- Adana
- Adıyaman
- Afyon
- Ağrı
- Aksaray
- Amasya
- Ankara
- Antalya
- Ardahan
- Artvin
- Aydın
- Balıkesir
- Bartın
- Batman
- Bayburt
- Bilecik
- Bingöl
- Bitlis
- Bolu
- Burdur
- Bursa
- Çanakkale
- Çankırı
- Çorum
- Denizli
- Diyarbakır
- Düzce
- Edirne
- Elazığ
- Erzincan
- Erzurum
- Eskişehir
- Gaziantep
- Giresun
- Gümüşhane
- Hakkari
- Hatay
- Iğdır
- Isparta
- İstanbul
- İzmir
- K.Maraş
- Karabük
- Karaman
- Kars
- Kastamonu
- Kayseri
- Kırıkkale
- Kırklareli
- Kırşehir
- Kilis
- Kocaeli
- Konya
- Kütahya
- Malatya
- Manisa
- Mardin
- Mersin
- Muğla
- Muş
- Nevşehir
- Niğde
- Ordu
- Osmaniye
- Rize
- Sakarya
- Samsun
- Siirt
- Sinop
- Sivas
- Şanlıurfa
- Şırnak
- Tekirdağ
- Tokat
- Trabzon
- Tunceli
- Uşak
- Van
- Yalova
- Yozgat
- Zonguldak
- Adana
- Adıyaman
- Afyonkarahisar
- Ağrı
- Aksaray
- Amasya
- Ankara
- Antalya
- Ardahan
- Artvin
- Aydın
- Balıkesir
- Bartın
- Batman
- Bayburt
- Bilecik
- Bingöl
- Bitlis
- Bolu
- Burdur
- Bursa
- Çanakkale
- Çankırı
- Çorum
- Denizli
- Diyarbakır
- Düzce
- Edirne
- Elazığ
- Erzincan
- Erzurum
- Eskişehir
- Gaziantep
- Giresun
- Gümüşhane
- Hakkari
- Hatay
- Iğdır
- Isparta
- İstanbul
- İzmir
- Kahramanmaraş
- Karabük
- Karaman
- Kars
- Kastamonu
- Kayseri
- Kırıkkale
- Kırklareli
- Kırşehir
- Kilis
- Kocaeli
- Konya
- Kütahya
- Malatya
- Manisa
- Mardin
- Mersin
- Muğla
- Muş
- Nevşehir
- Niğde
- Ordu
- Osmaniye
- Rize
- Sakarya
- Samsun
- Siirt
- Sinop
- Sivas
- Şanlıurfa
- Şırnak
- Tekirdağ
- Tokat
- Trabzon
- Tunceli
- Uşak
- Van
- Yalova
- Yozgat
- Zonguldak
Kış geliyor! Tarhanadan salçaya, erişteden turşuya
Kış için hazırlıklarınızı tamamladınız mı? Sonbaharın yaklaşması ile birlikte hanımlar kış için hazırlıklara hız verdi. Şimdiden konserve, turşu, tarhana, salça yapımına başlandı. Hatta çoğu yiyecek buzluktaki yerini aldı bile…
Yaz aylarında son günleri yaşıyoruz. Önümüz sonbahar ve kış. Hanımların telaşlı olduğu bir zaman dilimindeyiz. Neden mi? Sağlıklı beslenmek ve sebzeleri mevsiminde tüketmek konusuna özen gösteren hanımlar kış için hazırlıklar yapmaya başladı. Yaz bitmeden taze sebzeler çeşitli yöntemlerle kışın tüketilmek üzere hazırlandı.
Şimdilerde yeni nesil sağlıklı beslenme trendi ile yeni yeni keşfetmeye başlasa da Anadolu kadınının öteden beri yaptığı işler bunlar.
Zamanında annelerinin, büyükannelerinin marifetlerine burun kıvıranlar paketli gıdaların zararlarını görmeye başladıkça mutfak geleneğimizin olmazsa olmaz yiyeceklerini yapmayı öğreniyorlar.
Her yörede, her bölgede hatta her köyde birbirinden farklı usullerle bambaşka yiyecekler hazırlanıyor. En güzeli de hazırlıkların imece usulü yapılması... Hemen her evin avlusunda pekmezler kaynatılıyor, tarhanalar, meyveler, sebzeler kurutuluyor, yufkalar açılıyor. Turşular sıralanıyor mutfak tezgâhlarına...
Üstelik evlerde yapılan kışlık yiyecekler hem ekonomik hem lezzetli hem de daha doğal ve katkısız oluyor.
Peki sizler kış için neler yapacaksınız?
Domates sosu
Kışın en büyük kurtarıcısı hemen hemen tüm yemeklerde kullanılan domates sosu konserve hazırlıklarının başında geliyor. Domates sosunu birkaç farklı türde hazırlayabilirsiniz. Domatesin faydası kabuğunda diyenlerdenseniz eğer domatesleri güzelce yıkayıp üçe, dörde bölün. Tencerede kaynatıp el brenderı ile çektikten sonra kavanozlara koyabilirsiniz. Kimi hanımlar ise kabuklarını soyup doğruyor. Ancak bu durumda işlem oldukça uzun sürüyor. Rende kullanmak da pratik çözümlerden biri. Kabuğunu soymadan yıkayıp doğrudan rendeleyebilirsiniz de. Burada önemli olan sosu hazırladıktan sonra kavanozlara koyunca kapakları iyi bir şekilde kapatmak. Kavanozlar, asla hava almamalı. Bunun için fırınınızı ısıtıp kavanozları 10-15 dk içerisinde bırakabilirsiniz. Kapaklar bu şekilde çok daha iyi tutuyor. Bir de konserverleri ters çevirip kapak üzerinde birkaç gün bekletmekte fayda var.
Fasulyeler difrize
Bezelye ile barbunyanın tazesi daha güzel oluyor diyenlerdenseniz eğer en güzel çözüm şimdiden alıp ayıklayarak paketlemek. Barbunya hâlâ pazarlarda var ancak sanırım buzluğa koyulacak bezelye için tren kaçtı. Fasulyeleri paketlemek için de hâlâ vakit var. Ancak fasulyeleri birkaç işlemden geçirmek gerekiyor. Öncelikle fasulyeleri yemek yapar gibi ayıklayıp bölün. Yıkadıktan sonra tencereye koyup üzerine fasulyenin miktarına göre domatesiN kabuğunu soyarak doğrayın. Daha sonra fasulye ile domatesi ocakta yaklaşık 10-15 dakika pişirin. Su koymanıza gerek yok. Pişirdikten sonra da soğumasını bekleyip istediğiniz ölçüde poşetlere koyabilirsiniz.
Tatlılar
Kış için en tatlı hazırlık ise reçel, marmelat ve pekmez elbette. Pekmezleri daha çok Anadolu’da kadınlar yapıyor. Pekmez yapmak için büyük kazanlar ve odun ateşi gerekiyor. Tabi bir de sabır. Yapımı oldukça zor çünkü. Ancak reçel ve marmelatı herkes çok rahat evinde yapabilir. Şu an mevsimi olan meyveler ile çeşit çeşit reçeller, marmelatlar yapabilirsiniz. Çilek zamanı geçti ama benim favorim çilek reçeli. Taze üzüm reçelini hiç denediniz mi peki? Şeftali reçeli sizin için de bir alternatif olabilir. Şeftaliler çok sert ya da çok cıvık olmamalı. Şeftalileri soyup parçalara ayırın. Şeftalinizin kilosuna yakın şeker koyun. Bu şekilde biraz buzdolabında bekletmek gerekiyor. Bu şekilde şeftali tüm suyunu salmış şekeriyle özleşmiş olur. Sonra ocağa koyup kaynatın. Kapatmaya yakın biraz limon sıkın. Daha sonrada kavanoza alın ve sıkıca ağzını kapatıp ters çevirin. Eğer kaynatma aşamasında çok koyu olmasını beklerseniz o zaman reçel değil belki daha koyu marmelat olabilir. Bu kısmını iyi ayarlamak lazım. Güneş görmeyen herhangi bir yerde muhafaza edin.
Tarhana
Kış deyince akla hemen soğuk algınlığı geliyor. Peki çaresi ne? Tarhana seslerini duyar gibiyim. Tarhana yapımı yöreden yöreye değişse de kışın en vazgeçilmez yiyeceklerinden biri. Yapımı zahmetli ancak tadı mükemmel. Yapılışı; Domates, kırmızı biber, maydanoz, nane, reyhan, soğan, sarımsak hepsini yıkayıp, doğrayın. Bir tencereye koyup pişirdikten sonra mikserden geçirin. Karışım soğuduktan sonra maya ve yoğurt koyun. Süt de ekleyebilirsiniz. Üzerine kaya tuzu ve tarhana baharatını da ekleyin. Daha sonra bunları yoğurun ve alabildiğine un koyun. Hamur, kulak memesi kıvamında olacak. Bu şekilde hamuru oda sıcaklığında bir hafta, 10 gün bekletmek gerekiyor. Hamur, ilk 3-4 gün taşıyor o yüzden gözetlemek lâzım. Daha sonra hamuru temiz bir bezin üzerine parça parça açarak güneşin altına serin. İki saatte bir hamuru çevirin. İki gün kurutup el mikseriyle çekebilirsiniz. Daha sonra tekrar serin ve toz haline gelene kadar kurutun. Ne kadar domates ve yoğurt katarsanız tarhananız o kadar çok olur.
Salça
Şu an salça yapmanın tam zamanı. Son güneşli günleri iyi değerlendirmek lâzım. Adana’da, Gaziantep’te biberin salça yolculuğu başladı bile. Evlerin damları kırmızıya büründü. Domates ve biber salça için iki ana malzeme. Kimi sadece biber salçası ya da domates salçası yapıyor kimi ise ikisini birlikte. Karışık salça yaparken domates ve biberleri güzelce yıkadıktan sonra domatesleri dörde bölün biberlerin ise mutlaka tohumlarını temizleyin. Domates ve biberleri iyice pişirip blenderden geçirin. İyice ezildikten sonra demir süzgeçten geçirin. Süzgeçten çıkan püreyi temiz bir torbaya koyun, suyu aksın. Su süzünlünce ortaya çıkan karışıma tuz koyun. Daha sonra güneşe serin ve kurumasını bekleyin. Cam kavanozlara tepeleme doldurup üzerine de biraz zeytinyağı koyun.
Turşu
Turşu severler için de fasulye, biber turşusu kurmak için uygun bir vakit. Biber turşusu için sivri biberler tercih edilebilir. Üstelik yapması çok basit. Biberleri yıkayıp bidonlara ya da bir şişeye koyup üzerine sarımsak, kaya tuzu, sirke ve su koymanız yeterli. Biber turşusuna nohut koymanızı öneriyoruz. Fasulye turşusu koyacak olanlar ise fasulyenin iplikli ve taneli olmamasına dikkat etmeli. Memleketten gelen köy fasulyeleri ile kurulan turşular kesinlikle daha lezzetli oluyor. Fasulyeleri öncelikle yıkayıp, temizledikten sonra kaynamış suya koyun ve ocakta biraz daha kaynatın. Daha sonra fasulyeleri soğuk su ile yıkayın. Bir kapta acı biberi, sarımsağı, kaya tuzunu ve sirkeyi biraz da su koyarak harmanlayın. Daha sonra bu karışıma fasulyeleri batırıp bidona koyun. Turşuyu yaparkan bidonun içine ara ara bu karışımdan ve kaya tuzu da ilave edin. Hava almayacak şekilde ağzını kapatın.
Hamur işleri
Yufka ve erişte yine kış hazırlıklarının vazgeçilmezlerinden. Erişte, kesme makarna olarak da bilinir. Erişte için öncelikle yumurta, sıvı yağ, su, tuz ve unu birlikte yoğurun. Hamurun üzerini nemli bir bez ile örtüp bu şekilde yarım saat kadar bekletin. Hamurlardan beze yapın ve oklava yardımıyla açın. Yufkaları temiz bir örtünün üzerine alıp üzerlerine çok az un serpin ve rulo şekline getirin. Bu ruloları erişte kalınlığında ince ince doğrayın. Erişte parçalarını birbirlerine yapışmaması için unlayın. Daha sonra erişteleri kurumaya bırakın.
Yufka için su ve un olması yeterli. Açılan yufkaları iki taraflı sac üzerinde kurutun. Yufkaları kenarları hava alacak bir sepetin içinde muhafaza etmenizde fayda var.
Kurutmalıklar
Yaz aylarında taze taze tüketilen, kışın ise kurutulmuş dolmalık olarak sofralarda yer alan patlıcan ve biberler askılara asılmaya başlandı. Şu an patlıcanın en lezzetli olduğu zamanlar. Fiyatı da uygun. Patıcanlar hem dolmalık için kurutabilir hem de közlenmiş patlıcanları yemeklerin yanına meze olarak hazırlayıp poşette ya da kavanozlara saklayabilirsiniz. Dolmalık patlıcan, kabak, biber yapmak için ise öncelikle içlerini oyup tuzlu suda bekletmek gerekiyor. Sonra güzelce kurulayıp bir yorgan iğnesi yardımıyla ipe geçirip yaz güneşine en az bir hafta asın. Kuruduktan sonra dilediğiniz zaman kullanmak üzere saklayın. Daha çok doğu bölgesinde kızgın güneşte kurutulur.
