiye’yi gururlandırırken garip tartışmalar da yaşandı. Sabah Gazetesi yazarı Hıncal Uluç, Göbeklitepe’yi uluslarası platforma taşıyan ismin Ece Vahapoğlu olduğunu yazdı. Ancak sanat tarihçilere göre bu başarıyı bir isme indirgemek doğru değil. Sanat tarihi uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz, Alman ve Türk arkeologların, Urfa Müzesi ve Kültür Bakanlığı’nın özverili çalışmaları sayesinde bu noktaya gelindiğini anlattı. 

“Almanlar çok özveriyle çalıştı. Bir sürü kitap, onlarca makale yayınlandı. Popüler tarih ve haber dergilerinde konu edildi. Almanya’da çok büyük bir sergi hazırlandı. Bütün bunlar dünya ölçeğinde muazzam bir gündem oluşturdu Göbeklitepe ile ilgili. Almanlar dünyada tanınır olmasını sağladı. Ece Vahapoğlu’nun da katkısı olmuştur şüphesiz. Bunun bir ekip çalışması olduğunu söylemek çok daha doğru olacaktır. Kazı başkanı çok emek verdi. Kültür Bakanlığı Urfa’ya inanılmaz bir müze hazırladı bu malzemenin teşhiri için” diyen Hayri Fehmi Yılmaz, “Göbeklitepe’nin Dünya Miras Listesi’nde olması, o listeyi onurlandırır” şeklinde konuşuyor. “Avrupalılar ve Amerikalılar Londra ve New York’u ayırıp dünyanın kalan şehirlerini sınıflamaya çalışırlar ya o iki şehri hiçbir yerle mukayese etmezler.” hatırlatmasını yapan Hayri Fehmi Yılmaz, bizim de Göbeklitepe’ye böyle bakmamız gerektiğine dikkat çekiyor. 

GÖBEKLİTEPE GLOBAL BİR MARKA OLACAK

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan iş birliği çerçevesinde 2015 yılında 20 yıllığına Göbeklitepe’ye sponsor olan Doğuş Holding de Göbeklitepe’nin tanınması için çalışmalarını sürdürüyor. Kültür-sanat alanında pek çok yatırım gerçekleştirdiklerini, Göbeklitepe ana sponsorluğuna da bu bakış açısıyla başladıklarını söyleyen Doğuş Holding Kurumsal İletişim Bölüm Başkanı Bahar Erbengi, “Bu destek sayesinde insanlığın ilk gelişimine dair bugüne kadar bilinenleri kökünden değiştiren erken Neolitik Dönem’e ait bu önemli alanda yürütülecek araştırma ve koruma çalışmaları devam edecek ve dünya kamuoyuna duyurulacak” şeklinde konuşuyor. 

Amaçlarının Türk kültürünü dünyaya tanıtmak olduğunun altını çizen Erbengi, henüz keşfedilmemiş bu ikonik yeri global bir marka haline getirerek, ziyarete teşvik etmeye çalışacaklarını vurguluyor. 

Göbeklitepe çalışmalarına 2015 yılında Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda gerçekleştirdikleri global lansmanla başladıklarını belirten Erbengi, bugüne kadar dünyanın bu en eski arkeolojik keşfine 15 milyon doları aşkın yatırım gerçekleştirdiklerine dikkat çekiyor. Doğuş Grubu kazılar için nakdi desteğin yanı sıra yurtiçi ve yurtdışında tanıtım amaçlı iletişim çalışmaları yapıyor, bölgede uluslararası standartlara sahip bir ziyaretçi merkezi ile ziyaretçi deneyimini artırmaya dönük çalışmalar yapıyor. 

DÜNYA STANDARTLARINDA ZİYARETÇİ MERKEZİ

Ziyaretçilere bütünsel bir deneyim yaşatacak, dünya standartlarının ötesinde bir anlayışla tasarlanan merkezle ilgili Erbengi şunları söylüyor: Ziyaretçi merkezi bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkan ve son 20 yıl içinde arkeolojide devrim sayılabilecek önemli gelişmelere konu olan buluntuları tüm görkemi ile anlatabilmek üzere kurgulandı. Ziyaretçiler bu alanda insanlık tarihini kronolojik bir senaryo kurgusu içerisinde tematik hikayelerle desteklenmiş olarak izleyebiliyor. Ziyaretçi merkezinde iç çekirdekte konumlanan büyük alanımızda görsellik ve teknolojiyi buluşturarak interaktif bir gösterim alanı da oluşturduk. Göbeklitepe Ziyaretçi Merkezi’nin yapısal ve içeriksel tüm çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın oluşturduğu Bilim Kurulu ve Koruma Kurulu’nun izinleri ve yönlendirmeleri ile gerçekleştirdiklerini belirten Erbengi, Göbeklitepe’de bugüne kadar toplam 8 adet anıtsal yapı kazıldığını ve bu yapıların belgeleme ile veri incelemelerinin sürdüğünü belirtiyor.