27 Nisan 2024 Cumartesi / 19 Sevval 1445

Geç gelen adalet

Bosna Savaşı sırasında 1995 yılındaki Srebrenitsa soykırımının emrini veren Sırp Komutan Ratko Mladiç, uluslararası ceza mahkemesi tarafından insanlığa karşı işlediği 10 ayrı suç nedeniyle ömür boyu hapse mahkum edildi.

23 Kasım 2017 Perşembe 07:00 - Güncelleme:
Geç gelen adalet

Birleşmiş Milletler (BM) Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), Bosna Savaşı sırasında Srebrenitsa’da soykırım yapıldığına hükmetti.  Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan mahkemenin karar celsesinde hâkimler, 1995 yılındaki Srebrenitsa katliamlarında soykırıma ‘belirgin katkıda’ bulunduğu, Boşnak nüfusun yok edilmesi niyetiyle hareket ettiği gerekçesiyle Sırp kuvvetlerinin eski komutanı Ratko Mladiç hakkında 22 yıl sonra ömür boyu hapis cezası verdi. O dönemde ‘güvenli bölge’ ilan edilen ve Hollandalı askerlerin korumasında bulunan Srebrenitsa’da, şehri Mladiç’in komutasındaki Sırp kuvvetlere sunan BM güçlerinden hesap sormayan mahkeme bu karar ile birlikte görevini tamamladı.

‘EN ÖNEMLİ KARAR’

Öğle saatlerinde başlayan karar duruşmasında, iç savaş boyunca Sırp askerlerin komutanlığını yapan ve ‘Bosna Kasabı’ olarak bilinen 75 yaşındaki Mladiç, soykırım emri dahil insanlığa karşı işlediği 11 ayrı suçun 10’undan hüküm giydi. Ülkenin doğusundaki BM’ye bağlı Hollandalı askerlerin korumasında olan Srebrenitsa şehrinde, 1995’te Sırp askerlerin yaptığı ve 8 binden fazla Boşnak erkeğin öldürüldüğü soykırımdan da ceza alan Bosna Kasabı, iddianamenin ilk maddesinde yer alan Kluc, Sanski Most, Kotor-Varoş, Prijedor, Foça ve Vlasenitsa şehirlerinde de ‘soykırım’ yapıldığı suçlamasından ise ceza almadı. Mladiç davası sonrası açıklama yapan ICTY Başsavcısı Serge Brammertz, kararın mahkeme tarihinin en önemli kararlarından biri olduğunu söyledi.

591 TANIK DİNLENDİ

Yugoslavya’nın dağılması sonrası 1992-1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı sırasında Hollanda’nın Lahey kentinde kurulan mahkeme, Mladiç’in yargılanmasına 2011’de başlamış ve tam 591 kişiyi tanık olarak dinlemişti. Mladiç davasının sonlanmasıyla birlikte bu yıl sonunda görevini tamamlayarak kapanacak olan mahkeme, daha önce de Bosnalı Sırpların siyasi lideri Radovan Karaciç’i yargılayarak hakkında 40 yıl hapis cezası vermişti. Mahkeme bugüne kadar 161 kişiyi yargılayıp 84’ünü savaş suçlusu ilan ederken, aralarında Yugoslavya’nın eski Başkanı Slobodan Miloseviç’in de bulunduğu 7 kişi ise yargılama sonuçlanmadan ölmüştü.   

YARGIÇ ALPHONS ORİE’NİN ‘BOSNA KASABI’ RATKO MLADİÇ’İN YÜZÜNE OKUDUĞU 10 SUÇ

- Srebrenitsa’da soykırım suçu işlemek 

- İnsanlığa karşı suç; siyasi, ırksal veya dini bir gruba bilinçli bir şekilde işkence etmek

- İnsanlığa karşı suç; bir grubu bilinçli bir şekilde imha etmek

- İnsanlığa karşı suç; katliam

- Savaş hukukunu çiğneyerek bilinçli cinayetlere karışmak

- İnsanlığa karşı suç; yerleşim yerlerini insandan arındırma

- İnsanlığa karşı suç; zorla yerinden etme 

- Savaş hukukunu çiğneyerek sivillere karşı terör saldırıları düzenlemek

- Sivillere karşı hukuk dışı saldırılarda bulunmak

- Savaş hukukunu çiğneyerek sivilleri rehin almak

Hollanda soykırımın hesabını vermedi

Mladiç ile Hollandalı komutan Ton Karremans’ın 12 Temmuz 1995’teki fotoğrafı tartışma yaratmıştı.

Bosna Savaşı sırasında Birleşmiş Milletler’in (BM) ‘güvenli bölge’ ilan ederek sözde korumaya aldığı Srebrenitsa kentinde gerçekleşen soykırımda payı olan Hollandalı askerlerin yargılamalara dâhil edilmemesi çok tartışıldı. Müslüman Boşnakların yakınları tarafından Hollanda devleti aleyhine açılan davada Haziran ayında Temyiz Mahkemesi, Amsterdam yönetiminin ‘soykırımdan kısmen sorumlu’ olduğuna hükmetmişti.  Kenti koruması gerekirken Sırp güçlerine teslim eden BM’ye bağlı Hollandalı askerlerin, 350 Müslümanın yakınlarına uğradıkları zararın yüzde 30’unu ödenmesine karar verilmişti.

SALONDAN ATILDI

DURUŞMA sırasında Mladiç’in avukatları, sık sık müvekkillerinin sağlık durumunu bahane ederek kararın açıklanmasını geciktirmeye çalıştı. İlk olarak Mladiç’in sağlık kontrolünden geçirilmesini isteyen avukatlar, Yargıç Alphons Orie’nin davaya ilişkin görüşü açıklamaya başladığında da, ‘tuvalet arası’ talebinde bulundu. Orie duruşmaya 5 dakika ara verirken, Sırp katil 46 dakika geç gelerek kararın açıklanmasını uzattı. Avukatların yüksek tansiyon nedeniyle yeniden ‘ara’ talep etmesi bardağı taşırırken, Orie’nin okumaya başladığı karara sinirlenen Mladiç ayağa kalkarak “Bu bir yalan” diye bağırdı. Procokasyonunu sürdüren Mladiç, salondan çıkarılarak başka bir odaya alındı.