Jandarmalığa hukuki zemin

ABD Kongresini oluşturan Temsilciler Meclisi ve Senato, Başkan Barack Obama’nın 11 Eylül saldırıları kurbanlarının Suudi yetkililere dava açabilmesini öngören yasa tasarısına yönelik vetosunu hükümsüz kıldı. Kurbanların ailelerinin Suudi yetkililere dava açabilmesini öngören ‘Terör Destekçilerine Karşı Adalet’ yasa tasarısı, Obama’nın vetosuna rağmen yapılan oylamalar sonucu kabul edildi: Tasarı, ABD Senatosunda 1’e karşı 97, Temsilciler Meclisi’nde ise 77’ye karşı 348 oy aldı. Böylelikle ilk defa ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu, Başkan Obama’nın vetosunu hükümsüz kılarak bir yasa tasarısını kabul etti. Söz konusu yasa tasarısı ilk gündeme geldiğinde Suudi yönetimi, Obama’yı “ABD’deki toplam 750 milyar dolarlık varlığını satmakla” tehdit etmişti. Kabul edilen ‘Terör Destekçilerine Karşı Adalet’ yasa tasarısına göre, açılacak olan davalar 11 Eylül ve Suudi Arabistan ile sınırlı kalmayabilir. 

TEPKİ ÇEKECEK

Yani, ABD topraklarında gerçekleşen herhangi bir terör olayı sonrası kurbanların yakınları terör olayı ile ilgili bulduğu ülkelerden dava açarak tazminat talep edebilir. ABD mahkemeleri direkt ya da dolaylı bir ülkenin o terör olayı ile ilgili olduğunu iddia ederse ceza talep edebilecek. Yani ABD bu tasarıyı ‘dünyanın jandarmalığı için hukuki zemine’ dönüştürebilir. Tasarı geçen hafta Obama tarafından veto edilmeden önce Türk dışişleri de dahil birçok ülkenin tepkisini çekmişti.

CESARET EDEMEZLER

ABD’de kabul edilen 9/11 yasa tasarısı hakkında görüşlerine başvurduğumuz hukukçu Prof. Dr. Vahit Bıçak, ‘ABD’nin yasayı Suudi Arabistan bağlamının ötesine taşıyamayacağını’ bildirdi. Bıçak, yasa teknik olarak buna izin verse de ‘mütekabiliyet’ gereği ABD’nin buna cesaret edemeyeceğini söyledi. “Örneğin ABD’de Türkiye aleyhine bir dava açılırsa mütekabiliyet gereği FETÖ ve PKK mağdurları ABD’ye dava açabilir” dedi.

OBAMA: TARİHİ BİR HATA

ABD Başkanı Barack Obama, 11 Eylül saldırılarından dolayı Suudi Arabistan’a dava açma yolunu açan tasarıya vetosunun kongre tarafından baypas edilmesini eleştirdi. CNN kanalında ABD ordusundan temsilcilerin de katıldığı programda Amerikan dış politikası ve güvenlik öncelikleriyle ilgili soruları yanıtlayan Obama, vetosunun baypas edilerek ‘Terör Destekçilerine Karşı Adalet’ yasa tasarısının kabul edilmesini “Tarihi bir hata” olarak niteledi. Obama, tasarının tehlikeli bir örnek teşkil edebileceğini söyledi ve bu yolla dünyanın birçok yerindeki Amerikan yetkililerinin görevlerinin tehlikeye atıldığını anlattı. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de oylamanın ABD Senatosunun on yıllardır yaptığı “en utandırıcı şey” olduğunu ifade etti. CIA Direktörü John Brennan ise, yasa tasarısının ülke güvenliğe ciddi etkileri olacağını kaydederek, “Olumsuz taraf potansiyel olarak büyük” dedi.